Đánh giá mức độ phù hợp của chương trình môn toán lớp 10 chuẩn đối với học sinh trung học phổ thông tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC

NGUYỄN HUY HÙNG

ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ PHÙ HỢP

CỦA CHƯƠNG TRÌNH MÔN TOÁN LỚP 10 CHUẨN

ĐỐI VỚI HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Hà Nội - 2011

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC

NGUYỄN HUY HÙNG

ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ PHÙ HỢP

CỦA CHƯƠNG TRÌNH MÔN TOÁN LỚP 10 CHUẨN

ĐỐI VỚI HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Đo lường và đánh giá trong giáo dục

Mã số: Chuyên ngành đào tạo thí điểm

LUẬN VĂN THẠC SỸ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ ĐỨC NGỌC

Hà Nội - 2011

3

MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... 7

DANH MỤC BẢNG BIỂU............................................................................ 8

I. MỞ ĐẦU.................................................................................................... 9

I. MỞ ĐẦU.................................................................................................... 9

1. Lý do chọn đề tài.................................................................................... 9

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài ............................................................ 10

3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài .............................................................. 10

II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................ 11

1. Câu hỏi nghiên cứu/ Giả thuyết nghiên cứu.......................................... 11

2. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...................................................... 11

3. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu......................................................... 11

Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.................................... 12

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề trên thế giới ............................................. 12

1.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ở Việt Nam.............................................. 15

Chương 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN ...................................................................... 19

2.1. Khung lý thuyết................................................................................. 19

2.2. Đặc điểm chương trình môn toán 10 chuẩn........................................ 20

2.2.1. Tăng cường tính thực tiễn và sư phạm, giảm nhẹ yêu cầu quá chặt

lí thuyết ................................................................................................ 20

2.2.2. Nội dung chương trình đáp ứng nhu cầu môn học, đồng thời đáp

ứng yêu cầu một số môn học khác như Vật lí, Sinh học lớp 10............. 21

2.2.3. Hội nhập ..................................................................................... 21

2.3. Đặc điểm sách giáo khoa Toán 10 theo chương trình chuẩn .............. 22

4

2.3.1. Hỗ trợ việc đổi mới phương pháp dạy và học ............................. 22

2.3.2. Giới thiệu văn hóa Toán học, làm cho Toán học gần với đời sống

............................................................................................................. 23

2.3.3. Bước đầu giới thiệu cách sử dụng máy tính bỏ túi và đưa các bài

trắc nghiệm........................................................................................... 23

2.3.4. Vấn đề sách bài tập..................................................................... 23

2.4. Phương pháp dạy và học Toán ở nhà trường Trung học phổ thông .... 24

2.5. Khái niệm phù hợp ............................................................................ 24

2.5.1. Khái niệm phù hợp ..................................................................... 24

2.5.2. Sự phù hợp với chương trình học của học sinh ........................... 25

2.6. Đánh giá mức độ phù hợp chương trình học đối với học sinh ............ 27

2.7. Một số yếu tố ảnh hưởng đến mức độ phù hợp với Chương trình môn

toán lớp 10 Chuẩn của học sinh tỉnh Thái Nguyên ................................... 27

2.7.1 Thái độ học tập của học sinh........................................................ 28

2.7.2 Phương pháp dạy học của giáo viên............................................. 30

2.7.3. Các điều kiện sư phạm khác........................................................ 31

2.7.4. Hoàn cảnh gia đình ..................................................................... 33

Chương 3. XÂY DỰNG PHIẾU ĐIỀU TRA ĐỂ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ PHÙ

HỢP CỦA CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN MÔN TOÁN 10 ĐỐI VỚI HỌC

SINH TỈNH THÁI NGUYÊN...................................................................... 34

3.1. Thiết kế bài trắc nghiệm môn Toán ................................................... 34

3.1.1. Phân phối chương trình chuẩn môn Toán 10............................... 34

3.1.2. Mức độ nhận thức dùng để đo lường........................................... 34

3.1.3. Thiết kế bài trắc nghiệm Chương trình môn toán lớp 10 Chuẩn.. 36

3.2. Mẫu nghiên cứu................................................................................ 39

5

3.3. Xây dựng phiếu điều tra mức độ phù hợp của Chương trình môn toán

lớp 10 Chuẩn với học sinh tỉnh Thái Nguyên............................................ 41

