Dân số và sự tác động của nó tới thị trường lao động Việt Nam

LỜI NÓI ĐẦU

Đứng trước tình hình của thế giới nói chung và của Việt Nam nói riêng, đó

là sự phát triển như vũ bão với những thành tựu của khoa học công nghệ

hiện đại toàn cầu và sự du nhập của những tiến bộ khoa học thế giới vào Việt

Nam. Đối với Việt Nam tuy chưa phát triển được đến đỉnh cao cần đến,

nhưng đối với những bước đi mà ta đang bước trên con đường phát triển của

mình để tiến tới đạt được những mục tiêu đề ra, một thực tế mà ta dễ nhận

thấy là: ở bất kỳ phương diện nào, góc độ nào ta không thể không nhắc đến

tầm quan trọng và tính quyết định của nhân tố con người và con người một

chủ đề muôn thủa mà luôn được đề cập dưới mọi hình thức, bởi lẽ: "Con

người vừa là chủ thể vừa là mục tiêu của quá trình sản xuất ".Phạm vi nghiên

cứu của chủ đề này rất rộng , nó bao gồm nhiều mảng , trong đó mảng đề

tài :"Dân số và sự tác động của nó tới thị trường lao động Việt Nam ",là một

mảng đề tài mà theo em cần nghiên cứu và xem xét bởi sự cần thiết và tính

cấp bách sau:

Thứ nhất: Xuất phát từ thực tế đặc điểm và thực trạng đất nước ta trong

quá khứ cũng như trong hiện tại : nước ta đã trải qua bao cuộc chiến tranh

đối đầu với bao thử thách ,nền kinh tế nước ta đã vực dậy sau những thời kỳ

suy sụp nặng nề bởi hậu quả của những cuộc chiến tranh đó . Cho đến nay

mặc dù nền kinh tế nước ta đã vững và đang trên đà phát triển , nhưng sự

phát triển đó còn bị hạn chế bởi nhiều yếu tố , những yếu tố nội bộ và những

yếu tố khách quan bên ngoài .Trong đó yếu tố nội bộ cần đề cập và xem

xét ,nghiên cứu , phân tích đó là, dân số , sự tác động của nó tới thị trường

lao động , một thị trường phản ánh trình độ phát triển của đất nước thông

qua

những chỉ tiêu cụ thể : Sự tác động gián tiếp của dân số tới sự phát triển tiến

bộ của đất nước thông qua thị trường lao động là một sự phản ánh thực tế

khách quan nhất .

Thứ hai:Xuất phát từ tầm quan trọng của vấn đề dân số và nguồn lao động:

Dân số và nguồn lao động không những là chủ thể của sản xuất mà còn là

yếu tố hàng đầu của lực lượng sản xuất,là yếu tố năng động quyết định sự

phát triển của lực lượng sản xuất .Sự cần thiết của đội ngũ có tay nghề cao và

trí tuệ đi đôi với cơ cấu lao động hợp lý đối với sự nghiệp.Công nghiệp hoá

hiện đại hoá đất nước.Như quan điểm nêu trong đại hội đại biểu toàn quốc

lần thứ VIII của đảng đã nhấn mạnh : "Khi đề ra những mục tiêu và giải

pháp cho quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, việc phát huy

nguồn nhân lực con người lấy đó làm yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh

và bền vững ".

Mặt khác khi nghiên cứu về nguồn nhân lực đặc biệt là trong quan hệ với

dân số thực sự cần thiết để góp phần làm sáng tỏ lý luận và thực tế ,tạo cơ sở

1

cho việc triển khai đưa ra những chủ trương đường lối của đảng về dân số về

phát triển kinh tế xã hội vào thực tiễn cuộc sống.Kinh nghiệm cuả nhiều

nước cho thấy sự phát triển kinh tế xã hội phụ thuộc rất lớn vào việc khai

thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên nguồn vốn và

tiến bộ khoa học, kỹ thuật ,trong đó nguồn lao động có ý nghĩa quan trọng và

quyết định .Và kinh nghiệm cũng cho thấy , nước nào biết sử dụng tiềm năng

nguồn lao động ,biết phát huy nhân tố con người trong phát tiển kinh tế và

khoa học kỹ thuật thì nước đó đạt được tốc độ phát triển nhanh chóng,mặc dù

nước đó là nước nghèo tài nguyên thiên nhiên hoặc là nước đó bị tàn phá

nặng nề, kiệt quệ trong chiến tranh.

Như vậy,áp dụng vào thực tế nước ta-một đất nước vốn nghèo nàn ,lạc

hậu,mang nặng tính thuần nông-việc học hỏi những kinh nghiệm của những

nước tiên tiến là rất cần thiết.Đúng như ý kiến của một nhà kinh tế Thụy

Điển cho rằng:"Nền kinh tế Việt Nam không chỉ phát triển chủ yếu vào các

nguồn lực tự nhiên, chính lao động mới là nguồn lao động chủ yếu của Việt

Nam,còn vốn đầu tư và kỹ thuật bên ngoài là những nhân tố quan trọng".

