công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên đại học quốc gia tp. hồ chí

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM

______________

ĐINH ÁI LINH

CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP

VÀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH

VIÊN ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành : Quản lý Giáo dục

Mã số : 06 14 05

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. ĐOÀN VĂN ĐIỀU

Thành phố Hồ Chí Minh - 2006

LỜI CẢM ƠN

Xin cảm ơn các phòng, ban chức năng thuộc các Trường,

khoa, Đơn vị thành viên Đại học Quốc gia Tp HCM đã tạo điều kiện

giúp đỡ trong quá trình khảo sát, điều tra;

Xin cảm ơn Phòng Sau đại học, Khoa tâm lý giáo dục Trường

Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh giúp đỡ về các thủ tục

hành chính thực hiện luận văn tốt nghiệp.

Cám ơn quí thầy cô đã tận tình giảng dạy, đồng nghiệp, bạn

bè, gia đình đã quan tâm giúp đỡ trong quá trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn PGS.TS Đoàn Văn Điều đã giúp đỡ

thực hiện luận văn, đặc biệt là sự ủng hộ, động viên, khích lệ của

Thầy trong những lúc gặp khó khăn.

ĐINH ÁI LINH

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài……………………………………………………………. 1

2. Mục đích nghiên cứu đề tài………………………………………………… 2

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu………………………………………… 2

4. Nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………………………….. 2

5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu……………………………………………….. 3

6. Giả thuyết nghiên cứu……………………………………………………… 3

7. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………… 3

8. Đóng góp của đề tài………………………………………………………… 4

NỘI DUNG

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI……………………………… .5

1.1 Lịch sử nghiên cứu……………………………………………………….. 5

1.2 Sơ lược về ĐHQG-HCM………………………………………………… 7

1.2.1 Sự hình thành, xây dựng và phát triển ĐHQG-HCM....................... 7

1.2.2 Sinh viên ĐHQG-HCM…………………………………………… 11

1.3. Những khái niệm công cụ…………………………………………………. 15

1.3.1 Quản lý………………………………………………………… 15

1.3.2 Quản lý giáo dục…………………………………… 17

1.4 Lý luận về hoạt động……………………………………….. 19

1.4.1 Khái niệm về hoạt động…………………………………………… 19

1.4.2 Đặc điểm của hoạt động…………………………………… 21

1.5 Hoạt động quản lý sinh viên……………………………………. 23

1.5.1 Quản lý sinh viên……………………….. 23

1.5.2 Nhiệm vụ quản lý sinh viên……………………………………… 24

1.5.3 Nguyên tắc quản lý sinh viên…………………………………… 24

1.5.4 Phương pháp và nội dung công tác quản lý sinh viên…………….. 26

1.6 Công tác quản lý hoạt động học tập………………………………………. 31

1.7 Công tác quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học…………………………34

Chương 2:THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

HỌC TẬP VÀ NCKH CỦA SINH VIÊN ĐHQG-HCM…........................... 38

2.1. Cơ sở thực tiễn……………………………………………………………. 38

2.2 Một số kết quả chung……………………………………………………... 39

2.2.1 Sinh viên…………………………………………………………… 39

2.2.2 Cán bộ, giảng viên………………………………………………….39

2.3 Kết quả nghiên cứu từ sinh viên…………………………………….…... 39

2.3.1. Lý do và các hoạt động…………………………………………… 39

2.3.2. Hoạt động học tập……………………………………………..……47

2.3.3. Cách phân bố thời gian các hoạt động của sinh viên………………. 48

2.3.4. Đánh giá các mặt của hoạt động học tập…………………………...56

2.3.5. Hoạt động nghiên cứu khoa học…………………………………… 60

2.4. Kết quả nghiên cứu từ cán bộ, giảng viên…………………………………..67

2.4.1. Đánh giá các hoạt động xã hội của sinh viên……………………….. 67

2.4.2. Đánh giá việc học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên………..69

2.4.3. Những mặt quản lý cán bộ, giảng viên quan tâm về

học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên……………………......71

2.4.4.Các nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong học tập và

nghiên cứu khoa học của sinh viên…………………………………...73

2.5. Nhận xét về công tác quản lý hoạt động học tập

và nghiên cứu khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM……………………....76

