Đảng viên làm kinh tế tư nhân-Thực trạng và giải pháp

HäC VIÖN CHÝNH TRÞ - HµNH CHÝNH QuèC GIA hå chÝ minh

B¸O C¸O TæNG HîP KÕT QU¶ NGHI£N CøU §Ò TµI CÊP Bé 2006-2008

§¶NG VI£N LµM KINH TÕ T¦ NH¢N

THùC TR¹NG Vµ GI¶I PH¸P

(M· sè: b.07-33)

C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi:

ViÖn Kinh ®iÓn M¸c-LªNin

Häc viÖn chÝnh trÞ-hµnh chÝnh Quèc gia Hå ChÝ Minh

Chñ nhiÖm ®Ò tµi : PGS.TSKH. TrÇn nguyÔn Tuyªn

Th− ký ®Ò tµI : CN TrÇn chÝ lý

Th.S Hµ V¨n TuÊn

7400

08/6/2009

Hµ Néi -th¸ng 12/2008

1

C¸c ch÷ viÕt t¾t trong ®Ò tµi

CNXH : Chñ nghÜa x· héi

CNTB : Chñ nghÜa t− b¶n

HTX : Hîp t¸c x·

DNNN : Doanh nghiÖp nhµ n−íc

KTNN : Kinh tÕ nhµ n−íc

§CS : §¶ng céng s¶n

KTTT : Kinh tÕ thÞ tr−êng

KTTBTN : Kinh tế tư bản tư nhân

APEC : DiÔn ®µn Kinh tÕ ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng

ASEAN : C¸c n−íc khu vùc §«ng Nam ¸

CCPR : C«ng −íc quyÒn d©n sù, chÝnh trÞ

CHDCN : Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n

CHXHCNVN: Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam

CNH : C«ng nghiÖp ho¸

CNCS : Chñ nghÜa céng s¶n

CNXHCN : Chñ nghÜa x· héi chñ nghÜa

ECOSOC : Héi ®ång Kinh tÕ x· héi Liªn hiÖp quèc

ILO : Tæ chøc Lao ®éng thÕ giíi

H§H : HiÖn ®¹i ho¸

H§ND : Héi ®ång nh©n d©n

HTX : Hîp t¸c x·

HDI : ChØ sè ph¸t triÓn con ng−êi

HRW : Tæ chøc theo dâi nh©n quyÒn

FDI : Vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi

LHQ : Liªn hîp quèc

NEP : ChÝnh s¸ch Kinh tÕ míi cña Lªnin

NGO : Tæ chøc phi chÝnh phñ

ODA : Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc

UNESCO : Tæ chøc Khoa häc vµ gi¸o dôc Liªn hîp quèc

UNDP : Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hiÖp quèc

WTO : Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi

2

DANH S¸CH NH÷NG NG¦êi tham gia ®Ò tµi

1. PGS.TSKH. TrÇn NguyÔn Tuyªn- Chñ nhiÖm ®Ò tµi

2. PGS,TS Trần Ngọc Linh

3. TS. NguyÔn Minh Phong

4. CN.TrÇn ChÝ Lý

5. Th.S. Hµ V¨n TuÊn

6. Th.s. Trần Kim Cúc

7. Th.S Lª ThÞ Thanh Hµ

8. Th.S NguyÔn ThÞ Phong Lan

9. Ths §inh V¨n Thôy

10.TS Ph¹m Ngäc Dòng

11.Trần Mai Hùng

12. PGS.TS NguyÔn Thanh TuÊn

13. GS, TS Hoµng Ngäc Hßa

14. §ç ThÞ Th¶o

15.TS. Huúnh ThÞ GÊm

16. PGS. TS Lª Xu©n B¸

17.PGS.TS Vò V¨n Phóc

3

MôC LôC

Trang

Më §Çu 5

Ch−¬ng I: C¬ së khoa häc cña vÊn ®Ò §¶ng viªn

lµm kinh tÕ t− nh©n.

25

1.1 Quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh ®iÓn M¸c-Lªnin vÒ vÒ së h÷u t−

nh©n, kinh tÕ t− nh©n vµ vai trß cña ®¶ng viªn céng s¶n trong

viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ.

25

1.2. NhËn thøc cña §¶ng ta vÒ kinh tÕ t− nh©n vµ ®¶ng viªn lµm

kinh tÕ t− nh©n

41

1.3. Nh÷ng bµi häc vÒ ®æi míi t− duy lý luËn. 64

1.4 Kinh nghiÖm cña Trung Quèc trong viÖc ®¶ng viªn lµm kinh tÕ

t− nh©n

67

Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t−

nh©n ë ViÖt Nam hiÖn nay.

74

2.1. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña kinh tÕ t− nh©n vµ ®¶ng viªn lµm kinh

tÕ t− nh©n ë ViÖt Nam thêi gian qua

74

2.2. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc ®¶ng viªn tham gia

ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n ë ViÖt Nam.

104

2.3. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra tõ thùc tiÔn ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n. 118

Ch−¬ng III: §Þnh h−íng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m

thóc ®Èy §¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n ë ViÖt

Nam trong thêi gian tíi.

135

3.1. T×nh h×nh quèc tÕ vµ trong n−íc t¸c ®éng ®Õn chñ tr−¬ng ®¶ng

viªn lµm kinh tÕ t− nh©n ë ViÖt Nam.

