Đầu tư phát triển công nghiệp tại nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

KANNIKA SAIGNASANE

ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP

TẠI NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

Chuyên ngành: KINH TẾ ĐẦU TƯ

Mã số: 62310105

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS.TS. PHẠM VĂN HÙNG

2. PGS.TS. VŨ THÀNH HƯỞNG

Hà Nội - 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi

cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi

phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

Tôi xin cam đoan đề tài Luận án tiến sĩ “Đầu tư phát triển công nghiệp tại

nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu

của riêng tôi.

Các số liệu được sử dụng trong Luận án hoàn toàn được thu thập từ thực tế,

chính xác, đáng tin cậy, có nguồn gốc rõ ràng, được xử lý trung thực và khách quan.

Xác nhận của người hướng dẫn Nghiên cứu sinh

PGS.TS. Phạm Văn Hùng KANNIKA SAIGNASANE

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN

ĐẾN ĐỀ TÀI .............................................................................................................. 5

1.1. Tổng quan công trình nghiên cứu trên thế giới có liên quan đến đề tài ........ 5

1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu của Lào ............................................... 9

1.3. Kết luận rút ra từ tổng quan nghiên cứu ...................................................... 11

TÓM TẮT CHƯƠNG 1 .......................................................................................... 12

CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG .......................................... 13

VỀ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP ....................................................... 13

2.1. Ngành công nghiệp và vai trò của ngành công nghiệp trong nền kinh tế .... 13

2.1.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại ngành công nghiệp ................................. 13

2.1.2. Vai trò ngành công nghiệp trong nền kinh tế ................................................ 18

2.2. Vai trò và nội dung đầu tư phát triển công nghiệp ....................................... 20

2.2.1. Khái niệm và vai trò đầu tư phát triển công nghiệp ...................................... 20

2.2.2. Nội dung của hoạt động đầu tư phát triển công nghiệp ................................. 28

2.3. Nguồn vốn đầu tư phát triển công nghiệp ..................................................... 30

2.3.1. Nguồn vốn đầu tư trong nước ...................................................................... 30

2.3.2. Nguồn vốn đầu tư nước ngoài ...................................................................... 31

2.4. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả của đầu tư phát triển công nghiệp... 32

2.4.1. Kết quả hoạt động đầu tư phát triển công nghiệp ......................................... 32

2.4.2. Hiệu quả hoạt động đầu tư phát triển công nghiệp ........................................ 37

2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến đầu tư phát triển công nghiệp ......................... 40

2.5.1. Tiềm năng và nguồn lực cho phát triển công nghiệp .................................... 40

2.5.2. Hệ thống luật pháp và chính sách ................................................................. 41

2.5.3. Nhân tố tiến bộ khoa học công nghệ ............................................................ 41

2.5.4. Công tác khuyến công và xúc tiến đầu tư ..................................................... 41

2.5.5. Tốc độ tăng trưởng của ngành công nghiệp .................................................. 42

2.6. Kinh nghiệm đầu tư phát triển công nghiệp của một số nước và bài học cho

CHDCND Lào ....................................................................................................... 42

2.6.1. Kinh nghiệm đầu tư phát triển công nghiệp của Việt Nam ........................... 42

2.6.2. Kinh nghiệm đầu tư phát triển công nghiệp của Hàn Quốc........................... 45

2.6.3. Kinh nghiệm đầu tư phát triển công nghiệp của Malaysia ............................ 47

2.6.4. Kinh nghiệm đầu tư phát triển công nghiệp của Thái Lan ............................ 48

2.6.5. Bài học kinh nghiệm cho việc đầu tư phát triển công nghiệp của Lào .......... 50

TÓM TẮT CHƯƠNG 2 .......................................................................................... 54

CHƯƠNG 3 .............................................................................................................. 55

THỰC TRẠNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP .................................. 55

TẠI NƯỚC CHDCND LÀO GIAI ĐOẠN 2006 - 2015 .......................................... 55

3.1. Những điều kiện thuận lợi, khó khăn và chính sách của nước CHDCND Lào

có ảnh hưởng đến đầu tư phát triển công nghiệp ................................................ 55

