Dịch vụ ngân hàng bán buôn tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Anh Tuấn

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍNH MINH

NGUYỄN ANH TUẤN

DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT

NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016

2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍNH MINH

NGUYỄN ANH TUẤN

DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN TẠI

NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. ĐOÀN THANH HÀ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016

3

TÓM TẮT ĐỀ TÀI

Luận văn sử dụng phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp nhằm tổng hợp

lý luận, phân tích thực trạng hoạt động bán buôn của BIDV, nhằm xây dựng các

giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn tại BIDV.

Luận văn trình bày khái niệm, đặc điểm, vai trò của dịch vụ NHBB. Các

nhân tố ảnh hưởng đến dịch vụ NHBB của BIDV được phân tích về mặt định tính

và định lượng. Số liệu về thực trạng hoạt động kinh doanh và hoạt động NHBB của

BIDV trong giai đoạn 2011 – 2015 được phân tích theo nhiều khía cạnh. Đồng thời

tác giả đánh giá mặt mạnh mặt yếu, phân tích nguyên nhân khách quan và chủ quan

của BIDV.

Để có cơ sở đưa ra những giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn

tại BIDV, Luận văn đã trình bày định hướng phát triển của ngành ngân hàng và định

hướng phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn của BIDV đến năm 2020. Dựa vào

những tồn tại đã được tác giả phân tích, tác giả xây dựng hệ thống giải pháp phát

triển hoạt động dịch vụ ngân hàng bán buôn tại BIDV. Với việc triển khai một cách

đồng bộ và hợp lý, sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ ngân hàng bán buôn,

đề ra phương hướng phát triển cho Dịch vụ NHBB của BIDV, góp phần nâng cao

năng lực tài chính của BIDV, năng lực cạnh tranh của BIDV trong bối cảnh ngành

ngân hàng đang hội nhập theo xu hướng toàn cầu hóa.

4

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: Nguyễn Anh Tuấn

Sinh ngày: 31 tháng 05 năm 1990

Quê quán: Nghệ An

Hiện công tác tại: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi

nhánh Gia Lai

Là học viên lớp cao học khóa: CH16C5 của Trường Đại học Ngân hàng TP. HCM

Cam đoan luận văn: “Dịch vụ Ngân hàng Bán buôn tại Ngân hàng Thương mại

Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam”

Người hướng dẫn khoa học: PGS.,TS. Đoàn Thanh Hà

Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh.

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường

đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên

cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc

các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy

đủ trong luận văn.

Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày……tháng…..năm 2016

Tác giả

Nguyễn Anh Tuấn

5

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình tham gia học tập tại Trường Đại học Ngân hàng thành phố

Hồ Chí Minh, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ của thầy cô và bạn bè.

Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sự tri ân sâu sắc đối với các thầy cô của Trường

Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là thầy Đoàn Thanh Hà đã nhiệt

tình hướng dẫn để em có thể hoàn thành tốt bài Luận văn tốt nghiệp này. Trong quá trình

học tập và hoàn thiện bài Luận văn khó tránh khỏi những sai sót, rất mong các thầy, cô

bỏ qua. Đồng thời, do điều kiện thời gian, phạm vi nghiên cứu và trình độ nghiên cứu

còn hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi thiếu sót, em rất mong nhận được những

ý kiến đóng góp của Thầy, Cô để em học thêm được nhiều kinh nghiệm.

Em xin chân thành cảm ơn!

6

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN......... 1

1.1 . TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG...................................................... 1

1.1.1 Khái niệm dịch vụ ngân hàng ......................................................................... 1

1.1.2 Đặc điểm của dịch vụ ngân hàng.................................................................... 2

1.2 . DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN............................................................... 2

1.2.1 Khái niệm ........................................................................................................ 2

1.2.2 Đặc điểm của dịch vụ ngân hàng bán buôn.................................................... 2

1.2.3. Vai trò của dịch vụ ngân hàng bán buôn ....................................................... 3

1.2.4. Các dịch vụ ngân hàng bán buôn chủ yếu ..................................................... 4

1.3. PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN........................................ 8

1.3.1. Khái niệm phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn........................................ 8

1.3.2. Sự cần thiết phải phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn ............................. 9

1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến dịch vụ ngân hàng bán buôn của ngân hàng

thương mại ............................................................................................................... 9

