Đánh giá việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất tại huyện nghĩa hưng, tỉnh nam định

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

Tr­êng ®¹i häc N«ng nghiÖp hµ néi

---------------

nguyÔn tuÊn hïng

®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn quy ho¹ch sö dông ®Êt

huyÖn nghÜa h­ng, tØnh nam ®Þnh

luËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp

Chuyªn ngµnh : Qu¶n lý ®Êt ®ai

M· sè : 60.62.16

Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: pgs.ts. NguyÔn thÞ vßng

Hµ néi - 2008

i

LỜI CAM ĐOAN

- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong

luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một

học vị nào.

- Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện

luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận

văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Nguyễn Tuấn Hùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản

thân, tôi đã nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình, chu đáo của các nhà khoa học,

các Thầy, Cô giáo và sự giúp đỡ nhiệt tình, những ý kiến đóng góp quý báu

của nhiều cá nhân và tập thể để tôi hoàn thành bản luận văn này.

Nhân dịp này tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Nguyễn Thị Vòng

đã trực tiếp hướng dẫn trong toàn bộ thời gian tôi thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự góp ý chân thành của các Thầy, Cô

giáo khoa Tài nguyên và Môi trường, khoa Sau đại học - Trường Đại học

Nông nghiệp Hà Nội.

Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nam

Định, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất tỉnh Nam Định, Phòng tài

nguyên và Môi trường huyện Nghĩa Hưng và gia đình, bạn bè đã tạo điều kiện

giúp đỡ tôi trong thời gian thu thập thông tin, tài liệu, nghiên cứu làm luận

văn.

Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn.

Tác giả luận văn

Nguyễn Tuấn Hùng

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục các chữ cái viết tắt vi

Danh mục bảng vii

Danh mục biểu đồ viii

Mở đầu.......................................................................................................... 1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................... 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................ 2

2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ................................................................. 3

2.1. Một số lý luận về sử dụng đất............................................................... 3

2.1.1. Khái niệm đất đai và chức năng của đất đai.......................................... 3

2.1.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến sử dụng đất........................................... 4

2.1.3. Các xu thế phát triển sử dụng đất........................................................ 11

2.1.4. Chiếm dụng đất đai............................................................................. 13

2.1.5. Sử dụng đất và các mục đích kinh tế, xã hội, môi trường.................... 15

2.2. Cơ sở khoa học của quy hoạch sử dụng đất....................................... 18

2.2.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất .................................................. 18

2.2.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất.................................................. 20

2.2.3. Phân loại quy hoạch sử dụng đất......................................................... 23

2.2.4. Cơ sở pháp lý của lập và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất........................ 26

2.2.5. Trình tự, nội dung điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ......... 27

2.3. Đánh giá việc thực hiện quy hoạch ở trong và ngoài nước ............... 32

2.3.1. Đánh giá việc thực hiện quy hoạch ở một số nước trên thế giới.......... 32

2.3.2. Tình hình quy hoạch đất đai ở Việt nam qua các thời kỳ .................... 33

2.3.3. Kết quả lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp ở Việt Nam...... 36

iv

2.3.4. Khái quát về tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất ở Việt Nam.. 39

2.4. Khái quát tình hình thực hiện quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất ở tỉnh

Nam Định..................................................................................................... 40

3. Nội dung và phương pháp nghiên cứu .................................................. 42

3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................... 42

3.2 Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 42

3.3. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 43

4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận........................................................... 44

4.1 Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội của huyện Nghĩa Hưng

tỉnh Nam Định............................................................................................ 44

4.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 44

4.1.2.Thực trạng phát triển kinh tế các ngành............................................... 49

4.1.3 Hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật................................................... 56

4.1.4. Các vấn đề xã hội ............................................................................... 58

4.1.5. Đánh giá chung................................................................................... 59