135

3.2. C¸c quan ®iÓm ®Þnh h−íng. 143

3.3. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thóc ®Èy ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t−

nh©n trong thêi gian tíi

148

4

3.3.1. §æi míi trong nhËn thøc vµ thèng nhÊt chØ ®¹o, t¹o sù ®ång thuËn

x· héi cao vÒ kinh tÕ t− nh©n vµ ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n.

148

3.3.2. X©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kinh tÕ t− nh©n vµ

®¶ng viªn tham gia ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n theo ®Þnh h−íng

XHCN.

154

3.3.3. §æi míi ph−¬ng thøc qu¶n lý ®¶ng viªn, qu¶n lý nhµ n−íc trong

®iÒu kiÖn ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n.

171

kÕt luËn & kiÕn nghÞ 184

phô lôc 188

danh môc tµi liÖu tham kh¶o 189

5

Më §ÇU

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

Qua 20 n¨m ®æi míi, kinh tÕ t− nh©n ®−îc thõa nhËn lµ mét bé phËn cÊu

thµnh quan träng cña c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ cã vÞ trÝ quan träng

trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc. HiÖn nay kinh tÕ t− nh©n ph¸t

triÓn kh¸ nhanh, ho¹t ®éng hiÖu qu¶ trªn nhiÒu lÜnh vùc chiÕm 40% GDP, ®ãng

gãp quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nhÊt lµ trong viÖc gi¶i quyÕt

viÖc lµm c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, tõng b−íc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh

cña nÒn kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam gia nhËp WTO.

§Ó huy ®éng tèt mäi nguån lùc khai th¸c mäi tiÒm n¨ng, ph¸t huy søc

m¹nh tæng hîp cña toµn d©n téc, cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã cã kinh tÕ

t− nh©n, thùc hiÖn khÈu hiÖu "TÊt c¶ v× d©n giÇu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng

d©n chñ v¨n minh", §¹i héi X cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh chñ

tr−¬ng cho phÐp ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n. TiÕp theo ®ã Ban chÊp hµnh

Trung −¬ng §¶ng kho¸ X ®· ban hµnh Quy ®Þnh §¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n

sè 15-Q§/TW ngµy 28 th¸ng 8 n¨m 2006. §©y lµ chñ tr−¬ng ®óng ®¾n cña

§¶ng, hîp qui luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan trong ®iÒu kiÖn n−íc ta ®ang x©y dùng

thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.

Tuy nhiªn xung quanh vÊn ®Ò nµy cßn cã nhiÒu nhËn thøc kh¸c nhau cÇn

®−îc ph©n tÝch lµm s¸ng tá ®Ó t¹o sù ®ång thuËn trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng

cña x· héi. HiÖn nay cã mét sè ý kiÕn chñ yÕu nh−:

- Cho ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n, nh−ng ph¶i g−¬ng mÉu chÊp hµnh

®−êng lèi cña §¶ng. ý kiÕn kh¸c cho r»ng, chØ cÇn chÊp hµnh ph¸p luËt lµ ®ñ

(nh− mäi c«ng d©n kh¸c) vµ nhÊn m¹nh ®¶ng viªn ph¶i ®i ®Çu trong lµm kinh tÕ

t− nh©n.

- Mét sè ý kiÕn ®ång ý ®Ó ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n, nh−ng ph¶i cã c¬

chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t cô thÓ ng¨n ngõa nguy c¬ ®¶ng viªn tho¸i ho¸, biÕn chÊt

hoÆc sa vµo bãc lét (quan hÖ chñ - thî) lµm mÊt t×nh ®ång chÝ. CÇn cã qui ®Þnh

giíi h¹n cô thÓ cho ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n vµ cã sù gi¸m s¸t cña tæ chøc

6

®¶ng ®èi víi ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n; nh÷ng c¸n bé ®¶ng, chÝnh quyÒn

d−¬ng chøc kh«ng ®−îc lµm kinh tÕ t− nh©n.

- Cã ý kiÕn kh«ng ®ång t×nh ®Ó ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n, v× nh− thÕ lµ

tr¸i víi lËp tr−êng giai cÊp c«ng nh©n, víi nguyªn t¾c chñ nghÜa M¸c-Lªnin, lµ

khuyÕn khÝch ®¶ng viªn "bãc lét", ®Õn lóc nµo ®ã nh÷ng ®¶ng viªn nµy sÏ xa rêi

lý t−ëng cña §¶ng.

- Cã ý kiÕn ®Ò nghÞ Trung −¬ng cÇn lµm râ c¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò ®¶ng

viªn lµm kinh tÕ t− nh©n, v× hiÖn nay c¸c ®Þa ph−¬ng rÊt lóng tóng trong viÖc gi¶i

thÝch chñ tr−¬ng nµy. Cã ý kiÕn nªu, v× sao trong dù th¶o B¸o c¸o ChÝnh trÞ tr−íc

®©y ghi "®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n kh«ng giíi h¹n vÒ qui m«", nay ®Õn §¹i

héi X l¹i bá côm tõ "kh«ng giíi h¹n vÒ qui m«"?