1.3.4. Tiêu chí đánh giá sự phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn ..................... 12

1.4. KHÁI QUÁT VỀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN CỦA MỘT SỐ NGÂN

HÀNG NƯỚC NGOÀI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO CÁC NGÂN HÀNG

VIỆT NAM................................................................................................................ 16

1.4.1. Kinh nghiệm về dịch vụ ngân hàng bán buôn của một số ngân hàng nước

ngoài....................................................................................................................... 16

1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho các ngân hàng thương mại Việt Nam.................. 18

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

GIAI ĐOẠN 2011 - 2015 ............................................................................................ 22

2.1. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ

PHÁT TRIỂN VIỆT NAM........................................................................................ 22

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ............................................................... 22

2.1.2 Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần đầu tư và Phát

triển Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015................................................................... 26

2.2. THỰC TRẠNG DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN

2011 – 2015................................................................................................................ 29

2.2.1. Huy động vốn ............................................................................................... 29

2.2.2. Tín dụng ....................................................................................................... 33

2.2.3. Dịch vụ thanh toán....................................................................................... 37

2.2.4. Dịch vụ ngân quỹ ......................................................................................... 38

2.2.5. Dịch vụ đặc thù dành cho khách hàng bán buôn......................................... 39

7

2.3. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG

BÁN BUÔN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT

TRIỂN VIỆT NAM ................................................................................................... 42

2.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM GIAI

ĐOẠN 2011 – 2015 ................................................................................................... 45

2.4.1. Thế mạnh và điểm yếu dịch vụ ngân hàng bán buôn của Ngân hàng Thương

mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam:........................................................ 45

2.4.2. Những kết quả đạt được và các hạn chế về dịch vụ bán buôn của Ngân hàng

Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam ........................................... 47

2.4.2.2 Hạn chế về dịch vụ ngân hàng bán buôn tại Ngân hàng Thương mại Cổ

phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam...................................................................... 49

2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................................. 50

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN

TẠI BIDV .................................................................................................................... 53

3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH NGÂN HÀNG................................... 53

3.1.1. Về quan điểm phát triển ............................................................................... 53

3.1.2. Định hướng phát triển hệ thống ngân hàng Việt Nam đến năm 2020......... 53

3.2 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN CỦA

BIDV ......................................................................................................................... 55

3.2.1. Định hướng phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn................................... 57

3.3. DỰ BÁO TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT

NAM.......................................................................................................................... 58

3.3.1. Môi trường chính trị và pháp luật: .............................................................. 58

3.3.2. Môi trường kinh tế........................................................................................ 59

3.3.3. Môi trường văn hóa – xã hội........................................................................ 59

3.3.3. Môi trường khoa học công nghệ, phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam

................................................................................................................................ 59

3.3.4. Thị trường tiềm năng phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn còn rất lớn . 60

3.4. HỆ THỐNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN BUÔN

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT

NAM.......................................................................................................................... 61

3.4.1 Giải pháp chung phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn ........................... 61

3.4.2. Nhóm giải pháp cụ thể phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn.................. 69

3.5. KHUYẾN NGHỊ................................................................................................. 75

3.5.1. Đối với Chính phủ........................................................................................ 75

3.5.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước ...................................................................... 77

3.5.3. Đối với Hiệp hội ngân hàng......................................................................... 81

8

KẾT LUẬN.................................................................................................................. 83

PHỤ LỤC 1.................................................................................................................. 88

PHỤ LỤC 2.................................................................................................................. 90

