Đánh giá thích hợp đất đai và đề xuất cơ cấu cây trồng huyện yên hưng - tỉnh quảng ninh

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

tr­êng ®¹i häc n«ng nghiÖp hµ néi

--------------------

trÞnh ngäc hµ

§¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai vµ ®Ò xuÊt c¬ cÊu

c©y trång huyÖn Yªn H­ng - tØnh Qu¶ng Ninh

LuËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp

Chuyªn ngµnh : Qu¶n lý ®Êt ®ai

M· sè : 60.62.16

Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: ts. NguyÔn xu©n thµnh

Hµ Néi - 2009

i

Lêi cam ®oan

T«i xin cam ®oan r»ng, sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n lµ

trung thùc vµ ch­a ®­îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo.

T«i xin cam ®oan r»ng, mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n

®· ®­îc c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®­îc chØ râ

nguån gèc.

T¸c gi¶ luËn v¨n

TrÞnh Ngäc Hµ

ii

Lêi c¶m ¬n

T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi TS.

NguyÔn Xu©n Thµnh, ng­êi ®· h­íng dÉn, chØ b¶o

tËn t×nh vµ gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh

thùc hiÖn ®Ò tµi vµ hoµn chØnh luËn v¨n cña

m×nh.

T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c« gi¸o

trong Bé m«n Tr¾c ®Þa b¶n ®å vµ th«ng tin ®Þa

lý, c¸c thÇy c« trong Khoa Tµi nguyªn vµ M«i

tr­êng, ViÖn Sau ®¹i häc, Tr­êng §¹i häc N«ng

nghiÖp Hµ Néi, ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ N«ng

nghiÖp ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi, gióp ®ì

t«i trong suèt thêi gian thùc hiÖn luËn v¨n nµy.

T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n HuyÖn uû, UBND

huyÖn, Phßng N«ng nghiÖp, Phßng Tµi nguyªn vµ

M«i tr­êng, Phßng th«ng kª, c¸n bé vµ nh©n d©n

c¸c x· cña huyÖn Yªn H­ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp

t«i nghiªn cøu, hoµn thµnh luËn v¨n.

§Ó hoµn thµnh luËn v¨n, t«i cßn nhËn ®­îc sù

®éng viªn, khÝch lÖ cña b¹n bÌ vµ nh÷ng ng­êi

th©n trong gia ®×nh. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n

tÊt c¶ nh÷ng t×nh c¶m cao quý ®ã.

Hµ Néi, ngµy 1 th¸ng 12

n¨m 2009

iii

T¸c gi¶

TrÞnh Ngäc Hµ

iv

Môc lôc

Lêi cam ®oan i

Lêi c¶m ¬n ii

Môc lôc iv

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t vi

Danh môc b¶ng vii

Danh môc s¬ ®å vii

1. Më ®Çu 1

1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 1

1.2 Môc ®Ých nghiªn cøu 2

1.3 ý nghÜa khoa häc cña ®Ò tµi 3

1.4 ý nghÜa thùc tiÔn cña ®Ò tµi 3

2. Tæng quan tµi liÖu 4

2.1 C¬ së khoa häc cña viÖc nghiªn cøu chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång 4

2.2 §¸nh gi¸ ®Êt ®ai 8

3. §èi t­îng, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 24

3.1 §èi t­îng nghiªn cøu 24

3.2 Néi dung nghiªn cøu 24

3.3 Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 24

4. KÕt qu¶ nghiªn cøu 26

4.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· - héi 26

4.1.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn 26

4.1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi 39

4.1.3 §¸nh gi¸ chung vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn – kinh tÕ – x· héi 47

4.2 X©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai huyÖn Yªn H­ng 48

4.2.1 Lùa chän, c¸c chØ tiªu ph©n cÊp tiªu x©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai 48

4.2.2 KÕt qu¶ x©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai huyÖn Yªn H­ng 53

v

4.3 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ lùa chän lo¹i h×nh sö dông ®Êt ®ai 57