Kinh tÕ t− nh©n lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u t− nh©n vÒ t−

liÖu s¶n xuÊt, lao ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ vµ lao ®éng lµm thuª, bao gåm:

kinh tÕ c¸ thÓ, kinh tÕ tiÓu thñ vµ kinh tÕ t− b¶n t− nh©n. Khi x¸c ®Þnh sù cÇn

thiÕt thi hµnh ChÝnh s¸ch Kinh tÕ míi (NEP) n¨m 1921, V.I.Lªnin ®· chØ ra kÕt

cÊu kinh tÕ t− nh©n ë n−íc Nga lóc ®ã bao gåm: Kinh tÕ n«ng d©n kiÓu gia

tr−ëng, kinh tÕ hµng ho¸ nhá, kinh tÕ t− b¶n t− nh©n.

ë n−íc ta, §¹i héi IX cña §¶ng x¸c ®Þnh kinh tÕ t− nh©n thuéc c¸c thµnh

phÇn lµ: kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ vµ kinh tÕ t− b¶n t− nh©n. B¸o c¸o ChÝnh trÞ t¹i

§¹i héi X cña §¶ng x¸c ®Þnh thµnh phÇn kinh tÕ t− nh©n bao gåm: c¸ thÓ, tiÓu

chñ, t− b¶n t− nh©n1

.

Thùc tÕ ®Êt n−íc qua h¬n 20 n¨m ®æi míi cho thÊy viÖc ®¶ng viªn tham gia

ho¹t ®éng trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt to lín, trong ®ã

cã kinh tÕ t− nh©n, ®−îc x¸c ®Þnh lµ ®éng lùc ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc hiÖn nay.

Tuy nhiªn cuéc sèng ®Æt ra nhiÒu c©u hái ph¶i gi¶i ®¸p nh−: §¶ng viªn lµm kinh

tÕ t− nh©n cã vi ph¹m ®Õn §iÒu lÖ §¶ng, ¶nh h−ëng ®Õn b¶n chÊt giai cÊp c«ng

nh©n cña §¶ng, t«n chØ môc ®Ých cña §¶ng vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña ng−êi

®¶ng viªn hay kh«ng? §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi ViÖt Nam x©y dùng

kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa, viÖc cho phÐp ®¶ng viªn lµm

kinh tÕ t− nh©n cã tr¸i víi quan ®iÓm chñ nghÜa M¸c-Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ

1

V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, 2006, tr83

7

Minh hay kh«ng, nhÊt lµ vÒ vÊn ®Ò bãc lét gi¸ trÞ thÆng d−. Trong khi ph¸t triÓn

kinh tÕ t− nh©n, c¸c c¸n bé ®¶ng viªn cã bÞ tho¸i ho¸ biÕn chÊt hay kh«ng?

Nh÷ng thùc tÕ trªn liÖu cã bÞ c¸c lùc l−îng thï ®Þch, tranh thñ c¬ héi, lîi dông s¬

hë ®Ó chèng l¹i chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n−íc, cho r»ng viÖc

§¶ng céng s¶n ViÖt Nam cho phÐp ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n lµ lµm biÕn

chÊt b¶n chÊt cña §¶ng, cho r»ng kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa

®· thay ®æi ®Þnh h−íng, kh«ng cßn hoµn toµn tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa mµ hiÖn

nay ®ang biÕn ®æi sang t− b¶n chñ nghÜa. Mét sè quan ®iÓm ph¶n ®éng cßn vu

c¸o ViÖt Nam chÖch h−íng ph¸t triÓn, trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ,

gia nhËp WTO ViÖt Nam sÏ bÞ hoµ tan trong thÕ giíi t− b¶n chñ nghÜa(!)…

- VÒ ph−¬ng diÖn thùc tiÔn qua kh¶o s¸t ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng, c¸c bé ngµnh

cho thÊy sè ®¶ng viªn lµm chñ c¸c doanh nghiÖp t− nh©n trong ®ã lµ c¸c Doanh

nghiÖp t− nh©n, C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, C«ng ty cæ phÇn vµ trang tr¹i ë

n«ng th«n ngµy cµng t¨ng.

Qua nghiªn cøu qui m« phÇn lín c¬ së kinh tÕ t− nh©n do ®¶ng viªn lµm

chñ ®Òu thuéc lo¹i nhá vµ võa (theo NghÞ ®Þnh sè 90 cña ChÝnh phñ th× nh÷ng

doanh nghiÖp nhá vµ võa lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ph¸p ®Þnh d−íi 10 tû

VN§ vµ hµng n¨m thuª kh«ng qu¸ 300 lao ®éng mét n¨m). §iÒu nµy cho thÊy

phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay (95%) thuéc lo¹i doanh nghiÖp

nhá vµ võa. Sè ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n tËp trung phÇn lín ë c¸c Thµnh phè

lín nh−: Hµ Néi, TP. Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, H¶i Phßng. Sè chñ doanh nghiÖp

t− nh©n lín vèn tõ 50 - 100 tû ®ång, thuª tõ trªn 1.000 lao ®éng trë lªn cßn Ýt.