4.2. Thực trạng sử dụng đất đai................................................................. 60

4.2.1. Tình hình quản lý đất đai.................................................................... 60

4.2.2. Biến động đất đai giai đoạn 1990 – 2007............................................ 66

4.2.3. Hiện trạng sử dụng đất năm 2007 ....................................................... 69

4.3. Đánh giá việc thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất huyện

Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định giai đoạn 2001 - 2010................................... 75

4.3.1. Khái quát chỉ tiêu sử dụng đất theo phương án quy hoạch đến năm 2010 ... 75

4.3.2. Tình hình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất....................... 77

4.3.2.1. Tình hình thực hiện chỉ tiêu sử dụng đất nông nghiệp...................... 77

4.3.2.2. Tình hình thực hiện chỉ tiêu sử dụng đất phi nông nghiệp................ 79

4.3.2.3. Tình hình thực hiện chỉ tiêu sử dụng đất chưa sử dụng .................... 84

v

4.3.2.4. Đánh giá tình hình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất theo

hạng mục công trình..................................................................................... 86

4.3.2.5. Đánh giá chung về công tác thực hiện phương án quy hoạch sử dụng

đất giai đoạn 2001 – 2010 ............................................................................ 95

4.4. Các giải pháp thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất............. 98

4.4.1. Giải pháp về vốn................................................................................. 98

4.4.2 Giải pháp về chính sách..................................................................... 100

4.4.3 Giải pháp về quản lý, hành chính....................................................... 102

4.4.4 Các giải pháp khác ............................................................................ 103

5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................. 105

5.1 Kết luận............................................................................................... 105

5.2 Kiến nghị............................................................................................. 107

Tài liệu tham khảo………………………………………………………...107

Phần phụ lục……………………………………………………………....111

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CN Công nghiệp

HĐND Hội đồng nhân dân

HTX Hợp tác xã

LM Làm mới

MN Mầm non

MR Mở rộng

QH Quy hoạch

QHSDĐ Quy hoạch sử dụng đất

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

TT Thị trấn

TTCN Trung tâm công nghiệp

TTDV Trung tâm dịch vụ

UBND Uỷ ban nhân dân

XD Xây dựng

vii

DANH MỤC BẢNG

Tên bảng Trang

Bảng 4.1. Một số chỉ tiêu kinh tế chủ yếu các năm 56

Bảng 4.2: Phân bổ lao động theo các ngành kinh tế 59

Bảng 4.3. Diện tích, cơ cấu sử dụng đất huyện Nghĩa Hưng năm 2007 73

Bảng 4.4: Phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 76

Bảng 4.5: Kết quả chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2007 78

Bảng 4.6. Kết quả thực hiện chuyển mục đích sang đất ở đến năm 2007 82

Bảng 4.7. Kết quả thực hiện quy hoạch đất phi nông nghiệp đến năm 2007 86

Bảng 4.8. Kết quả thực hiện đưa đất chưa sử dụng vào sử dụng đến năm 2007 88

Bảng 4.9. Kết quả thực hiện một số công trình giao thông đến năm 2007 93

Bảng 4.10. Kết quả thực hiện một số công trình thuỷ lợi giai đoạn 2000 –

2007

94

Bảng 4.11. Kết quả thực hiện một số công trình giáo dục giai đoạn 2000 –

2007

95

viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Tên biểu đồ Trang

Biểu đồ 01. Cơ cấu kinh tế qua các năm 56

Biểu đồ 02: Cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế 60

Biểu đồ 03. Biến động các loại đất chính 1990 - 2007 69

Biểu đồ 04. Biến động diện tích đất nông nghiệp giai đoạn 1990 –

2007

69

Biểu đồ 05. Biến động diện tích đất phi nông nghiệp giai đoạn 1990 –

2007

71

Biểu đồ 06. Biến động diện tích đất chưa sử dụng giai đoạn 1990 –

2007

71

Biểu đồ 07. Cơ cấu hiện trạng các loại đất năm 2007 72

Biểu đồ 08. Cơ cấu các loại đất nông nghiệp năm 2007 73

Biểu đồ 09. Cơ cấu các loại đất phi nông nghiệp 73

Biểu đồ 10. Cơ cấu các loại đất chuyên dùng 75

Biểu đồ 11: Chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp đến năm

2007

80

Biểu đồ 12: Kết quả chuyển mục đích sản xuất nông nghiệp các công trình 90

1

MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Sử dụng nguồn tài nguyên đất đai một cách hợp lý và hiệu quả là một

trong những vấn đề được cả thế giới đặc biệt quan tâm. Bởi vì đất đai là tài

nguyên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt không gì có thể thay thế