4.3.1 HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai huyÖn Yªn H­ng 57

4.3.2 C¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt ®ai (LUT) 59

4.3.3 §¸nh gi¸ c¸c hÖ thèng sö dông ®Êt 60

4.3.4 Lùa chän c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt ®ai 71

4.3.5 X¸c ®Þnh yªu cÇu sö dông ®Êt cña c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt ®ai 77

4.4 Ph©n h¹ng thÝch hîp ®Êt ®ai huyÖn Yªn H­ng 80

4.4.1 Ph©n h¹ng thÝch hîp ®Êt ®ai 80

4.4.2 KÕt qu¶ ph©n h¹ng thÝch hîp ®Êt ®ai 81

4.5 §Ò xuÊt c¬ cÊu c©y trång huyÖn Yªn H­ng 89

4.5.1 Nh÷ng quan ®iÓm ®Ò xuÊt c¬ cÊu c©y trång 89

4.5.2 C¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn cho viÖc ®Ò xuÊt c¬ cÊu c©y trång

huyÖn Yªn H­ng 90

4.5.3 KÕt qu¶ ®Ò xuÊt c¬ cÊu c©y trång huyÖn Yªn H­ng 91

5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 94

5.1 KÕt luËn 94

5.2 §Ò nghÞ 95

Tµi liÖu tham kh¶o 96

vi

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t

CNNN

§X

§V§§

C«ng nghiÖp ng¾n ngµy

§«ng Xu©n

§¬n vÞ ®Êt ®ai

FAO Tæ chøc n«ng l­¬ng quèc tÕ (Food Agricultural Organization)

H

HT

KT – XH

KTT§

L

LMU

LUS

LUT

M

THCS

TNT

VH

VL

XHCN

Cao (High)

HÌ thu

Kinh tÕ x· héi

Kinh tÕ träng ®iÓm

ThÊp ( Low)

§¬n vÞ b¶n ®å ®Êt (Land Mapping Unit)

HÖ thèng sö dông ®Êt (Land Use System)

Lo¹i h×nh sö dông ®Êt ®ai (Land Use Types)

Trung b×nh (Medium)

Trung häc c¬ së

Thu nhËp thuÇn

RÊt cao (Very High)

RÊt thÊp (Very Low)

X· héi chñ nghÜa

vii

Danh môc b¶ng

STT Tªn b¶ng Trang

2.1 CÊu tróc b¶ng ph©n lo¹i kh¶ n¨ng thÝch hîp ®Êt ®ai cña FAO. 20

4.1 C¸c yÕu tè, chØ tiªu x©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai 49

4.2 DiÖn tÝch ®¬n vÞ ®Êt ®ai huyÖn Yªn H­ng - tØnh Qu¶ng Ninh 53

4.3 DiÖn tÝch ®¬n vÞ ®Êt ®ai ph©n theo ®¬n vÞ x· cña huyÖn Yªn H­ng 55

4.4 HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn Yªn H­ng tØnh Qu¶ng Ninh 58

4.5 C¸c hÖ thèng sö dông ®Êt ë huyÖn Yªn H­ng 62

4.6 KÕt qu¶ ph©n tÝch tµi chÝnh c¸c hÖ thèng sö dông ®Êt 63

4.8 Ph©n cÊp c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ®¸nh gi¸ hÖ thèng sö dông ®Êt 65

4.9 Ph©n cÊp c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ møc ®é thÝch hîp cña c¸c hÖ

thèng sö dông ®Êt ë huyÖn Yªn H­ng 72

4.9 Yªu cÇu sö dông ®Êt 77

4.10 DiÖn tÝch c¸c kiÓu thÝch hîp ®Êt ®ai huyÖn Yªn H­ng 83

4.11 DiÖn tÝch thÝch hîp ®Êt ®ai ph©n theo ®¬n vÞ x· cña huyÖn Yªn H­ng 84

4.12 Tæng hîp diÖn tÝch møc ®é thÝch hîp ®Êt ®ai huyÖn Yªn H­ng 85

4.13 §Ò xuÊt c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt huyÖn Yªn H­ng 91

4.14 §Ò xuÊt sö dông ®Êt ph©n theo x· - huyÖn Yªn H­ng 92

Danh môc S¬ ®å

STT Tªn ¶nh Trang

1 Mèi quan hÖ gi÷a hÖ thèng c©y trång vµ hÖ thèng n«ng nghiÖp 8

2 C¸c b­íc chÝnh trong ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai theo FAO: 18

1

1. Më ®Çu

1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

§Êt ®ai lµ nguån tµi nguyªn v« cïng quý gi¸, lµ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt

vµ kh«ng thÓ thay thÕ. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, phÇn lín c¸c

n«ng s¶n thu ®­îc ®Òu ph¶i th«ng qua ®Êt. HiÖn nay, víi møc t¨ng tr­ëng kinh

tÕ nhanh vµ søc Ðp vÒ d©n sè, nhu cÇu ®êi sèng nh©n d©n t¨ng cao nªn møc ®é

®ßi hái cña ng­êi d©n còng cao kh«ng chØ vÒ mÆt l­¬ng thùc, thùc phÈm mµ

c¶ vÒ ®Êt ë vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c phôc vô sinh ho¹t. ChÝnh v× vËy s¶n xuÊt

n«ng nghiÖp ph¶i theo h­íng th©m canh t¨ng vô, t¨ng n¨ng xuÊt c©y trång. Do

®ã viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ®Êt ®ai lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó phôc vô cho viÖc sö

dông hîp lý tµi nguyªn ®Êt cã hiÖu qu¶.