3.3.1. Phiếu điều tra học sinh................................................................ 41

3.3.2. Phiếu điều tra giáo viên và cán bộ quản lý .................................. 42

3.3.3. Phiếu điều tra phụ huynh học sinh .............................................. 43

3.4. Nội dung và tiến trình nghiên cứu...................................................... 43

3.4.1. Nội dung nghiên cứu.................................................................. 43

3.4.2. Tiến trình nghiên cứu................................................................. 44

3.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 46

3.5.1 Phương pháp nghiên cứu tài liệu.................................................. 46

3.5.2 Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi............................................ 46

3.5.3 Phương pháp thống kê toán học và sử dụng các phần mềm phân

tích số liệu ............................................................................................ 46

3.6 Các biểu hiện và cách đánh giá mức độ phù hợp với Chương trình môn

toán lớp 10 Chuẩn .................................................................................... 47

3.6.1 Cách tính điểm............................................................................. 47

3.6.2 Cách xếp loại............................................................................... 47

Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................... 49

4.1. Đánh giá sự phù hợp thông qua phiếu hỏi đối với học sinh................ 49

4.2. Đánh giá sự phù hợp thông qua phiếu hỏi đối với giáo viên và cán bộ

quản lý...................................................................................................... 55

4.3. Đánh giá sự phù hợp thông qua phiếu hỏi đối với phụ huynh học sinh

................................................................................................................. 60

4.4. Đánh giá mức độ phù hợp thể hiện ở việc lĩnh hội kiến thức ............. 64

4.5. Đánh giá chung về mức độ phù hợp của Chương trình môn toán lớp 10

Chuẩn đối với học sinh tỉnh Thái Nguyên ................................................ 68

6

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 70

1. Kết luận............................................................................................ 70

2. Kiến nghị.......................................................................................... 71

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................ 73

PHỤ LỤC .................................................................................................... 76

7

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BPT : Bất phương trình

BT : Bài tập

CBQL : Cán bộ quản lý

CT : Chương trình

CTC : Chương trình chuẩn

CTMT : Chương trình môn Toán

ĐH : Đại học

ĐK : Điều kiện

GA : Giáo án

GTTB : Giá trị trung bình

GV : Giáo viên

HL : Hài lòng

HPT : Hệ phương trình

HS : Học sinh

MĐPH : Mức độ phù hợp

PH : Phù hợp

PHHS : Phụ huynh học sinh

PPHT : Phương pháp học tập

PPDH : Phương pháp dạy học

PT : Phương trình

SGK : Sách giáo khoa

THPT : Trung học phổ thông

TN : Thái Nguyên

8

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1. Phân phối chương trình môn Toán lớp 10 chuẩn – Học kỳ I......... 34

Bảng 3.2. Phân phối chương trình môn Toán lớp 10 chuẩn – Học kỳ II ....... 34

Bảng 3.3. Bảng trọng số của bài thi kỳ I – Phần Đại số ................................ 37

Bảng 3.4. Bảng trọng số của bài thi kỳ I – Phần Hình học............................ 37

Bảng 3.5. Bảng trọng số của toàn bài thi kỳ I............................................... 37

Bảng 3.6. Bảng trọng số của bài thi kỳ II – Phần Đại số............................... 38

Bảng 3.7. Bảng trọng số của bài thi kỳ II – Phần Hình học........................... 38

Bảng 3.8. Bảng trọng số của toàn bài thi kỳ II.............................................. 38

Bảng 3.9: Cơ cấu khách thể nghiên cứu........................................................ 40

Biểu 4.1. Các thông số về Mean (GTTB) và SD (độ lệch chuẩn).................. 49

Biểu 4.2. Kiểm tra MĐPH của các câu hỏi (item) với nhau.......................... 50

Biểu 4.3. Biểu đồ biểu diễn các mức phù hợp của HS theo đánh giá của HS 51

Bảng 4.1. Kết quả khảo sát MĐPH do HS đánh giá...................................... 52

Biểu 4.4. Các thông số về Mean (GTTB) và SD (độ lệch chuẩn).................. 56

Biểu 4.5. Kiểm tra MĐPH của các item với nhau......................................... 57