Qua kh¶o s¸t c¸c ®¶ng viªn lµm chñ doanh nghiÖp t− nh©n th−êng lµ c¸n bé tõng

lµm trong c¬ quan nhµ n−íc, trong ®ã nhiÒu ng−êi ch−a ®Õn tuæi vÒ h−u, ®−îc

®µo t¹o vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, cã tri thøc vÒ chÝnh trÞ qu¶n lý. PhÇn lín trong

sè ®ã lµ nh÷ng ng−êi ®· tõng lµm c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc, bé ®éi chuyÓn

ngµnh, hoÆc sè nghiªn cøu sinh du häc ë n−íc ngoµi vÒ, mét sè lµ con em c¸n bé

®−¬ng chøc. Hä cã nh÷ng −u thÕ vÒ kiÕn thøc nghÒ nghiÖp, quan hÖ lµm ¨n th«ng

tin, do vËy hä cè g¾ng tËn dông tèi ®a nh÷ng −u thÕ hiÖn cã ®Ó kinh doanh lµm

giµu cho b¶n th©n gia ®×nh m×nh, ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn x· héi.

8

Trong hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp do ®¶ng viªn lµm chñ c¸c tæ chøc nh− chi

bé, c«ng ®oµn, ®oµn thanh niªn ®Òu cã vai trß nhÊt ®Þnh, th«ng qua ®ã t¹o sù æn

®Þnh chÝnh trÞ t− t−ëng ®Ó gi¸o dôc c«ng nh©n, nhÊt lµ gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi

quan hÖ vÒ thu nhËp gi÷a chñ - thî. MÆc dï thêi gian ho¹t ®éng ch−a nhiÒu song

viÖc c¸c ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n ®· t¹o nªn nh÷ng t¸c ®éng nghÞch thuËn

kh¸c nhau trong nhËn thøc x· héi.

Sè ý kiÕn kh«ng t¸n thµnh ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n cho r»ng trong

§¶ng cã t×nh tr¹ng §¶ng viªn - ¤ng chñ vµ §¶ng viªn - §Çy tí, lo ng¹i §¶ng sÏ

biÕn chÊt kh«ng cßn lµ tæ chøc chÝnh trÞ tiªn phong cña giai cÊp cña d©n téc mµ

giai cÊp c«ng nh©n ®¹i diÖn. Cho r»ng sè ®¶ng viªn lµm chñ doanh nghiÖp t−

nh©n nµy khi ®ñ lín m¹nh sÏ chi phèi ®−êng lèi ph¸t triÓn, ho¹ch ®Þnh ®−êng lèi,

chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc theo h−íng t− b¶n chñ nghÜa. ThËm chÝ cã ý

kiÕn lo ng¹i cho phÐp ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n lµ ph−¬ng thøc hîp lý ho¸

nguån tµi s¶n tham nhòng mµ cã.

Bªn c¹nh ®ã cã ý kiÕn theo chiÒu h−íng tù do, cho ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t−

nh©n kh«ng h¹n chÕ vµ kh«ng cÇn bÊt cø mét qui ®Þnh riªng nµo cña §¶ng. Thùc

tÕ cho thÊy ý kiÕn nµy kh«ng cã c¬ së bëi lÏ ®¶ng viªn tr−íc hÕt lµ c«ng d©n ph¶i

chÊp hµnh mäi qui ®Þnh cña Nhµ n−íc, vµ víi t− c¸ch ®¶ng viªn ph¶i chÊp hµnh

qui ®Þnh cña ®iÒu lÖ §¶ng. §iÒu quan träng lµ kh«ng ®Ó cho chÕ ®é ng−êi bãc lét

ng−êi t¸i xuÊt hiÖn ë n−íc ta trong ®iÒu kiÖn §¶ng ta chñ tr−¬ng x©y dùng kinh

tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa, trong ®ã kinh tÕ nhµ n−íc ®ãng vai trß

chñ ®¹o, kinh tÕ nhµ n−íc cïng víi kinh tÕ tËp thÓ dÇn trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn

kinh tÕ, thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo chÊt l−îng hiÖu qu¶ lao ®éng, xem

xÐt ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè kh¸c nh− vèn, tr×nh ®é qu¶n lý.

§¹i héi X cña §¶ng kh¼ng ®Þnh: "§¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n ph¶i

g−¬ng mÉu chÊp hµnh ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc, nghiªm chØnh chÊp

hµnh §iÒu lÖ §¶ng vµ qui ®Þnh cña Ban chÊp hµnh Trung −¬ng". Chóng ta nhËn

thøc ®−îc r»ng, trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi, ®Êt n−íc cßn

nghÌo, ph¶i tËp trung ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt, lµm ra nhiÒu cña c¶i cho x·

héi. Muèn thÕ, ph¶i huy ®éng mäi nguån lùc, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng, ph¸t huy

thµnh phÇn kinh tÕ, thùc hiÖn khÈu hiÖu "TÊt c¶ v× d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi

c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh". §¶ng viªn ph¶i l·nh ®¹o vµ g−¬ng mÉu thùc

9

hiÖn chñ tr−¬ng nµy, mét mÆt lµm giµu cho b¶n th©n vµ gia ®×nh b»ng lao ®éng

chÝnh ®¸ng cña m×nh, mÆt kh¸c ph¶i gãp phÇn lµm giµu cho x· héi, cho ®Êt n−íc.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa do §¶ng céng s¶n

l·nh ®¹o, chóng ta kh«ng xem kinh tÕ t− nh©n lµ g¾n víi chñ nghÜa t− b¶n, mµ

cÇn l·nh ®¹o kinh tÕ t− nh©n ph¸t triÓn theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. V× vËy,