3.1.1. Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến đầu tư phát triển công nghiệp của nước

CHDCND Lào ....................................................................................................... 55

3.1.2. Những chủ trương chính sách có ảnh hưởng đến đầu tư phát triển công nghiệp

của nước CHDCND Lào ........................................................................................ 56

3.2. Thực trạng đầu tư phát triển công nghiệp của CHDCND Lào .................... 62

3.2.1. Quy mô vốn đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào ........... 62

3.2.2. Thực trạng đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào phân theo

nguồn vốn .............................................................................................................. 64

3.2.3. Đầu tư phát triển công nghiệp phân theo các tiểu ngành chủ yếu.................. 74

3.3. Đánh giá thành tự và hạn chế của đầu tư phát triển công nghiệp của nước

CHDCND Lào giai đoạn 2006-2015 ..................................................................... 80

3.3.1. Thúc đẩy cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch tích cực theo hướng CNH-HĐH .... 80

3.3.2. Gia tăng sự chuyển dịch cơ cấu các phân ngành công nghiệp ....................... 81

3.3.3. Kết quả và hiệu quả đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào .... 82

3.3.4. Sự thay đổi quy mô vốn đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND

Lào ........................................................................................................................ 85

3.3.5. Sự thay đổi về tỷ suất giá trị tăng thêm so với giá trị sản xuất ...................... 86

3.3.6. Kết quả khảo sát doanh nghiệp về các khía cạnh liên quan đến đầu tư phát

triển công nghiệp tại nước CHDCND Lào ............................................................. 89

3.4. Những hạn chế và nguyên nhân trong đầu tư phát triển công nghiệp của

Lào ....................................................................................................................... 101

3.4.1. Những hạn chế trong đầu tư phát triển công nghiệp ................................... 101

3.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế................................................................ 104

TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ........................................................................................ 110

4.1. Định hướng đầu tư phát triển công nghiệp của Lào đến năm 2025 ........... 111

4.1.1. Bối cảnh phát triển quốc tế và trong nước .................................................. 111

4.1.2. Định hướng đầu tư phát triển công nghiệp của Lào đến năm 2025 ............. 114

4.1.3. Mục tiêu và nhu cầu vốn phát triển kinh tế của Lào đến năm 2025 ............ 121

4.1.4. Phân tích SWOT về đầu tư phát triển công nghiệp tại Cộng hòa dân chủ nhân

dân Lào ............................................................................................................... 124

4.2. Một số giải pháp cho hoạt động đầu tư phát triển công nghiệp của Lào ... 129

4.2.1. Tăng cường huy động vốn đầu tư cho phát triển công nghiệp .................... 129

4.2.2. Cần nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động đầu tư đảm bảo việc phân

bổ và sử dụng vốn hiệu quả và hợp lý .................................................................. 131

4.2.3 Giải pháp về phát triển khu, cụm công nghiệp, phát triển TTCN và làng nghề nhằm

khắc phục những hạn chế trong cơ sở hạ tầng của ngành công nghiệp ....................... 132

4.2.4 Giải pháp đầu tư phát triển nguồn nhân lực cho phát triển công nghiệp ....... 135

4.2.5. Giải pháp đầu tư phát triển khoa học công nghệ ......................................... 136

4.2.6. Giải pháp với hoạt động xúc tiến đầu tư ..................................................... 137

4.2.7. Giải pháp đầu tư phát triển công nghiệp gắn liền với công tác bảo vệ môi

trường .................................................................................................................. 138

TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ........................................................................................ 141

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 142

DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ LIÊN

QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ......................................................................................... 143

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................... 144

PHỤ LỤC ............................................................................................................... 152

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

AFTA Khu vực mậu dịch tự do ASEAN

ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á

CCKT Cơ cấu kinh tế

CNH, HĐH Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa

DNNN Doanh nghiệp nhà nước

ĐTPTCN Đầu tư phát triển công nghiệp

FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

GTSXCN Giá trị sản xuất công nghiệp

ICOR Tỷ lệ gia tăng của vốn so với sản lượng

KCN Khu công nghiệp

NLĐ Người lao động

NNL Nguồn nhân lực

NSNN Ngân sách nhà nước

ODA Viện trợ phát triển chính thức

R&D Nghiên cứu và phát triển

SWOT Ma trận kết hợp phân tích chiến lược bên trong, bên ngoài

TSCĐ Tài sản cố định

TTCN Tiểu thủ công nghiệp

VĐT Vốn đầu tư

WTO Tổ chức Thương mại thế giới

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1: Quy mô vốn đầu tư phát triển công nghiệp ............................................. 63

Bảng 3.2: Đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào phân theo vốn

trong nước và vốn nước ngoài ................................................................ 64

Bảng 3.3: Vốn đầu tư của Lào giai đoạn 2006 - 2015 ............................................. 67

Bảng 3.4: Vốn đầu tư Nhà nước ............................................................................. 70

Bảng 3.5: Quy mô vốn đầu tư nước ngoài .............................................................. 71

Bảng 3.6: Giá trị sản xuất công nghiệp của Lào ...................................................... 72

Bảng 3.7: Cơ cấu doanh nghiệp sản xuất phân theo thành phần kinh tế .................. 73

Bảng 3.8: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Lào giai đoạn 2006 - 2015 .................... 74

Bảng 3.9: Số lượng nhà máy và cơ sở chế biến gỗ của Lào .................................... 75

Bảng 3.10: Các nhà máy chế biến lương thực, thực phẩm, đồ uống .......................... 77

Bảng 3.11: Sản lượng khai thác năm 2005-2015....................................................... 77

Bảng 3.12: Cơ cấu kinh tế trong GDP phân theo 3 khu vực ...................................... 80

Bảng 3.13: Cơ cấu công nghiệp theo giá trị sản xuất của Lào ................................... 82

Bảng 3.14: Giá trị sản xuất công nghiệp của Lào ...................................................... 83

Bảng 3.15: Tài sản cố định huy động ngành công nghiệp giai đoạn 2006-2015 ........ 84

Bảng 3.16: Cơ cấu doanh nghiệp sản xuất phân theo thành phần kinh tế .................. 85

Bảng 3.17: Vốn đầu tư phát triển công nghiệp theo ngành kinh tế ............................ 86

Bảng 3.18: Tỷ suất giá trị tăng thêm ......................................................................... 87

Bảng 3.19: Chỉ tiêu số lao động có việc làm của ngành công nghiệp của Lào ........... 88

Bảng 3.20: Kết quả đánh giá mục tiêu hướng tới đầu tư phát triển công nghiệp ........ 90

Bảng 3.21: Kết quả đánh giá các khó khăn mà đầu tư phát triển công nghiệp đang

phải đói mặt ........................................................................................... 91

Bảng 3.22: Kết quả đánh giá các nhân tố đối với đầu tư phát triển công nghiệp trong

tương lai ................................................................................................. 92

Bảng 3.23: Kết quả đánh giá các mức độ ưu tiên trong việc đầu tư phát triển công

nghiệp .................................................................................................... 93

Bảng 3.24: Kết quả đánh giá các mức độ ưu tiên phát triển các loại hàng hóa tại đầu

tư phát triển công nghiệp ........................................................................ 94

Bảng 3.25: Kết quả đánh giá các hoạt động có tính quyết định tới sự phát triển công

nghiệp .................................................................................................... 95

Bảng 3.26: Kết quả các giải pháp về mặt cơ chế chính sách để tăng cường tính của

đầu tư phát triển công nghiệp ................................................................. 96

Bảng 3.27: Kết quả đánh giá thu hút nguồn đầu tư để tiếp tục phát triển công nghiệp97

Bảng 3.28: Kết quả đầu tư phát triển các lĩnh vực trong việc đầu tư phát triển công

nghiệp .................................................................................................... 98