Biểu 4.6. Biểu đồ biểu diễn các MĐPH theo đánh giá của GV và CBQL..... 58

Bảng 4.2. Kết quả khảo sát MĐPH do GV và CBQL đánh giá..................... 58

Biểu 4.7. Các thông số về Mean (GTTB) và SD (độ lệch chuẩn).................. 61

Biểu 4.8. Kiểm tra MĐPH của các câu hỏi (item) với nhau.......................... 62

Biểu 4.9. Biểu đồ biểu diễn các mức phù hợp theo đánh giá của PHHS HS . 62

Bảng 4.3. Kết quả khảo sát MĐPH do PHHS đánh giá................................. 63

Biểu 4.10. Các thông số về Mean (GTTB) và SD (độ lệch chuẩn)................ 65

Biểu 4.11. Kiểm tra MĐPH của các câu hỏi (item) với nhau ........................ 66

Biểu 4.12. Ma trận năng lực thí sinh và độ khó của câu hỏi.......................... 67

Bảng 4.4. Đánh giá chung về MĐPH của CTMT lớp 10 Chuẩn đối với HS . 68

9

I. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Hiện nay, có nhiều ý kiến đánh giá về chương trình SGK nhưng tựu

trung lại có hai ý kiến trái ngược rõ nét nhất. Ý kiến thứ nhất là chương trình

SGK mới là nặng nề, quá tải đối với HS, không phù hợp với khả năng tiếp thu

của HS, số lượng bài tập trong SGK, trong sách bài tập quá nhiều, HS không

có thời gian làm hết, thời gian trên lớp không đủ để GV chữa hết cho HS

những bài tập cần thiết. Ý kiến thứ 2 lại cho rằng chương trình SGK mới là

rất tốt, phù hợp với sự nhận thức của HS, phù hợp với các phương pháp dạy

học mới.....

Với những ý kiến trái chiều này, đâu là ý kiến đại diện cho đa số HS và

GV? Vì vậy cần thiết phải nghiên cứu, đánh giá MĐPH của chương trình môn

học đối với HS để tìm câu trả lời đúng đắn, qua đó củng cố niềm tin vào

chương trình SGK cho HS và GV.

Mặc dù đã có những đề tài nghiên cứu về HS trên nhiều góc độ, có

những nghiên cứu về nhiều khía cạnh của chương trình môn học. Tuy nhiên

chưa có đề tài nào nghiên cứu đánh giá về mức độ phù hợp của chương trình

môn toán lớp 10 đối với HS THPT tỉnh Thái Nguyên. Vì vậy chúng tôi lựa

chọn nghiên cứu đề tài “Đánh giá mức độ phù hợp của chương trình môn toán

lớp 10 chuẩn đối với học sinh trung học phổ thông tỉnh Thái Nguyên”. Mục tiêu

của đề tài này là đánh giá MĐPH đó nhằm phát hiện ra những điểm chưa thật

sự phù hợp để có những biện pháp khắc phục, hướng tới việc nâng cao chất

lượng dạy – học.

Kết quả nghiên cứu này phản ánh một cách tương đối toàn diện đa số ý

kiến của GV, PHHS, CBQL và HS về MĐPH của chương trình môn Toán lớp

10

10 chuẩn đối với HS tỉnh Thái Nguyên.

Kết quả của nghiên cứu này có thể được sử dụng như là một tài liệu

tham khảo cho việc điều chỉnh phương pháp dạy học, chương trình SGK để

những bài giảng môn Toán phù hợp hơn đối với HS.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Mục đích của đề tài này là:

Nghiên cứu đánh giá về MĐPH của chương trình môn Toán lớp 10

chuẩn đối với HS THPT trên tỉnh Thái Nguyên.

Từ đó đưa ra một số đề xuất để cải tiến chương trình, đổi mới phương

pháp dạy. phương pháp học... nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại nhà

trường THPT.

3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài

Giới hạn nghiên cứu của đề tài này được xác định trên các yếu tố: mẫu khảo

sát, thời gian thực hiện, nội dung nghiên cứu.

- Mẫu khảo sát: HS 5 trường THPT trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

- Nội dung nghiên cứu:

Đánh giá MĐPH của chương trình môn Toán lớp 10 chuẩn đối với HS

THPT tỉnh Thái Nguyên.

Đánh giá MĐPH của chương trình môn Toán lớp 10 đối với HS thông

qua đánh giá của GV, CBQL, PH và HS.