®¶ng viªn cã thÓ lµm kinh tÕ t− nh©n trªn c¬ së g−¬ng mÉu chÊp hµnh luËt ph¸p,

chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc, nghiªm chØnh chÊp hµnh §iÒu lÖ §¶ng vµ qui ®Þnh cña

Ban chÊp hµnh Trung −¬ng. Cho phÐp ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n nh−ng víi

nh÷ng qui ®Þnh ®¶m b¶o võa ph¸t huy ®−îc kh¶ n¨ng lµm kinh tÕ cña ®¶ng viªn

võa gi÷ ®−îc t− c¸ch ®¶ng viªn, kh«ng lµm biÕn chÊt §¶ng. §¶ng viªn lµm kinh

tÕ t− nh©n kh«ng chØ lµm theo ph¸p luËt cña Nhµ n−íc nh− mét c«ng d©n b×nh

th−êng, mµ cßn ph¶i lµm theo nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña ®¶ng viªn, ph¶i chÊp

hµnh §iÒu lÖ vµ nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ cña §¶ng.

Trong bèi c¶nh nh− vËy, viÖc nghiªn cøu ®Ó lµm râ c¬ së khoa häc (lý luËn

vµ thùc tiÔn) cña chñ tr−¬ng §¹i héi X cña §¶ng cho phÐp §¶ng viªn lµm kinh tÕ

t− nh©n lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch hiÖn nay, kh«ng nh÷ng vÒ ph−¬ng diÖn nhËn thøc t−

t−ëng mµ cßn c¶ trªn ph−¬ng diÖn chØ ®¹o thùc tiÔn. Do vËy viÖc tiÕn hµnh

nghiªn cøu ®Ò tµi "§¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p"

®ang lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch hiÖn nay.

Trªn c¬ së lµm s¸ng tá tÝnh khoa häc cña chñ tr−¬ng cho phÐp ®¶ng viªn

lµm kinh tÕ t− nh©n, cÇn ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t thùc tr¹ng ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t−

nh©n trong thêi gian qua, trªn c¬ së nµy ®Ò xuÊt ®Þnh h−íng vµ gi¶i ph¸p cÇn

thiÕt nh»m ®−a chÝnh s¸ch chñ tr−¬ng trªn vµo cuéc sèng, ®¶m b¶o ®¶ng viªn

lµm kinh tÕ t− nh©n cã hiÖu qu¶ vÒ ph−¬ng diÖn kinh tÕ, x· héi còng nh− ®¶m

b¶o c¸c nguyªn t¾c cña §¶ng.

2. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi:

Xung quanh ®Ò tµi "§¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n - Thùc tr¹ng vµ gi¶i

ph¸p" ®· cã mét sè bµi b¸o, s¸ch nghiªn cøu vÒ c¬ së khoa häc, ®¸nh gi¸

b−íc ®Çu thùc tr¹ng ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n, trªn c¬ së nµy ®Ò xuÊt mét

sè ®Þnh h−íng gi¶i ph¸p. Cã thÓ ®iÓm qua nh÷ng c«ng tr×nh bµi b¸o ®−îc c«ng

bè nh− sau:

10

- NguyÔn Nh©m - T×m hiÓu quan ®iÓm ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n trong

V¨n kiÖn §¹i héi X cña §¶ng - T¹p chÝ Céng s¶n sè 15 th¸ng 8/2006.

- Hµ §¨ng - §¹i héi X nh×n tõ môc tiªu tæng qu¸t vµ x©y dùng §¶ng. Nh−

trªn, tr9.

- Ph¹m Ngäc Quang - §¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n vµ gi÷ v÷ng b¶n chÊt

cña §¶ng - T¹p chÝ Céng s¶n sè 14 th¸ng 7/2006.

- Gi¸o s− NguyÔn §øc B×nh - X©y dùng §¶ng ta thËt v÷ng m¹nh - B¸o

Nh©n d©n ngµy 23/2/2006.

- §inh V¨n ¢n - X©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi

chñ nghÜa ViÖt Nam - T¹p chÝ Qu¶n lý kinh tÕ sè 1 th¸ng 1/2005.

- TS .§inh V¨n ¢n vµTS. Lª Xu©n B¸ - TiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÓ

chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n

khoa häc kü thuËt - Hµ Néi 2006.

- ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - kinh nghiÖm bµi häc cña Trung Quèc - TËp

I - Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i 2005.

- Bµn thªm vÒ vÊn ®Ò §¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n - T¹p chÝ céng s¶n sè

12 th¸ng 6/2006.

- Ph¹m V¨n §øc - §æi míi nhËn thøc vÒ së h÷u vµ vÊn ®Ò ®¶ng viªn lµm

kinh tÕ t− nh©n - T¹p chÝ Céng s¶n sè 16 th¸ng 8/2006.

- §µm KiÕn LËp - MÊy suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− nh©n -

T¹p chÝ Céng s¶n sè 6 th¸ng 3/2006

- GS.TS. Lª H÷u NghÜa, TS §inh V¨n ¢n - Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh

phÇn ë ViÖt Nam lý luËn vµ thùc tiÔn. NXB CTQG, Hµ Néi 2004.

- Lª Kh¾c TriÕt - §æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n ViÖt Nam thùc tr¹ng

vµ gi¶i ph¸p, NXB Lao ®éng, Hµ Néi 2005.