9

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt

ADB Asian Development Bank Ngân hàng phát triển Châu

Á

ATM Automated Teller Machine Máy rút tiền tự động

BHXH Bảo hiểm xã hội

BIDV Joint Stock Commercial Bank for

Investment and Development of

Vietnam

Ngân hàng Thương mại Cổ

phần Đầu tư và Phát triển

Việt Nam

DVNH Dịch vụ ngân hàng

DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

GATS General Agreement on Trade in

Servises

Hiệp định chung về thương

mại dịch vụ của WTO

GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội

ECB Europen Central Bank Ngân hàng Trung ương

Châu Âu

IBMB Internet banking and Mobile

banking

Dịch vụ ngân hàng điện tử

IMF

JBIC Japan Bank for International

Cooperation

Ngân hàng Hợp tác quốc tế

Nhật Bản

JICA Japan International Cooperation

Agency

Văn phòng Hợp tác quốc tế

Nhật Bản

FTA Free Trade Agreement Hiệp định thương mại tự do

MHB Mekong Housing Bank Ngân hàng Phát triển Nhà

Đồng bằng Sông Cửu Long

NHBB Ngân hàng bán buôn

NHNN Ngân hàng Nhà nước

NHTM Ngân hàng Thương mại

10

NHTMCP Ngân hàng Thương mại Cổ

phần

NHNNg Ngân hàng Nước ngoài

OCB Orient Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng Thương mại cổ

phần Phương Đông

ODA Official Development Assistance Viện trợ phát triển chính

thức

PGD Phòng giao dịch

ROA Return on Asset Tỷ suất lợi nhuận trên tổng

tài sản

ROE Return on Equity Tỷ suất lợi nhuận trên vốn

chủ sở hữu

SCB Sai Gon Commercial Bank Ngân hàng Thương mại Cổ

phần Sài Gòn

TCTD Tổ chức tín dụng

TCKT Tổ chức kinh tế

TMCP Thương mại cổ phần

TTCK Thị trường chứng khoán

VND Vietnam Dong Đồng Việt Nam

WB World Bank Ngân hàng Thế giới

WTO World Trade Organization Tổ chức thương mại thế giới

11

DANH MỤC HÌNH VẼ

Tên hình vẽ

Hình 1.1: Mô hình cho vay hợp vốn

Hình 2.1: Mô hình cơ cấu tổ chức bộ máy hệ thống BIDV trước cổ phần hóa

Hình 2.2: Cơ cấu tổ chức tại Hội sở chính NHTMCP

Hình 2.3: Tổng tài sản BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.4: Vốn chủ sở hữu BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.5: Huy động vốn – Vốn cho vay BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.6: Lợi nhuận sau thuế BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.7: ROA của BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.8: ROE của BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.9: Tình hình HĐV bán buôn của BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.10: Tốc độ tăng trưởng HĐV bán buôn của BIDV giai đoạn 2011 - 2015

Hình 2.11: Tỷ trọng HĐV theo đối tượng/tổng HĐV bán buôn của BIDV giai

đoạn 2011 – 2015

Hình 2.12: Cơ cấu huy động vốn DVNH bán buôn của BIDV theo loại tiền

Hình 2.13: Cơ cấu huy động vốn DVNH bán buôn của BIDV theo hình thức gửi

Hình 2.14: Quy mô cho vay bán buôn của BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.15: Tốc độ tăng trưởng cho vay bán buôn của BIDV giai đoạn 2012 - 2015

Hình 2.16: Tỷ trọng cho vay theo đối tượng/tổng cho vay bán buôn của BIDV

giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.17: Tỷ trọng kỳ hạn vay bán buôn của BIDV giai đoạn 2011 – 2015

Hình 2.18: Thị phần tín dụng của BIDV so với tòan ngành

Hình 2.19: Tỷ lệ nợ xấu trong dư nợ bán buôn của BIDV giai đoạn 2011 - 2015

Hình 2.20: Thu dịch vụ thanh toán BIDV giai đoạn 2013 – 2015

Hình 2.21: Thu dịch vụ ngân quỹ BIDV giai đoạn 2013 – 2015

Hình 2.22: Thu dịch vụ bảo lãnh BIDV giai đoạn 2013 – 2015

Hình 2.23: Thu dịch vụ kinh doanh ngoại tệ giao ngay BIDV năm 2013 – 2015

Hình 2.24: Thu dịch vụ kinh doanh ngoại tệ phái sinh BIDV năm 2013 – 2015

Hình 2.25: Vị thế của BIDV trong ngành ngân hàng Việt Nam