Bảng 3.29: Kết quả đánh giá các nguồn đầu tư phát triển các lĩnh vực trong việc đầu

tư phát triển công nghiệp ........................................................................ 99

Bảng 3.30: Kết quả đánh giá vai trò của cấp quản lý đối với việc đầu tư phát triển

công nghiệp .......................................................................................... 100

Bảng 3.31: Kết quả đánh giá phát triển và khai thác có ĐTPTCN .......................... 101

Bảng 4.1: Cân đối nguồn vốn theo phương án phát triển cơ bản ........................... 123

Bảng 4.2: Phân tích SWOT .................................................................................. 124

DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1: Tốc độ tăng trường GDP của Lào 2006 - 2015 ........................................... 58

Hình 3.2: Tỷ lệ lạm phát ở Lào (2006-2015) .............................................................. 59

Hình 3.3: Tỷ giá hối đoái đồng tiền kíp (2006 - 2015) ............................................... 60

Hình 3.4: GDP trung bình đầu người giai đoạn 2006 - 2015 ...................................... 61

Hình 3.5: Cơ cấu nguồn vốn đầu tư phát triển công nghiệp giai đoạn 2006-2015 ....... 65

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu và rộng như hiện nay

của các quốc gia trên toàn thế giới, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào cũng không

nằm ngoài xu thế đó, việc đầu tư phát triển công nghiệp trở thành xu thế tất yếu, từ đó

kích thích sự phát triển chung của nền kinh tế cũng như tạo đà hỗ trợ sự phát triển của

các ngành khác. Thêm vào đó, sản xuất công nghiệp với các sản phẩm hiện tại thể hiện

cho đẳng cấp của một quốc gia, bởi khi sản xuất những sản phẩm hiện đại đó nó hội tụ

trong đó năng lực tổng hợp của một quốc gia- từ tài nguyên thiên nhiên, chất lượng

nguồn nhân lực, trình độ khoa học công nghệ cho đến kỹ năng của từng lao động trong

xã hội đó. Và thực tế cũng đã chứng minh, phần lớn các quốc gia có nền sản xuất công

nghiệp hiện đại là các quốc gia hùng mạnh. Chính vì vậy, đầu tư phát triển công

nghiệp có vai trò vô cùng quan trọng đối với phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia

và luôn được các quốc gia coi trọng

Nhận thức được vị trí và vai trò quan trọng đó của đầu tư phát triển công nghiệp,

nước Cộng hòa dân chủ dân nhân (CHDCND) Lào cũng đã có những quyết sách, những

giải pháp nhằm thực hiện quá trình công nghiệp hóa- hiện đại hóa (CNH-HĐH) của đất

nước, cụ thể như hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, nâng cao năng lực hệ thống ngân

hàng, cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, phát triển khu vực tư nhân,…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được về đầu tư phát triển công nghiệp

của nước CHDCND Lào thì hoạt động này vẫn bộc lộ những yếu kém, đầu tư phát

triển công nghiệp chưa phát huy được đầy đủ lợi thế của quốc gia, nền công nghiệp

của nước CHDCND Lào chưa được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Nguyên nhân chủ

yếu của tình hình trên, một phần do những bất cập trong hoạch định chính sách và tổ

chức quản lý phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào, nhưng chủ yếu là do

những yếu kém trong xác định chiến lược phát triển công nghiệp từ góc độ lợi thế so

sánh, đánh giá xác định lợi thế trong phát triển công nghiệp.

Đối với nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, thu nhập quốc dân đang còn ở

mức thấp nên việc tiết kiệm, tích luỹ để có vốn đầu tư phát triển còn hạn chế. Trong

những năm gần đây, nhờ có những chính sách khuyến khích phù hợp, ngành công

nghiệp đã huy động được một lượng vốn khá lớn so với các lĩnh vực khác cho đầu tư

phát triển. Tuy nhiên, việc sử dụng vốn còn để xảy ra tình trạng thất thoát, lãng phí

lớn; hiệu quả vốn đầu tư đạt ở mức thấp và có xu hướng suy giảm.