- GS.TS NguyÔn Thanh TuyÒn - Thµnh phÇn kinh tÕ t− b¶n t− nh©n trong

qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam. NXB CTGQ 2002.

- TSKH TrÇn NguyÔn Tuyªn . KhuyÕn khÝch t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ

t− nh©n ë ViÖt Nam hiÖn nay - T¹p chÝ kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng th¸ng

7/2003.

11

- PGS.TSKH TrÇn NguyÔn Tuyªn. VÞ trÝ vai trß cña kinh tÕ t− nh©n trong

qu¸ tr×nh x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN ë ViÖt Nam.

Héi th¶o khoa häc. Hµ néi th¸ng 8 n¨m 2006.

- PGS.TSKH TrÇn NguyÔn Tuyªn. §æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m ph¸t

triÓn kinh tÕ t− nh©n trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam. Héi

th¶o Bé Tµi chÝnh. Hµ Néi. 2006

- PGS.TSKH TrÇn NguyÔn Tuyªn. Chuyªn ®Ò §¶ng viªn lµm kinh tÕ t−

nh©n. Héi th¶o khoa häc theo NghÞ ®Þnh th− ViÖt Lµo nghiªn cøu thÓ chÕ kinh tÕ

thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN. Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh vµ Häc

viÖn chÝnh trÞ- hµnh chÝnh quèc gia Lµo tæ chøc. Hµ Néi. 2006

- PGS.TS. Vâ Xu©n TiÕn - §Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n trong tiÕn

tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi - T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 92 n¨m 2005.

- Héi ®ång lý luËn Trung −¬ng. Héi th¶o Chuyªn ®Ò §¶ng viªn lµm kinh tÕ

t− nh©n. Hµ néi. 2002…

Nh×n chung c¸c bµi viÕt trªn ®· ®Ò cËp ®Õn vai trß vÞ trÝ cña kinh tÕ t− nh©n

trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam hiÖn nay, xem xÐt c¬ së lý

luËn vµ thùc tiÔn cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n vµ viÖc ®¶ng viªn lµm kinh tÕ

t− nh©n hiÖn nay. VÒ ph−¬ng diÖn lý luËn, nhiÒu nghiªn cøu ®· ph©n tÝch quan

®iÓm cña c¸c nhµ kinh ®iÓn M¸c-Lªnin vÒ kinh tÕ t− nh©n. NhiÒu ng−êi do nhËn

thøc ch−a ®Çy ®ñ quan ®iÓm cña nhµ kinh ®iÓn M¸c-Lªnin cßn ®èi lËp gi÷a ph¸t

triÓn kinh tÕ t− nh©n vµ chñ nghÜa x· héi, cho r»ng ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n lµ

nhÊt thêi, mong muèn nhanh thñ tiªu khu vùc kinh tÕ nµy, cã th¸i ®é ph¶n c¶m

víi ®éi ngò c¸c doanh nh©n.

MÆt kh¸c trong tæng kÕt 20 n¨m ®æi míi, vÊn ®Ò lý luËn thùc tÕ vÒ b¶n

chÊt cña kinh tÕ t− nh©n, liªn quan ®Õn vÊn ®Ò tiªu chÝ kinh tÕ t− b¶n t− nh©n,

kh¸i niÖm bãc lét, vÊn ®Ò ®¶ng viªn lµm kinh tÕ t− b¶n t− nh©n trong ®iÒu kiÖn

míi hiÖn nay ®ang ®Æt ra mét c¸ch cÊp b¸ch cÇn cã c¸ch tiÕp cËn vµ gi¶i ph¸p

phï hîp nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt, hoµn thiÖn quan hÖ

s¶n xuÊt, thùc hiÖn môc tiªu ®Õn n¨m 2020 ViÖt Nam c¬ b¶n trë thµnh n−íc

c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i.

12

§Ó thùc hiÖn môc tiªu sím ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn vµ gi¶m tôt

hËu xa h¬n vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ so víi c¸c n−íc trong khu vùc, phÊn ®Êu ®Õn

n¨m 2020 ViÖt Nam c¬ b¶n trë thµnh n−íc c«ng nghiÖp, viÖc nhËn thøc ®óng vÞ

trÝ, vai trß cña kinh tÕ t− nh©n trong trong bèi c¶nh n−íc ta x©y dùng thÓ chÕ

kinh tÕ ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa vµ gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi

(WTO) ®ang lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch hiÖn nay.

Kinh tÕ t− nh©n lµ mét lo¹i h×nh kinh tÕ ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dùa

trªn quan hÖ së h÷u t− nh©n vÒ t− liÖu s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt. Kinh tÕ

t− nh©n lµ mét ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng hãa, kinh tÕ thÞ

tr−êng; ng−îc l¹i kinh tÕ hµng hãa, kinh tÕ thÞ tr−êng chÝnh lµ m«i tr−êng ho¹t

®éng cña kinh tÕ t− nh©n. Mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ t− nh©n vµ kinh tÕ thÞ tr−êng

lµ quan hÖ h÷u c¬ cïng chÕ ®Þnh lÉn nhau, thóc ®Èy nhau ph¸t triÓn. Kinh tÕ t−

nh©n ®· tån t¹i d−íi chÕ ®é phong kiÕn, chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa, khi kinh tÕ t−

nh©n t− b¶n chñ nghÜa cã sù ®iÒu chØnh vÒ quan hÖ së h÷u, së h÷u t− b¶n t− nh©n

thuÇn tóy thµnh së h÷u t− b¶n tËp ®oµn, së h÷u t− b¶n nhµ n−íc th× nÒn kinh tÕ

thÞ tr−êng tù do chuyÓn thµnh kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n−íc.

