Đánh giá vai trò sinh thái của các loài cây gỗ trong thảm thực vật thứ sinh vùng đầu nguồn hổ Thác bà tỉnh Yên Bái

Lương Thị Thanh Huyền và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 58(10): 94 - 98

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 94

ĐÁNH GIÁ VAI TRÒ SINH THÁI CỦA CÁC LOÀI CÂY GỖ TRONG THẢM THỰC VẬT THỨ

SINH VÙNG ĐẦU NGUỒN HỒ THÁC BÀ TỈNH YÊN BÁI

Lương Thị Thanh Huyền 1

, Vương Quốc Đạt

-2

, Lê Ngọc Công3*

1

Sở Giáo dục Đào tạo Yên Bái,

2

Lâm trường Thác Bà-Yên Bái

3

Trường Đại học Sư phạm- Đại học Thái Nguyên

TÓM TẮT

Bài báo giới thiệu kết quả nghiên cứu, đánh giá vai trò sinh thái của các loài cây gỗ trong

thảm thực vật thứ sinh vùng đầu nguồn Hồ Thác Bà tỉnh Yên Bái. Các loài cây gỗ đang

trong giai đoạn sinh trưởng phát triển mạnh có DTB < 35 cm; HTB < 15 m, mật độ khoảng

từ 1340 – 1848 cây/ha, thành phần loài cây ở hai trạng thái (sau NR và sau KTK) có sự

sai khác không nhiều. Trạng thái TTV thứ sinh phục hồi tự nhiên sau KTK đã có sự xuất

hiện một số loài mới như: Chẹo, Vàng anh, Nang trứng, Dung, Trọng đũa.... những loài

này tuy không phải thuộc vào nhóm loài gỗ quý có giá trị nhưng đây là những loài cây

tiên phong định cư, hình thành nên hệ sinh thái rừng thứ sinh đặc trưng. Cả hai trạng thái

TTV thứ sinh phục hồi tự nhiên đều có số lượng loài giảm khi chỉ số tầm quan trọng IVI%

tăng. Những loài cây quý hiếm trong cả hai trạng thái TTV hiện nay còn rất ít, chủ yếu là

các cây gỗ nhỏ rất cần được bảo vệ như: Lát hoa, Đinh, Sâng, Chò nâu, Nghiến, Lim,

Xương cá…

Từ khoá: Vai trò sinh thái, Chỉ số tầm quan trọng, Thảm thực vật thứ sinh.

* 1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Thác Bà là hồ nước nhân tạo do ngăn dòng

sông Chảy làm Nhà máy thuỷ điện Thác Bà

(năm 1969), nhà máy thuỷ điện đầu tiên ở

Việt Nam. Hồ Thác Bà nằm ở địa giới hai

huyện Yên Bình và Lục Yên của tỉnh Yên Bái,

có diện tích mặt nước khoảng 23.400 ha, có

1.331 đồi đảo lớn nhỏ với thảm thực vật và

cảnh quan đa dạng. Trong những thập kỷ qua

do tình trạng khai thác và sử dụng bừa bãi,

thảm thực vật phòng hộ đầu nguồn ở khu vực

này đã bị suy thoái nghiêm trọng, rừng sau

khai thác hầu như bị đảo lộn toàn bộ về cấu

trúc, quá trình tái sinh, diễn thế theo chiều

hướng thoái bộ so với ở tình trạng nguyên

sinh hoặc trước khai thác, nhất là ở các lâm

phần không được quản lý tốt.

Để phục vụ mục đích đánh giá vai trò sinh

thái của các loài cây gỗ trong hệ sinh thái

* Lê Ngọc Công, Tel: 0915.462.404, Khoa Sinh - KTNN,

Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên

rừng phòng hộ đầu nguồn Hồ Thác Bà, chúng

tôi sử dụng chỉ số tầm quan trọng IVI

(Importance Value Index) để xác định công

thức tổ thành sinh thái, làm cơ sở cho việc

bảo vệ rừng đầu nguồn Hồ Thác Bà và góp

phần hướng đến mục tiêu đưa Hồ Thác Bà

trở thành khu du lịch cấp quốc gia theo Nghị

quyết chuyên đề số 07- 2007 – NQ/TU của

Tỉnh uỷ Yên Bái.

2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

- Đối tượng nghiên cứu: Là hai trạng thái

thảm thực vật thứ sinh phục hồi tự nhiên sau

nương rẫy và sau khai thác kiệt tại xã Xuân

Long, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái

- Phương pháp nghiên cứu: Thu thập số liệu

trực tiếp ngoài thực địa trên các tuyến điều

tra (TĐT) và ô tiêu chuẩn (OTC), diện tích

OTC là 400m2 (20m x 20m). Xác định tên

khoa học các loài thực vật theo các tài liệu

của Nguyễn Tiến Bân (2003 – 2005)[3], Bộ

Nông nghiệp & PTNT (2000)[4], Phạm Hoàng