ĐỜI SỐNG CÁC LOÀI CHIM part 9 pot

hiểm bay qua bắc Đại Tây Dương, dọc theo quần đảo Anh và Aiơlơn đến định cư ở

Gronlen và Labrađo. Một chủng quần khác đã mở rộng vùng phân bố sang phía

đông đến phần bắc châu Á rồi vượt qua biển Berinh đến Alaxca. Hàng năm đến

mùa đông cả hai chủng quần của loài hoét bụng trắng này ở Bắc Mỹ Châu đều bay

về châu Phi để nghỉ đông nhưng lại theo hai con đường khác nhau. Chủng quần ở

Labrađo theo con đường cũ, bay về phía đông nam, xuyên qua Đại tây dương, còn

chủng quần ở Alaxca lại hướng về phía tây nam, xuyên qua biển Bêrinh và châu Á

để cùng trở về lục địa châu Phi quê hương xưa kia của chúng.

Những nguyên nhân xa xưa đã hình thành nên thói quen di cư ở chim như vừa

nói ở trên thật ra hoàn toàn khác với những nguyên nhân trực tiếp thúc đẩy sự di cư

hàng năm. Cũng phải nhấn mạnh sự di cư không phải chỉ đơn giản là một biện

pháp để trốn cái giá lạnh mùa đông hay là vì thiếu thức ăn. Rất nhiều loài chim ở

phương bắc đã xuất phát rất lâu trước khi mùa lạnh đến và lúc đó nguồn thức ăn

của chúng ở địa phương chưa có dấu hiệu bị giảm sút. Còn chuyến bay trở về vào

mùa xuân thì phần lớn loài chim bắt đầu trong điều kiện khí hậu ở nơi nghỉ đông

còn khác xa với khí hậu ở nơi chúng sẽ về làm tổ. Nhiều loài nghỉ đông ở các vùng

nhiệt đới biết rời chốn này vào thời gian nhất định trong năm, trong điều kiện ở

đây chưa có gì thay đổi rõ ràng. Hình như chúng đã tính toán được một cách chính

xác ngày phải ra đi để kịp về vào đầu mùa hè ngắn ngủi ở quê hương, đúng lúc

tuyết vừa tan. Kết quả của nhiều lần quan sát cũng đã chứng tỏ rằng nhiều loài

chim đã trở về nơi làm tổ hàng năm của chúng vào một tuần nhất định, nếu không

muốn nói vào đúng một ngày nhất định trong năm. Có thể nói rằng thời gian bay đi

và bay về của chim có liên quan rất chặt chế với một thời gian biểu nhất định hơn

là với điều kiện cụ thể của khí hậu. Vậy cái gì đã nhắc nhở chim biết là đã đến lúc

phải bắt đầu cuộc di cư của mình vào mùa thu và mùa xuân cho đúng với cùng thời

gian đó hàng năm ?

Có phải trong chim có chiếc lịch nội tại đã ấn định trước ngày tháng cho mỗi loại

hoạt động trong năm hay một tác nhân ngoại cảnh nào đó đã tác động lên chim.

Hiện nay chúng ta chưa biết rõ. Thật ra những nhân tố gây nên sự di cư hàng năm

của chim vô cùng phức tạp đến mức làm cho nhiều nhà phân tích phải nản lòng. Có

thể rằng một số nhân tố này đã tác động lên một số loài chim nhất định và một số

nhân tố kia lại tác động lên những loài khác. Nhưng trong tất cả các yếu tố ngoại

cảnh có khả năng thúc đẩy sự bắt đầu di cư của chim, đáng chú ý nhất có lẽ là độ

dài chiếu sáng trong ngày. Ngày dài vào mùa hè ở phương bắc rõ ràng là rất thuận