2

Đầu tư phát triển là một hoạt động kinh tế có vai trò quan trọng trong quá trình

phát triển kinh tế xã hội. Nó là động lực của tăng trưởng kinh tế, phát triển kinh tế xã

hội và tạo ra các tác động có lợi cho chính trị xã hội. Một nền kinh tế sẽ không thể tồn

tại và phát triển nếu thiếu hoạt động đầu tư. Đầu tư phát triển là một nhiệm vụ chiến

lược, một giải pháp chủ yếu để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội theo

hướng tăng trưởng cao, ổn định đối với mỗi quốc gia. Trong mỗi thời kỳ, nhu cầu đầu

tư thường đặt ra theo yêu cầu phát triển của mỗi ngành, lĩnh vực. Vì vậy, việc tăng

cường thu hút đầu tư cho phát triển công nghiệp là một trong những hướng ưu tiên của

Đảng và Nhà nước Lào hiện nay.

Việc nghiên cứu thực trạng đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND

Lào trong những năm gần đây, nhất là trong giai đoạn 2006-2015 chưa được giới

nghiên cứu ở Lào và các nước khác chú trọng. Đây là khoảng trống nghiên cứu cần

được lấp đầy, và rõ ràng rằng việc nghiên cứu thực trạng đầu tư phát triển công

nghiệp ở nước CHDCND Lào để từ đó tìm ra các nhóm giải pháp nhằm thúc đẩy nền

công nghiệp của nước CHDCND Lào tiếp tục phát triển trong bối cảnh hội nhập khu

vực và quốc tế là một yêu cầu bức thiết và thực sự có ý nghĩa cả về mặt lý luận và

thực tiễn.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu làm rõ bản chất, vai trò của đầu tư phát triển công nghiệp đối với

nền kinh tế nói chung và đối với nước CHDCND Lào. Phân tích đánh giá thực trạng,

xác định mức độ bảo đảm đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào, từ

đó rút ra được những kết quả tích cực và những hạn chế làm cơ sở đề xuất các giải

pháp nhằm tăng cường đầu tư phát triển công nghiệp của Lào.

Trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu đó, luận án đi trả lời câu hỏi nghiên cứu sau:

Thứ nhất, thực trạng đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào

như thế nào trong giai đoạn 2006-2015

Thứ hai, Những giải pháp nào được đưa ra dựa trên kết quả phân tích thực trạng

đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào nhằm tăng cường đầu tư phát

triển công nghiệp của nước CHDCND Lào.

3. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu

* Đối tượng nghiên cứu: Luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn

về đầu tư phát triển công nghiệp, trên cơ sở đó đánh giá đầu tư phát triển công nghiệp

dựa trên kết quả đầu tư và đánh giá, nhìn lại quá trình đầu tư.

3

* Phạm vi nghiên cứu: Luận án phân tích thực trạng đầu tư phát triển công

nghiệp của nước CHDCND Lào thông qua số liệu giai đoạn 2006 – 2015. Từ thực

trạng đề ra một số giải pháp chính để đề tăng cường đầu tư phát triển công nghiệp đến

năm 2025.

4. Phương pháp nghiên cứu

Để triển khai đề tài, NCS sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây:

• Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp

Tác giả thực hiện tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến chủ đề

nghiên cứu từ các nguồn như: Sách, giáo trình, tạp chí, luận văn, luận án… trong và

ngoài nước. Đề tài cũng thu thập số liệu thứ cấp từ báo cáo của các Bộ, ban ngành như

Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công thương nước CHDCND Lào.

• Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp (tiếp cận thực tế thông qua điều tra

khảo sát)

Ngoài những thông tin thứ cấp có thể thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, đề tài

đặt trọng tâm vào việc thu thập các thông tin sơ cấp, coi đây là nguồn thông tin quan

trọng và đáng tin cậy cho việc tiến hành nghiên cứu. Những thông tin này được thu

thập thông qua khảo sát, điều tra thực tế, kết hợp với việc lấy ý kiến chuyên gia về các

chuyên đề nghiên cứu chuyên sâu. Tác giả sẽ tiến hành trao đổi và phỏng vấn trực tiếp

tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công thương, Ban quản lý các khu công nghiệp của

nước CHDCND Lào.

• Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu:

Phương pháp thống kê mô tả, phương pháp tổng hợp, phân tích kinh tế, phương

pháp nghiên cứu so sánh, phân tích theo cấu trúc logic các tài liệu thu thập được,

phương pháp điều tra, thống kê. Nghiên cứu cũng sử dụng phần mềm SPSS 21.0 để hỗ

trợ thực hiện các phép phân tích thống kê

5. Những đóng góp mới của luận án

Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về đầu tư phát triển công nghiệp đối với nền

kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường.

Đánh giá thực trạng đầu tư phát triển công nghiệp của nước CHDCND Lào giai

đoạn năm 2006 – 2015.

Để xuất các giải pháp đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp phấn đấu hoàn

thành các mục tiêu phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước CHDCND Lào.

4

6. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận án

chia thành 4 chương:

Chương 1: Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Chương 2: Cơ sở lý luận chung về đầu tư phát triển công nghiệp.

Chương 3: Thực trạng đầu tư phát triển công nghiệp tại CHDCND Lào giai

đoạn năm 2006 – 2015.

Chương 4: Giải pháp đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp tại CHDCND Lào.

5

CHƯƠNG 1:

TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU

LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1. Tổng quan công trình nghiên cứu trên thế giới có liên quan đến đề tài

Đầu tư phát triển công nghiệp không chỉ nhận được sự quan tâm của các nhà

nghiên cứu mà còn của các nhà hoạch định chính sách vì vị trí và vai trò của đầu tư

phát triển công nghiệp với sự phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia, cụ thể, đối với

nước CHDCND Lào, hoạt động đầu tư phát triển công nghiệp là một yêu cầu cấp thiết

đặt ra trong quá trình thực hiện mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Trong những năm

vừa qua, Quốc hội, chính phủ cũng như các bộ ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh trong

nước đã đành nhiều thời gian, công sức để tìm kiếm giải pháp chính hữu hiệu nhằm

đầu tư phát triển công nghiệp. Có các nghiên cứu được thực hiện với các khía cạnh

khác nhau khi nghiên cứu về đầu tư phát triển công nghiệp trên phạm vi quốc gia:

Theo quan điểm của Moosaetal (2005) khi nghiên cứu về chính sách khuyến

khích đầu tư đã chỉ ra rằng, các nhà hoạch định chính sách ở các nước thiếu vốn đang

quan tâm đến các yếu tố quyết định thu hút đầu tư. Các chính phủ có chính sách ưu đãi

mạnh mẽ hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài có tiềm năng có khả năng cung cấp các

dòng vốn FDI và các chính sách để thu hút vốn đầu tư nước ngoài đã trợ thành tiêu

chuẩn trong hầu hết các quốc gia. Trong khi đó, tác giả Bellak (2008), một trong

những câu hỏi chính sách quan trọng nhất được trình bày của tác giả này là những điều

khoản nào của chính sách thu hút đầu tư sẽ được sử dụng để thu hút vốn đầu tư nói

chung, vốn đầu tư vào ngành công nghiệp nói riêng. Đa số các nước đang phát triển đã

áp dụng các biện pháp tự do hóa khuôn khổ cho FDI và các cơ chế thực hiện cho công

tác giải quyết tranh chấp đầu tư nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài để thúc đẩy phát

triển, phân tích quan điểm này và cho rằng chính phủ đóng một vai trò quan trọng

trong việc thu hút đầu tư cho các quốc gia, qua việc thúc đẩy các chính sách mở cửa,

và thực hiện các chiến lược mời gọi các công ty nước ngoài bắt đầu kinh doanh từ các

điều kiện thuận lợi được tạo ra bởi chính phủ. Thiếu sự đồng thuận là do sự khác biệt

rất lớn trong quan điểm, phương pháp luận, thu thập mẫu và các công cụ phân tích.