được, là môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các

công trình kinh tế, văn hoá, xã hội và an ninh quốc phòng. Đất đai bao gồm

các yếu tố tự nhiên và chịu sự tác động của các yếu tố kinh tế, tâm lý xã hội

và ý thức sử dụng đất của mỗi con người. Đất đai có giới hạn về không gian

nhưng vô hạn về thời gian sử dụng.

Mác đã khẳng định: “Đất là kho tàng cung cấp cho con người mọi thứ cần

thiết, vì vậy trong quá trình sử dụng đất muốn đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất

thiết phải có kế hoạch cụ thể về thời gian và lập quy hoạch về không gian”.

Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đai là một trong 13 nội dung quản lý Nhà

nước về đất đai, được ghi nhận tại Điều 6 Luật Đất đai 2003. Điều 18 Hiến pháp

nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành năm 1992 nêu rõ “Nhà nước

thống nhất quản lý đất đai theo quy hoạch và theo pháp luật, đảm bảo sử dụng đất

đúng mục đích và có hiệu quả [Hiến pháp năm 1992].

Huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định đã được Uỷ ban nhân dân tỉnh Nam

Định ra quyết định số 3335/2002/QĐ-UBND ngày 31/12/2002 phê duyệt

phương án quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2001 - 2010. Đó là căn cứ quan

trọng để huyện triển khai thực hiện các chương trình phát triển kinh tế – xã

hội của huyện. Tuy nhiên, quá trình triển khai lập và tổ chức thực hiện vẫn

bộc lộ một số tồn tại nhất định. Đặc biệt sau khi phương án quy hoạch sử

dụng đất được phê duyệt và đưa vào thực hiện thì tình hình theo dõi, giám sát

còn nhiều bất cập dẫn đến tình trạng “quy hoạch treo” hoặc không điều chỉnh

kịp thời những biến động về sử dụng đất trong quá trình thực hiện phương án

2

quy hoạch tại địa phương. Với mục tiêu giúp địa phương nhìn nhận đánh giá

kết quả thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2001 – 2010,

phân tích, đánh giá những kết quả đã đạt được và những tồn tại bất cập trong

quá trình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm 2007; đề xuất

các giải pháp nhằm nâng cao tính khả thi của phương án quy hoạch sử dụng

đất; khắc phục những nội dung sử dụng đất bất hợp lý, đề xuất, kiến nghị điều

chỉnh những nội dung của phương án quy hoạch sử dụng đất không theo kịp

những biến động trong phát triển kinh tế – xã hội của địa phương trong những

năm tới.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:

“Đánh giá việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất huyện Nghĩa Hưng tỉnh

Nam Định”.

1.2. Mục đích, yêu cầu của đề tài

1.2.1. Mục đích

- Phân tích những biến động trong sử dụng đất đai huyện Nghĩa Hưng,

tỉnh Nam Định giai đoạn 1990 - 2007

- Đánh giá tiến độ thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất thời kỳ

2001 đến 2007 huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định.

- Đề xuất các giải pháp thực hiện quy hoạch sử dụng đất huyện Nghĩa

Hưng trong các năm tới.

1.2.2. Yêu cầu

- Số liệu điều tra, thu thập được khách quan, trung thực, chính xác.

- Những đề xuất, kiến nghị đưa ra phải có tính khả thi và phù hợp với

điều kiện thực tế địa phương.