Điều tra nguồn tài nguyên cây thuốc qua tri thức bản địa của cộng đồng người cơ tu tại xã hòa phú, huyện hòa vang, thành phố đà nẵng và đề xuất biện pháp bảo tồn.

1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA SINH – MÔI TRƢỜNG



NGUYỄN THỊ THU HIỀN

ĐIỀU TRA NGUỒN TÀI NGUYÊN CÂY THUỐC

QUA TRI THỨC BẢN ĐỊA CỦA CỘNG ĐỒNG

NGƢỜI CƠ TU TẠI XÃ HÒA PHÚ,

HUYỆN HÒA VANG, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP BẢO TỒN

Đà Nẵng - Năm 2013

2

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA SINH – MÔI TRƢỜNG



NGUYỄN THỊ THU HIỀN

ĐIỀU TRA NGUỒN TÀI NGUYÊN CÂY THUỐC

QUA TRI THỨC BẢN ĐỊA CỦA CỘNG ĐỒNG

NGƢỜI CƠ TU TẠI XÃ HÒA PHÚ,

HUYỆN HÒA VANG, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP BẢO TỒN

Ngành : Sƣ phạm Sinh học

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

Th.S NGUYỄN THỊ ĐÀO

Đà Nẵng - Năm 2013

3

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................................ 1

CHƢƠNG 1: TỔNG QUA TÀI LIỆU................................................................3

I. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ SỬ DỤNG CÂY THUỐC ...........................3

1.Tình hình nghiên cứu và sử dụng cây thuốc trên Thế giới..................................3

1.Tình hình nghiên cứu và sử dụng cây thuốc tại Việt Nam..................................4

II.ĐẶC ĐIỂM KHU VỰC NGHIÊN CỨU............................................................6

1.Điều kiện tự nhiên................................................................................................6

1.1. Vị trí địa lý và phạm vi hành chính .................................................................6

1.2. Địa hình và địa thế ...........................................................................................6

1.3.Địa chất và thổ nhưỡng.....................................................................................6

1.4.Khí hậu..............................................................................................................7

1.5. Thủy văn ........................................................................................................8

2.Điều kiện kinh tế xã hội.......................................................................................8

2.1.Tình hình dân cư và sự phân bố dân cư............................................................8

2.1.1.Dân cư............................................................................................................8

2.1.2.Phân bố dân cư............................................................................................... 8

2.2.Cơ sở hạ tầng ....................................................................................................8

2.2.1.Giao thông......................................................................................................8

2.2.2.Hệ thống điện ................................................................................................ 9

2.2.3.Giáo dục.........................................................................................................9

2.2.4.Y tế ................................................................................................................9

2.2.5.Thông tin liên lạc ...........................................................................................9

2.2.6.Du lịch ...........................................................................................................9

2.3.Các hoạt động kinh tế .......................................................................................9

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG, ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, NỘI DUNG VÀ

PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................................10

1.Đối tượng nghiên cứu ..........................................................................................10

2. Địa điểm nghiên cứu...........................................................................................10

3.Thời gian nghiên cứu ...........................................................................................10

4.Nội dung nghiên cứu............................................................................................10

5.Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................10

5.1.Phương pháp điều tra thành phần loài, bộ phận sử dụng, công dụng và vùng phân

bố của cây thuốc......................................................................................................10

5.1.1.Phương pháp phỏng vấn ................................................................................10

5.1.2.Phương pháp thu mẫu ngoài thực địa ............................................................11

5.1.3.Phương pháp xử lý và bảo quản mẫu ............................................................11

5.1.4.Phương pháp giám định tên cây ....................................................................11

5.1.5.Phương pháp lập danh lục..............................................................................12

4

5.2.Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................12

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BIỆN LUẬN ........................................................13

1.Kết quả điều tra thành phần loài cây thuốc do người Cơ tu sử dụng tại xã Hòa Phú,

huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng....................................................................13

2.Phân tích sự đa dạng cây thuốc do người Cơ tu sử dụng tại xã Hòa Phú, huyện Hòa

Vang, thành phố Đà Nẵng.......................................................................................29

2.1.Đa dạng về các bậc phân loại (họ, chi, loài) của cây thuốc..............................29

2.2.Đa dạng về số lượng loài cây thuốc trong các họ ............................................30

2.3.Đa dạng về sự phân bố của các loài cây thuốc theo sinh cảnh ........................30

2.4.Sự đa dạng về các bộ phận của cây làm thuốc .................................................32

2.5.Sự đa dạng về các loại bệnh được chữa trị bằng các loài cây thuốc ................34

3. Danh sách các loài cây thuốc có tên trong Sách đỏ Việt Nam...........................35

4.Các nhân tố ảnh hưởng đến nguồn tài nguyên cây thuốc ....................................36

4.1.Kết quả điều tra về nguồn cây thuốc dùng để chữa bệnh của người Cơ tu......37

4.2. Kết quả điều tra về mục đích sử dụng tài nguyên cây thuốc của người Cơ tu

.................................................................................................................................38

4.3. Kết quả điều tra về thái độ của người Cơ tu đối với nguồn tài nguyên cây thuốc

.................................................................................................................................39

4.4. Một số nguyên nhân khác ...............................................................................39

5.Đề xuất biện pháp bảo tồn và phát triển nguồn tài nguyên cây thuốc.................39

5.1.Khai thác hợp lý ...............................................................................................39

5.2.Tư liệu hóa các bài thuốc dân tộc ....................................................................39

5.3.Công tác bảo tồn ..............................................................................................40

5.3.1. Bảo tồn nguyên vị ( in – situ) ......................................................................40

5.3.2.Bảo tồn chuyển vị (ex – situ) ........................................................................40

CHƢƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................43

1. KẾT LUẬN .....................................................................................................43

2. KIẾN NGHỊ....................................................................................................44

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................45