Nhưng chưa có yếu tố quyết định quan trọng nhất truyền thống là quy mô của thị

trường trong nước và các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Tác giả F.Peroux (1950) trong nghiên cứu về “ Lý thuyết cực phát triển” đã chỉ

ra rằng, một vùng không thể phát triển kinh tế đều đặn ở tất cả các điểm của nó, có

những điểm phát triển nhanh trong khi ở những điểm khác lại chậm phát triển hoặc trì

6

trệ. Các điểm phát triển nhanh này là những trung tâm có lợi thế so sánh với toàn

vùng. Như vậy, có thể chú trọng tác động vào những khu vực trọng điểm làm đẩy

nhanh sự tăng trưởng kinh tế của lãnh thổ. Đó là, ngành công nghiệp và dịch vụ có vai

trò to lớn đối với sự tăng trưởng của vùng và đi kèm theo với điểm tăng trưởng là một

ngành công nghiệp then chốt. Ngành công nghiệp then chốt phát triển, lãnh thổ được

phân bố cũng phát triển.

Một hướng nghiên cứu khác cũng được các nhà nghiên cứu quan tâm đó là việc

tập trung nghiên cứu về các khu công nghiệp, từ đó thúc đẩy sự phát triển công nghiệp

của các quốc gia khi các khu công nghiệp là một trong những điểm đầu tư tập trung về

công nghiệp của mỗi quốc gia. Một số nghiên cứu đã được thực hiện theo hướng làm

thế nào để phát triển khu công nghiệp theo hướng các khu công nghiệp xanh như

nghiên cứu của: Popescu et al (2008), Lambert et al (2002). Nghiên cứu này tập trung

giải thích tại sao nên phát triển các khu công nghiệp theo hướng khu công nghiệp

xanh, những thuận lợi và rủi ro của việc phát triển các khu công nghiệp với cộng đồng

sống quanh khu công nghiệp. Đồng thời, tác giả chỉ ra những điểm mạnh của loại hình

này tới quá trình phát triển bền vững của các quốc gia đang phát triển có thể giảm ảnh

hưởng môi trường do phát triển các khu công nghiệp mang lại. Những nghiên cứu này

mang hướng diễn giải những luận cứ cho vấn đề nghiên cứu dựa trên lý thuyết về tác

động môi trường, lý thuyết về khu công nghiệp, khu công nghiệp xanh để đưa ra kết

luận cho vấn đề nghiên cứu

Tại Việt Nam, một số nghiên cứu đã được thực hiện liên quan đến nghiên cứu

như nghiên cứu của tác giả Trịnh Quân Được (2001), nghiên cứu của tác giả đã hệ

thống hóa và góp phần hoàn thiện lý luận về hiệu quả của hoạt động đầu tư phát triển

công nghiệp từ nguồn vốn ngân sách, thông qua việc phân tích rõ thực trạng hiệu quả

hoạt động đầu tư phát triển công nghiệp từ nguồn vốn ngân sách trên cơ sở đối chiếu

với những yêu cầu và vai trò của hoạt động đầu tư phát triển công nghiệp theo hướng

công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Như vậy, mục đích nghiên cứu của luận án là phát huy

tốt vai trò của đầu tư phát triển từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, góp phần thúc đẩy

công nghiệp hóa, hiện đại hóa thông qua việc đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao

hiệu quả đầu tư phát triển công nghiệp sử dụng vốn ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, ở

trong nghiên cứu này, tác giả mới chỉ dừng lại ở việc đưa ra một số chỉ tiêu tính toán

hiệu quả đầu tư chung, nhưng chưa đưa ra được hệ thống chỉ tiêu tương ứng với đặc

thủ của ngành công nghiệp. Trong khi đó, tác giả Nguyễn Văn (2009) cũng nghiên cứu

vấn đề huy động vốn cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên, tuy

nhiên luận án hệ thống hoá các vấn đề lý luận về huy động vốn cho đầu tư phát triển