ë ViÖt Nam, tr−íc thêi kú ®æi míi trong nhËn thøc cßn gi¸o ®iÒu cho

r»ng kinh tÕ t− nh©n t−¬ng ®ång víi chñ nghÜa t− b¶n, cßn kinh tÕ quèc doanh vµ

kinh tÕ tËp thÓ t−¬ng ®ång víi chñ nghÜa x· héi. Do vËy, khi nãi ®Õn kinh tÕ t−

nh©n trong x©y dùng chñ nghÜa x· héi ng−êi ta th−êng nhÊn m¹nh mÆt tiªu cùc,

mÆt xÊu mµ Ýt nãi ®Õn mÆt tiÕn bé vµ sù cÇn thiÕt cña nã trong sù ph¸t triÓn lùc

l−îng s¶n xuÊt x· héi. Trong nhËn thøc còng nh− trong tæ chøc thùc tiÔn, chóng

ta ®· t×m c¸c gi¶i ph¸p xãa bá kinh tÕ t− nh©n víi mong muèn sím cã chñ nghÜa

x· héi. Sù rµng buéc cña gi¸o ®iÒu nµy ®· c¶n trë nghiªm träng ®Õn viÖc huy

®éng c¸c nguån lùc cho t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi cña ®Êt n−íc.

Qua h¬n 20 n¨m ®æi míi, ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan

träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc. Nhê cã ®−êng lèi §æi míi,

nhÊt lµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, c¸c thµnh phÇn kinh

tÕ ë ViÖt Nam ®· cã b−íc ph¸t triÓn míi, ®ãng gãp quan träng vµo nh÷ng thµnh

tùu to lín cña ®Êt n−íc trong thêi gian qua. Trong c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ,

tõ chç kh«ng ®−îc thõa nhËn vµ cã vÞ trÝ nhá bÐ, ®Õn nay kinh tÕ t− nh©n ®· ph¸t

triÓn nhanh chãng, trë thµnh mét ®éng lùc quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ- x·

héi cña ®Êt n−íc.

13

Tuy nhiªn nh− nhËn ®Þnh cña B¸o c¸o ChÝnh trÞ t¹i §¹i héi X cña §¶ng

th¸ng 4/2006 ®· chØ râ: "C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn ch−a t−¬ng xøng víi

tiÒm n¨ng. Ch−a t¹o ®−îc ®Çy ®ñ m«i tr−êng hîp t¸c c¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a

c¸c thµnh phÇn kinh tÕ … kinh tÕ t− nh©n ch−a ®−îc t¹o ®ñ ®iÒu kiÖn thuËn lîi

®Ó ph¸t triÓn, quy m« cßn nhá, søc c¹nh tranh cßn yÕu vµ ch−a ®−îc qu¶n lý tèt"2

Trªn thùc tÕ kinh tÕ t− nh©n cßn gÆp nh÷ng trë ng¹i vÒ m«i tr−êng t©m lý

x· héi, mét sè nhËn thøc cßn ®èi lËp kinh tÕ t− nh©n víi ®Þnh h−íng x· héi chñ

nghÜa, cßn chÞu nhiÒu thµnh kiÕn vµ nhÊt lµ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ m«i

tr−êng kinh doanh. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø N¨m Ban chÊp hµnh Trung −¬ng

khãa IX ®· ra NghÞ quyÕt sè 14-NQTW "VÒ tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh

s¸ch, khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n" ngµy

18/3/2002.

Trong thêi gian qua mÆc dï cã sù ph¸t triÓn, song nh÷ng khã kh¨n v−íng

m¾c vÒ mÆt nhËn thøc vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn chËm ®−îc ®æi míi, nh÷ng vÊn

®Ò ®Æt ra nh− t¹o sù b×nh ®¼ng cho kinh tÕ t− nh©n, gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n

v−íng m¾c vÒ tiÕp cËn nguån vèn, gi¶i quyÕt mÆt b»ng, ®µo t¹o nguån nh©n lùc,

chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ thùc hiÖn xóc tiÕn th−¬ng m¹i, ®Çu t− vÉn lµ nh÷ng

vÊn ®Ò næi cém.

