Đặc điểm phân loại chủng xạ khuẩn HT17.8 có khả năng kháng nấm gây bệnh trên chè tại Thái Nguyên

Đỗ Thị Tuyến và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 107(07): 97 - 102

97

ĐẶC ĐIỂM PHÂN LOẠI CHỦNG XẠ KHUẨN HT17.8 CÓ KHẢ NĂNG

KHÁNG NẤM GÂY BỆNH TRÊN CHÈ TẠI THÁI NGUYÊN

Đỗ Thị Tuyến

*

, Vi Thị Đoan Chính

Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Nấm ký sinh gây bệnh trên chè gây thiệt hại nặng nề cho ngành công nghiệp sản xuất chè ở Thái

Nguyên. Trong bài báo này, chúng tôi trình bày kết quả nghiên cứu đặc điểm sinh học, phân loại

và khả năng kháng nấm mốc gây bệnh trên chè của chủng xạ khuẩn HT17.8 được phân lập tại Thái

Nguyên. Chủng HT17.8 sinh chất kháng sinh có hoạt phổ rộng, có khả năng kháng vi khuẩn Gram

dương (Bacillus subtilis), vi khuẩn Gram âm (Escherichia coli), nấm mốc (Fusarium oxysporum,

Fusarium solani) và 4 chủng nấm gây bệnh trên chè: N1, Đ1, PL3, TB4. Chủng HT17.8 có cuống

sinh bào tử dạng xoắn, bề mặt bào tử nhẵn, có khả năng sinh trưởng được ở nồng độ muối tối đa

9%, nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng trong khoảng 250

- 350C, pH thích hợp trong khoảng 6 – 8,

có khả năng sinh các enzyme ngoại bào amylase, protease, cellulase. Trên cơ sở các đặc điểm hình

thái, nuôi cấy, sinh lý sinh hóa và trình tự gen 16S rRNA, chủng HT17.8 được định tên là

Streptomyces sp. HT17.8. Trình tự gen 16S rRNA của chủng HT17.8 được đăng ký trên ngân hàng

gen với mã số JQ012795. Chủng Streptomyces sp. HT17.8 sinh trưởng tốt và cho hoạt tính kháng

sinh mạnh nhất trên môi trường Gause 2.

Từ khóa: chất kháng sinh, kháng nấm, hoạt tính kháng sinh, xạ khuẩn, gen 16S rRNA

ĐẶT VẤN ĐỀ1

Hàng năm, trên thế giới các vi nấm gây bệnh

thực vật đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho

mùa màng. Thêm vào đó, việc sử dụng thuốc

hóa học để trừ nấm thường gây ảnh hưởng

nghiêm trọng tới sức khỏe con người, làm

mất cân bằng sinh thái và gây ô nhiễm môi

trường. Vì vậy, đấu tranh sinh học chống

bệnh ở thực vật đã được Hội nghị tư vấn khu

vực châu Á – Thái Bình Dương của FAO năm

1992 khẳng định là nền tảng của Chương

trình quản lý thống nhất các bệnh dịch. Trong

đó, việc sử dụng một hay nhiều loại vi sinh

vật để kiềm chế bệnh ở thực vật được quan

tâm hàng đầu [3].

Ở Việt Nam đã có nhiều công trình khoa học

nghiên cứu và ứng dụng các biện pháp đấu

tranh sinh học trong bảo vệ thực vật. Bùi Thị

Việt Hà (2006) đã phân lập và định tên được

chủng 3 chủng xạ khuẩn Streptomyces

antimycoticus T41, Streptomyces

diastatochromogenes D42, Streptomyces

hygroscopicus TC 54 có khả năng kháng nấm

Fusarium oxysporum gây bệnh thối cổ rễ ở cà

*

Tel: 0974056143; Email: [email protected]

chua, đậu Hà Lan, chuối… và đã bước đầu

ứng dụng chế phẩm sản xuất từ 3 chủng xạ

khuẩn này thu được kết quả khả quan [3].

Trong bài báo này, chúng tôi trình bày các kết

quả nghiên cứu đặc điểm sinh học, phân loại

chủng xạ khuẩn HT17.8 có khả năng sinh

chất kháng sinh (CKS) kháng nấm gây bệnh

trên chè phân lập từ mẫu đất ở Thái Nguyên,

Việt Nam nhằm làm cơ sở cho việc nghiên

cứu ứng dụng.

NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Nguyên liệu

- Chủng nghiên cứu: chủng xạ khuẩn HT17.8

có hoạt tính kháng sinh (HTKS) cao được lưu

giữ tại Phòng thí nghiệm Sinh học, trường

Đại học Khoa học.

- Chủng kiểm định: Escherichia coli VTCC￾B-883, Bacillus subtilis VTCC-B-888,

Fusarium oxysporum VTCCF-1301,

Aspergillus niger VTCCF-001, Fusarium

solani VTCCF-1302 do Viện Bảo tàng giống

chuẩn vi sinh vật cung cấp; 4 chủng nấm mốc

gây bệnh trên chè, bao gồm: chủng Đ1 - gây

bệnh đốm đen, chủng N2 – gây bệnh đốm

nâu, chủng TB4 – gây bệnh khô búp, chủng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn