Dân số và phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Dân số (DS) vừa là mục tiêu vừa là động lực cho sự phát triển

kinh tế - xã hội (KT – XH). Vì vậy, việc nghiên cứu DS luôn được

quan tâm. Tỉnh Bình Dương (BD) thuộc vùng Đông Nam Bộ (ĐNB),

có vị trí địa lí thuận lợi - là lợi thế thu hút các nhà đầu tư, dân cư, lao

động đến làm ăn, sinh sống. Chính điều này đã làm cho tình hình

phát triển KT - XH và đặc điểm DS của tỉnh có nhiều biến động đặc

biệt là từ năm 2000 đến nay. Vì vậy, nghiên cứu DS và phát triển KT

- XH tỉnh BD là một vấn đề cấp thiết cả về lí luận và thực tiễn, góp

phần vào việc thực hiện tốt chiến lược phát triển KT - XH của tỉnh

trong thời gian tới. Xuất phát từ lí do trên, chúng tôi đã chọn đề tài

“DS và phát triển KT - XH tỉnh BD” để nghiên cứu luận án Tiến sĩ

Địa lí học.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ, phạm vi nghiên cứu

2.1. Mục tiêu: Vận dụng cơ sở lí luận, thực tiễn về DS và phát

triển KT - XH để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng, phân tích các đặc

điểm DS, phát triển KT - XH và mối quan hệ giữa chúng ở tỉnh BD.

Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hợp lí, bền vững DS và

KT - XH của tỉnh trong tương lai.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Tổng quan cơ sở lí luận và thực tiễn về DS, phát triển KT -

XH và mối quan hệ giữa DS và phát triển KT - XH.

- Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng tới DS, phát triển KT - XH;

phân tích các đặc điểm DS, phát triển KT - XH và mối quan hệ giữa

chúng ở tỉnh BD; đề xuất những định hướng và giải pháp phát triển

hợp lí, bền vững DS và KT - XH trên địa bàn tỉnh trong tương lai.

2

2.3. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu các

nhân tố ảnh hưởng đến DS và phát triển KT - XH, các đặc điểm DS,

phát triển KT - XH và mối quan hệ giữa chúng trên địa bàn tỉnh BD

trong giai đoạn 2000 – 2014 theo ĐVHC hiện nay, có so sánh với

vùng ĐNB và cả nước.

3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

3.1. Nghiên cứu về dân số, phát triển kinh tế - xã hội

Nguyễn Đình Cử với ”Những xu hướng biến đổi dân số ở Việt

Nam” [23], Nguyễn Kim Hồng với ”Dân số học đại cương” [29],

”Dân số học và địa lí dân cư” của GS. TS. Lê Thông, PGS. TS.

Nguyễn Minh Tuệ [58].... Bàn về phát triển KT- XH có: ”Giáo trình

kinh tế phát triển” của Vũ Thị Ngọc Phùng [44], ”Địa lí kinh tế - xã

hội đại cương” của PGS. TS. Nguyễn Minh Tuệ chủ biên [72]...

3.2. Về mối quan hệ giữa dân số với phát triển KT - XH

Trên thế giới: Về thực tiễn DS, phát triển KT - XH và mối

quan hệ giữa chúng, trên thế giới, có nhiều nhà khoa học quan tâm

nghiên cứu như: „Population and development planning : proc. of the

United Nations Intern. symp. on population and development

planning” (Frank T.Denton và Byron G.Spener), “DS, tài nguyên

môi trường và chất lượng cuộc sống” (R.C. Sharma)...Ở Việt Nam:

Bàn về vấn đề DS có nhiều công trình nghiên cứu:, DS và phát triển

bền vững ở Việt Nam” (Nguyễn Thiện Trưởng), “DS và phát triển

tại Việt Nam, hướng tới một chiến lược mới 2011 – 2020” (C. Hayes,

Nguyễn Đình Cử, Vũ Mạnh Lợi), , ”DS là một trong những yếu tố

quyết định sự phát triển bền vững của đất nước” (Bộ Y tế)...Ở BD:

Liên quan đến DS, lao động, việc làm tỉnh BD đã có một số báo cáo

chuyên ngành như “Chiến lược DS BD, giai đoạn 2001 – 2010”

(Cục DS - KHHGĐ tỉnh BD), ” Đề án xúc tiến lao động” (Sở Lao