Nói tóm lại,để nhanh chóng đưa đất nước thoát khỏi tình trạng đói nghèo

và lạc hậu, phát triển nhanh kinh tế xã hội và khoa học kỹ thuật, không

ngừng nâng cao mức sống người dân,để nhanh chóng đưa đất nước lên vị trí

xứng đáng trên trường quốc tế ,chúng ta phải dựa chủ yếu vào việc khai thác

sử dụng và tái tạo tốt nhất nguồn sản xuất sẵn có trong nước trong đó nguồn

lao động đóng vai trò quan trọng và quyết định .Mặt khác nguồn lao động

liên quan trực tiếp và gắn liền với dân số hay nói cách khác nguồn lao động

bắt nguồn từ dân số ,dân số quyết định nguồn lao động .Do đó việc nghiên

cứu mối quan hệ này là một vấn đề quan trọng và sự nghiên cứu đó có đó là

cơ sở vững chắc cho Đảng và nhà nước ta định hướng được những chiến

lược và từ đó có những phương án , giải pháp cụ thể để thực hiện những

chương trình kế hoạch nhằm đạt được những mục tiêu cuối cùng.

Trong phạm vi bài viết này,với số tài liệu thu thập được và những kiến thức

sẵn có đã tích luỹ được về dân số và thị trường lao động,em xin đưa ra những

vấn đề chính sau: Dân số;Thị trường lao động và sự tác động của dân số tới

thị trường lao động.Cụ thể được trình bày trong bài viết dưới đây:

CHƯƠNG I: MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM VÀ KHÁI NIỆM VỀ DÂN SỐ VÀ

THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM.

I,khái niệm về dân số và thị trường lao dộng.

1,khái niệm về dân số.

Có nhiều quan điểm khác nhau định nghĩa về dân số, dưới đây là hai khái

niệm chính:

a,Theo giáo trình dân số học của nhà Xuất bản thống kê hà nội năm

1995,dân số được định nghĩa như sau:Dân số là tập hợp người sinh sống

2

trong một vùng lãnh thổ nhất định,đó là một trong những định nghĩa được

thừa nhận một cách rộng rãi nhất.

b,Theo giáo trình Dân số và phát triển của nhà Xuất bản Nông Nghiệp.Khi

đưa ra khái niệm về dân số ,trước hết lại đưa ra những khái niệm:Thế nào là

một dân cư hay cư dân của một vùng,cùng với qui mô của nó;vấn đề đưa ra

nữa là dân số được nghiên cứu ở trạng thái tĩnh và trạng thái động và những

thành phần gây nên sự biến động đó.Nhưng dù bất cứ theo quan điểm nào,

cách nhìn nhận nào thì cuối cùng cũng cho ta một kiến thức nhất định về dân

số,để từ đó làm cơ sở cho việc nghiên cứu và phân tích những vấn đề xung

quanh .

2,Khái niệm về thị trường lao động,cung lao động và cầu lao động.

a,Thị trường lao động: Ta xem xét hai khái niệm theo hai quan điểm khác

nhau:

Thứ nhất : Theo Adam smith:Thị trường là không gian trao đổi trong đó

người mua và người bán gặp nhau trao đổi thoả thuận hàng hoá và dịch vụ

nào đó.

Thứ hai : Theo David Beg: Thị trường là tập hợp những sự thoả thuận trong

đó người mua và người bán trao đổi với nhau một loại hàng hoá dịch vụ nào

đó.

Thứ ba : Theo một tài liệu nghiên cứu về thị trường lao động,định nghĩa thị

trường lao động như sau: Thị trường lao động là sự trao đổi hàng hoá sức lao

động .

b,Khái niệm về cung lao động: Trong nền kinh tế thị trường ,cung về lao

động là khả năng đáp ứng nhu cầu mà thị trường lao động đặt ra về số lượng

và chất lượng trong một điều kiện mức tiền lương, tiền công nhất định.Theo

kinh tế học vĩ mô cung về lao động chính là lực lượng lao động bao gồm:

người lao động trong độ tuổi lao động có việc làm và người đang tìm việc

làm nhưng không có việc làm còn gọi là thất nghiệp.

Như vậy qua định nghĩa ,ta thấy cung lao động phụ thuộc vào qui mô dân

số của một nước, chất lượng của người lao động,(trình độ văn hoá, cơ cấu

nghành nghề được đào tạo sức khoẻ, lề lối làm việc.) phong tục tập quán của

một nước, chính sách phát triển nguồn nhân lực của nước đó.

c,Khái niệm về cầu của thị trường lao động:

Cầu về thị trường lao động là đòi hỏi đặt ra đối với thị trường lao động về số

lượng và chất lượng lao động trong điều kiện một mức giá sức lao động nhất

định .Cầu về thị trường lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: nguồn tài

nguyên của một nước,qui mô trình độ công nghệ ,cơ cấu nghề của nền kinh

tế mức tiền công(tiền lương) phong tục tập quán , tôn giáo và phụ thuộc vào

chính sách phát triển kinh tế.

II.Đặc điểm của dân số và thị trường lao động

3