NhiÒu n¨m tr­íc ®©y, hÇu hÕt c¸c tØnh ®· x©y dùng b¶n ®å quy ho¹ch

sö dông ®Êt ®ai (ng¾n trung vµ dµi h¹n) hay lµ b¶n ®å quy ho¹ch c¸c c©y trång

cô thÓ nh»m phôc vô chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh. Nh÷ng quy ho¹ch

®ã gãp phÇn thay ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, phôc vô ®a d¹ng hãa s¶n

phÈm n«ng nghiÖp, gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña n­íc ta. Tuy

nhiªn, do cã nhiÒu h¹n chÕ, cßn nÆng vÒ thæ nh­ìng (Soil) mµ Ýt hoÆc ch­a

quan t©m ®Õn ®Êt ®ai (Land), sö dông ®Êt ®ai (Land use) vµ ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai

(Land evaluation) nªn nh÷ng quy ho¹ch ®ã ch­a cã ®é chÝnh x¸c cao vµ c¸c

ph­¬ng ph¸p x©y dùng nhiÒu khi ch­a thèng nhÊt. Tõ nh÷ng n¨m 1960, Tæ

chøc N«ng L­¬ng thÕ giíi (FAO) ®· tËp hîp lùc l­îng gåm c¸c chuyªn gia

nghiªn cøu ®Êt ®ai trªn ThÕ giíi ®Ó x©y dùng ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra ®¸nh gi¸

tµi nguyªn ®Êt vµ kh¶ n¨ng sö dông ®Êt ®ai toµn cÇu vµ trªn c¬ së ®ã ¸p dông

cho c¸c khu vùc vµ c¸c n­íc. FAO ®· ®­a ra nhiÒu tµi liÖu h­íng dÉn vÒ ph©n

lo¹i ®Êt, x©y dùng b¶n ®å ®Êt, ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai vµ quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai,…

Ph­¬ng ph¸p cña FAO ®· kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph­¬ng ph¸p cña c¸c

n­íc trªn ThÕ giíi vµ ®· chøng minh ®­îc tÝnh ­u viÖt cña nã. Ph­¬ng ph¸p

2

nµy ®· ®­îc c¸c n­íc quan t©m thö nghiÖm, vËn dông vµ chÊp nhËn lµ ph­¬ng

ph¸p tèt nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ®Êt ®ai, bè trÝ hÖ thèng c©y trång vµ quy

ho¹ch sö dông ®Êt.

Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, theo nghÞ quyÕt cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, c¸c ®Þa

ph­¬ng ®Òu quan t©m vµo lÜnh vùc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, x©y dùng c¸c

m« h×nh canh t¸c,… trªn c¬ së tiÕn hµnh c«ng t¸c ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai. NhiÒu ®Þa

ph­¬ng ®· ®Ò xuÊt ®­îc nh÷ng gièng c©y trång thÝch hîp cho tõng vïng ®Êt

víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y

trång vµ quy ho¹ch sö dông ®Êt.

Yªn H­ng lµ mét huyÖn trung du ven biÓn n»m ë phÝa T©y Nam cña

tØnh Qu¶ng Ninh. Trong nh÷ng n¨m qua cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶

n­íc Yªn H­ng còng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh, nh­ng tèc ®é

ph¸t triÓn cßn chËm, chñ yÕu dùa vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp, ®Æc

biÖt lµ s¶n xuÊt l­¬ng thùc lóa g¹o chiÕm tû träng rÊt lín trong nÒn s¶n xuÊt

n«ng l©m nghiÖp cña huyÖn. Víi vÞ trÝ thuËn lîi, tiÒm n¨ng ®Êt ®ai ®a d¹ng,

tiÒm lùc x· héi lín nh­ vËy th× h­íng ph¸t triÓn n«ng l©m nghiÖp nh­ vËy sÏ

kh«ng khai th¸c hÕt c¸c tiÒm n¨ng s½n cã, kh«ng ®Èy nhanh ®­îc sù ph¸t triÓn

kinh tÕ cña huyÖn. §iÒu nµy còng lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn chËm

cña huyÖn. Do vËy, trong nh÷ng n¨m tíi ®Ó ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng s½n cã cña

huyÖn vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ – x· héi th× viÖc ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ®Êt

®ai lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc h­íng bè trÝ, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång.

ChÝnh v× vËy, ®Ò tµi nghiªn cøu “§¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai vµ ®Ò xuÊt

c¬ cÊu c©y trång huyÖn Yªn H­ng - tØnh Qu¶ng Ninh” ®­îc tiÕn hµnh.

1.2 Môc ®Ých nghiªn cøu

- §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng c©y trång.

- X©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai.

- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thÝch hîp ®Êt ®ai víi mét sè lo¹i h×nh sö dông ®Êt

lùa chän.

- §Ò xuÊt c¬ cÊu c©y trång.