Đạo Hồi của người Chăm ở Việt Nam

29

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠO HỒI CỦA NGƯỜI CHĂM Ở VIỆT NAM

Chu Thị Vân Anh*

Trường Đại học Khoa học - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Hồi giáo là một trong ba tôn giáo lớn trên thế giới và sớm được du nhập vào Đông Nam Á, trong đó có Việt

Nam, thông qua vai trò của các lái buôn người Ả Rập và Ấn Độ. Do đặc điểm của quá trình tiếp nhận một cách

hoà bình, theo con đường giao thương, buôn bán nên khi Hồi giáo được truyền bá vào khu vực này, không gây

nên những cuộc xung đột tôn giáo lớn. Hồi giáo nhanh chóng hoà nhập với đời sống văn hoá, tâm lý các cư dân

khu vực này, đồng thời có những biến đổi về diện mạo, bị bản địa hoá và trở thành một trong những tôn giáo lớn,

có tầm ảnh hưởng ở khu vực. Riêng đối với Việt Nam, sức ảnh hưởng của Hồi giáo chủ yếu tập trung trong cộng

đồng người Chăm vùng duyên hải Nam Trung Bộ và Nam Bộ và gây nên những sự phân hoá nhất định của khối

cư dân này. Chính điều đó đã quy định những đặc trưng của Hồi giáo ở Việt Nam, phân biệt nó với cộng đồng

Hồi giáo khác trong khu vực cũng như trên Thế giới.

Từ khoá: Dân tộc Chăm, Việt Nam, Hồi giáo, tôn giáo, văn hoá

Việt Nam là nước đa dân tộc, đa văn hóa, đa tôn

giáo. Riêng vấn đề tôn giáo thì đặc điểm lớn nhất

đối với đời sống tôn giáo ở Việt Nam có nhiều

khía cạnh: tam giáo đồng nguyên, hài hòa tôn giáo

và chưa lúc nào người Việt Nam lại chối từ một

tôn giáo nào. Thái độ trong tiếp xúc, tiếp biến văn

hóa của người Việt rất mềm dẻo, “mềm mại như

nước” (GS. Cao Xuân Huy) vậy. [5,16]*

Hồi giáo được chính thức du nhập vào Đông Nam

Á từ khoảng thế kỷ X - XI và vào nước ta theo

nhiều đường khác nhau. Có khi đấy là con đường

tự nguyện, nhưng cũng có lúc đó là sự áp đặt,

cưỡng bức từ bên ngoài. Tuy vậy, cuối cùng Hồi

giáo cũng đã ăn sâu, bám rễ vào đời sống tôn giáo

tín ngưỡng của dân tộc, trở thành một trong sáu

tôn giáo chính thống được Nhà nước công nhận và

có một số lượng tín đồ đáng kể, góp phần vào đời

sống tôn giáo đa dạng của dân tộc. Mặc dù hiện

nay Thế giới Hồi giáo đang đặt nhiều vấn đề,

nhưng cộng đồng Hồi giáo Việt Nam vẫn tương

đối ổn định, tham gia tích cực vào tiến trình xây

dựng đất nước. Hồi giáo Việt Nam tuy là một tôn

giáo ngoại nhập nhưng trong quá trình phát triển

của mình đã bị đồng hóa, bị bản địa hóa cho phù

hợp với tâm tư nguyện vọng của người dân.

KHÁI QUÁT VỀ ĐẠO HỒI

Đạo Hồi là một tôn giáo độc thần hiện đã có hơn

một tỷ tín đồ, có mặt ở một dải suốt từ Bắc Phi qua

Đông Âu, Trung Cận Đông, Trung Á, Nam Á đến

tận Đông Nam Á, nay có xu hướng phát triển sang

*

Tel: 0983 834376; Email: [email protected]

cả Tây Âu và Bắc Mỹ. Đạo Hồi sớm chia ra thành

nhiều dòng khác nhau do sự phát triển quá nhanh,

hội nhập với tôn giáo của các dân tộc bị lệ thuộc

và do sự phân rẽ của các thủ lĩnh. Sự phân rẽ lớn

nhất là giữa phái Sunnit (truyền thống) và phái

Shiit. Tuy nhiên, các tín đồ Hồi giáo cho dù thuộc

nhóm ngành nào cũng đều tuân thủ 5 tín điều, 5

điều cốt lõi của đạo Islam, đó là:

1. Biểu lộ đức tin vào một vị thánh duy nhất là

Thánh Allah (Chaheda). Chỉ có một chúa là Thánh

Allah, và Mohammed là sứ giả của Thánh. Thuật

ngữ Allah xuất hiện 2700 lần trong kinh Coran.

2. Cầu nguyện (Salat) hướng về phía La Mecque,

trung tâm của đạo Hồi 5 lần trong ngày: hừng sáng

(5h), buổi trưa (13h), xế chiều (16h), chạng vạng

tối (19h) và tối (21h).

Ngày thứ 6 cầu nguyện tập trung tại thánh đường

vào chính ngọ.

3. Tháng Ramadan và tháng 9 theo Hồi lịch. Từ

khi mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn phải nhịn ăn,

uống, hút và quan hệ tình dục. Tháng đó được

đánh dấu vào đêm thứ 27 của tháng, một đêm mà

những tín đồ trung thành nhất cầu kinh suốt đêm.

Người theo đạo Hồi tin rằng, trong suốt tháng

Ramadan, tất cả ma quỷ đều bị xiềng xích ở một

nơi, cửa địa ngục khép kín lại và cửa thiên đình

mở rộng sẵn sàng đón tiếp những kẻ có lòng thành.

Do vậy, mùa ăn chay Ramadan là mùa làm phúc,

mùa tích thiện. Con người ta vứt bỏ mọi thèm

muốn vật chất, những dục vọng thấp hèn và chỉ

chú trọng tới việc khắc phục bản thân, cho tâm hồn

được trong sạch.