C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn còng cho thÊy môc tiªu cña chñ nghÜa x·

héi lµ xãa bá ¸p bøc bãc lét, do ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n, ®¶ng viªn lµm kinh

tÕ t− nh©n cã m©u thuÉn víi môc tiªu xo¸ bá bãc lét kh«ng? "Bãc lét" lµ mét

hiÖn t−îng vèn cã cña mäi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi dùa trªn chÕ ®é t− h÷u vÒ t−

liÖu s¶n xuÊt; thªm vµo ®ã, tÝnh chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ

trong x· héi quyÕt ®Þnh h×nh thøc bãc lét t−¬ng øng. VÝ dô, trong chÕ ®é chiÕm

h÷u n« lÖ, h×nh thøc bãc lét dùa trªn së h÷u cña chñ n« vÒ t− liÖu s¶n xuÊt vµ b¶n

th©n ng−êi n« lÖ; trong x· héi phong kiÕn dùa trªn së h÷u t− nh©n cña giai cÊp

®Þa chñ phong kiÕn vÒ ruéng ®Êt vµ lao ®éng cña n«ng n«; trong x· héi t− b¶n

chñ nghÜa - trªn së h÷u t− nh©n t− b¶n chñ nghÜa cña giai cÊp t− s¶n vÒ t− liÖu

s¶n xuÊt vµ lao ®éng lµm thuª cña ng−êi c«ng nh©n. VËy trong chñ nghÜa x· héi

vÊn ®Ò "bãc lét" ®−îc lý gi¶i nh− thÕ nµo? Nh− ®· kh¼ng ®Þnh ë trªn, bãc lét dùa

2

V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X. Hµ Néi 2006, tr.68.

14

trªn së h÷u t− nh©n vÒ t− liÖu s¶n xuÊt; nh−ng kh«ng thÓ ®ång nhÊt kinh tÕ t−

nh©n víi t×nh tr¹ng bãc lét vµ bÊt c«ng, nhÊt lµ kinh tÕ t− nh©n trong chÕ ®é c«ng

h÷u, trong hÖ thèng x· héi chñ nghÜa. Theo c¸ch tiÕp cËn cÊu tróc - hÖ thèng cña

triÕt häc duy vËt biÖn chøng, cïng mét yÕu tè nh−ng n»m trong nh÷ng hÖ thèng,

cÊu tróc kh¸c nhau th× cã h×nh thøc biÓu hiÖn vµ chøc n¨ng thùc hiÖn kh¸c nhau.

Do vËy, tÝnh chÊt ¸p bøc bãc lét, bÊt c«ng cña kinh tÕ t− nh©n chØ tån t¹i d−íi chÕ

®é t− b¶n chñ nghÜa vµ c¸c x· héi tr−íc ®ã. Trong hÖ thèng x· héi chñ nghÜa, khi

nh©n d©n lao ®éng n¾m quyÒn lµm chñ x· héi, lµm chñ c¸c t− liÖu s¶n xuÊt chñ

yÕu, kinh tÕ nhµ n−íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ®Æt

d−íi sù qu¶n lý cña nhµ n−íc th× nh÷ng hiÖn t−îng tiªu cùc do kinh tÕ t− nh©n

g©y ra sÏ tõng b−íc ®−îc kh¾c phôc.

Cho ®Õn nay, viÖc chÝnh phñ nhiÒu n−íc x· héi chñ nghÜa thõa nhËn sù tån

t¹i tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ tr−êng (bao hµm trong ®ã c¶ së h÷u t− nh©n) lµ mét

b−íc ®ét ph¸ trong kinh tÕ häc x· héi chñ nghÜa. §èi víi nh÷ng n−íc chuyÓn ®æi

hoÆc ®ang ph¸t triÓn cµng kh«ng thÓ xo¸ bá chÕ ®é së h÷u t− nh©n chØ v× lý do

bãc lét. Bëi lÏ, kinh tÕ hµng ho¸ mµ ®Ønh cao lµ kinh tÕ thÞ tr−êng ra ®êi tõ rÊt

sím, ngay tõ khi loµi ng−êi tho¸t ra khái "x· héi bÇy ®µn", do ®ã nã xuÊt hiÖn

tr−íc c¶ chñ nghÜa t− b¶n (CNTB); nã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña nÒn v¨n minh nh©n

lo¹i, do ®ã kh«ng thÓ ®ång nhÊt kinh tÕ thÞ tr−êng kinh tÕ t− nh©n… víi b¶n chÊt

cña CNTB vµ còng kh«ng thÓ cho r»ng kinh tÕ thÞ tr−êng lµ ®Æc tr−ng riªng cã

cña CNTB còng nh− bÊt cø hiÖn t−îng nµo kh¸c, kinh tÕ thÞ tr−êng còng cã qu¸

tr×nh ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao. Nh− vËy míi thÊy ®−îc r»ng, b¶n chÊt thêi ®¹i

cña viÖc qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNXH trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi kh«ng ph¶i lµ sù

xo¸ bá nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng TBCN sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN.

T×nh tr¹ng khñng ho¶ng cña hÖ thèng XHCN trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp

niªn 90 cña thÕ kû XX vµ nh÷ng thµnh tùu b−íc ®Çu trong ®æi míi CNXH ®·

®em l¹i cho ViÖt Nam chóng ra mét c¸ch nh×n nhËn míi vÒ kinh tÕ t− nh©n vµ

CNXH. Ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n kh«ng ®èi lËp víi môc tiªu xo¸ bá ¸p bøc, bãc

lét, bÊt c«ng, lµm cho d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ v¨n minh

mµ CNXH h−íng tíi. Tr¸i l¹i, nã cßn lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn tèt h¬n nh÷ng

môc tiªu ®ã, lµm cho con ng−êi ®−îc gi¶i phãng vµ ®−îc ph¸t triÓn tù do h¬n,

toµn diÖn h¬n; ph©n phèi ®−îc thùc thi c«ng b»ng h¬n dùa trªn hiÖu qu¶ lao