2.5.1 Nguyên nhân dẫn đến thực trạng công tác quản lý hoạt động

học tập của sinh viên ĐHQG-HCM…………………………………...76

2.5.2 Nguyên nhân dẫn đến thực trạng công tác quản lý hoạt động

nghiên cứu khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM…………………….77

2.6. Đối chiếu cơ sở lý luận và thực trạng………………………………………78

Chương 3: CÁC BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG

TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP VÀ NCKH CHO

SINH VIÊN…………………………………………………………81

3.1. Các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác

quản lý hoạt động học tập cho sinh viên ĐHQG-HCM…………………….81

3.2. Các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác

quản lý hoạt động NCKH cho sinh viên ĐHQG-HCM……………………..84

3.3. Một số cách thức thực hiện các biện pháp nâng cao

hiệu quả việc quản lý hoạt động học tập và NCKH……………………… 90

KẾT LUẬN VÀ KIẾN

NGHỊ………………………………………………………………………….. 93

TÀI LIỆU THAM

KHẢO………………………………………………………………………….98

PHỤ LỤC.

Phụ lục 1: Mẫu phiếu điều tra cán bộ, giảng viên.

Phụ lục 2: Mẫu phiếu điều tra sinh viên.

Phụ lục 3: Một vài hình ảnh hoạt động học tập và

NCKH của sinh viên ĐHQG-HCM

BẢNG DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ĐHQG-HCM : Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

HSSV : Học sinh, sinh viên

KTX : Ký túc xá

TTQLKTX : Trung tâm Quản lý Ký túc xá

GD& ĐT : Giáo dục và Đào tạo

CĐSP : Cao đẳng Sư phạm

ĐH : Đại học

NCKH : Nghiên cứu khoa học

SV : Sinh viên

QLSV : Quản lý Sinh viên

TNCS : Thanh niên cộng sản

Tp HCM : Thành phố Hồ Chí Minh

PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Mẫu phiếu điều tra cán bộ, giảng viên.

Phụ lục 2: Mẫu phiếu điều tra sinh viên.

Phụ lục 3: Một vài hình ảnh hoạt động học tập và

NCKH của sinh viên ĐHQG-HCM

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 : Các hoạt động SV tham gia trong nhà trường………………41

Bảng 2.2 : Việc tổ chức các hoạt động xã hội trong nhà trường…… 42

Bảng 2.3 : Hoạt động xã hội trong nhà trường được ưa thích………. 44

Bảng 2.4 : Hoạt động cần thiết đối với SV trong nhà trường……….. 45

Bảng 2.5 : Đánh giá kết quả học tập qui chế của sinh viên…………… 47

Bảng 2.6 : Cách bố trí thời gian cho công việc hàng ngày……………. 48

Bảng 2.7 : Cách phân bổ thời gian cho hoạt động cá nhân…………… 55

Bảng 2.8 : Hoạt động cấn thiết cho việc học tập……………………… 56

Bảng 2.9 : Nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong học tập……………… 58

Bảng 2.10: Hoạt động NCKH có đáp ứng được nhu cầu SV ................. 62

Bảng 2.11: Những trở ngại khi tham gia NCKH………………………..62

Bảng 2.12: Nguyên nhân hạn chế trong NCKH………………………...64

Bảng 2.13: Nhận thức của SV về công tác NCKH……………………...65

Bảng 2.14: Ý kiến về việc tổ chức hoạt động xã hội……………………68

Bảng 2.15: Đánh giá hoạt động xã hội trong nhà trường………………..68

Bảng 2.16: Các mặt giảng viên quan tâm trong quản lý học tập………..72

Bảng 2.17: Các mặt giảng viên quan tâm trong quản lý NCKH………..72

Bảng 2.18: Các nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong học tập…………...73

Bảng 2.19: Các nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong NCKH…………...74

Bảng 3.1 : Các biện pháp nâng cao hiệu quả học tập………………… 81

Bảng 3.2 : Các mặt của công tác tổ chức NCKH……………………… 84

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1 : Lý do và các hoạt động………………………………… 39

Biểu đồ 2.2 : Hoạt động xã hội được sinh viên yêu thích…………… 45

Biểu đồ 2.3 : Việc phổ biến về quy chế học tập của sinh viên…………47

Biểu đồ 2.4 : Thời gian trung bình mỗi ngày……………………….….52

Biểu đồ 2.5 : Thời gian dành cho hoạt động học tập…………………..54

Biểu đồ 2.6 : Thời gian dành cho hoạt động cá nhân…………..………56

Biểu đồ 2.7 : Đánh giá việc học tập và NCKH của sinh viên………….69

Biểu đồ 2.8 : Đánh giá việc tổ chức học tập………………..………….69

Biểu đồ 2.9 : Đánh giá mức độ NCKH trong nhà trường………….. …70

Biểu đồ 2.10: Đánh giá việc tổ chức NCKH…………………………...71

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

-Học sinh, sinh viên (HSSV) trước hết là công dân có đầy đủ quyền và nghĩa

vụ theo quy định trong Hiến pháp Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam

và trong các luật định hiện hành. “Công tác HSSV phải hướng vào thực hiện

mục tiêu đào tạo chung là hình thành nhân cách, phẩm chất và năng lực công

dân; đào tạo những người lao động tự chủ, sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng

nhân ái, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, sống lành mạnh, có kiến thức văn hóa,

khoa học, công nghệ, kỹ năng nghề nghiệp, có sức khỏe, có khả năng góp phần

hiệu quả làm cho dân giàu nước mạnh, đưa đất nước tiến kịp thời đại, đáp ứng

yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” [39] .Vì vậy công tác quản lý HSSV đóng

vai trò hết sức quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, góp phần xây dựng

nên con người xã hội chủ nghĩa.

-Đại học Quốc gia Tp HCM (ĐHQG-HCM) là một trong hai đại học hàng đầu

của cả nước về giáo dục đào tạo. Đại học Quốc gia Tp HCM là một trung tâm

đào tạo đại học, sau đại học và nghiên cứu khoa học chất lượng cao, đạt trình độ

tiên tiến, làm nòng cốt trong hệ thống giáo dục đại học, đáp ứng nhu cầu phát

triển kinh tế xã hội (Điều 6 Chương 2- Quy chế ĐHQG-HCM theo QĐ

16/2001/QĐ-TTg ngày 12/2/2001). Số lượng sinh viên Đại học Quốc gia Tp

HCM có trên 40.000 sinh viên thuộc các hệ đào tạo. Công tác quản lý hoạt động

học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM chưa đáp ứng được

nhu cầu số lượng sinh viên ngày càng tăng.

- Hiện nay, Công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học của

sinh viên ĐHQG-HCM còn thiếu các văn bản pháp lý mà mới chỉ ở bước đầu

ban hành một số hướng dẫn, thông báo, qui chế, qui trình về tổ chức … song

cũng chưa đầy đủ và kịp thời nên ít nhiều gây khó khăn, trở ngại cho việc thực

thi. Công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên

ĐHQG-HCM còn lạc hậu, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển trên lĩnh vực

này. Công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học chưa thực sự

2

có hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng đào tạo của ĐHQG-HCM. Vì thế,

công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên

ĐHQG-HCM còn ở mức độ hạn chế nhất định. Muốn phát triển giáo dục thì

phải gắn chặt việc học tập với nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ.

Đó là quốc sách, là giải pháp có tính chiến lược để đưa đất nước phát triển

nhanh.

Từ những lý do trên đề tài “Công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu

khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM” được thực hiện.

2. Mục đích nghiên cưú đề tài

Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa

học của sinh viên ĐHQG-HCM và đưa ra các biện pháp nhằm cải tiến, góp phần

nâng cao chất lượng đào tạo.

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa

học của sinh viên ĐHQG-HCM.

- Khách thể nghiên cứu: Cán bộ, giảng viên và sinh viên trong ĐHQG-HCM.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

4.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên

cứu khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM.

4.2 Đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa

học của sinh viên ĐHQG-HCM.

4.3 Đề xuất các giải pháp cải tiến công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên

cứu khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM.

5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và các biện pháp công tác quản lý hoạt

động học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM.

6.Giả thuyết nghiên cứu

3

Công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên

ĐHQG-HCM chưa đạt được các yêu cầu đề ra. Vì thế, muốn đạt được hiệu quả

thì cần phát triển các biện pháp quản lý, giáo dục, hỗ trợ sinh viên học tập và

nghiên cứu khoa học.

7. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:

+ Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa

học của sinh viên ĐHQG-HCM.

+ Phân tích các báo cáo Hội nghị, báo cáo tổng kết năm học của các Trường/

Khoa/ Đơn vị thành viên ĐHQG-HCM để tổng kết thực tiễn.

- Phương pháp điều tra, khảo sát xã hội bằng phiếu trưng cầu ý kiến của sinh viên

và cán bộ, giảng viên trong ĐHQG-HCM.

Giai đoạn 1: Dùng bảng câu hỏi, chủ yếu là câu hỏi mở, xoay quanh các nội dung

nghiên cứu của đề tài. Trưng cầu ý kiến cán bộ, giảng viên và sinh viên ĐHQG￾HCM về nhận thức và vai trò của hoạt động học tập, nghiên cứu khoa học trong

sinh viên.

Giai đoạn 2: Xây dựng bảng câu hỏi tên cơ sở các ý kiến thu được ở giai đoạn 1

(xem phụ lục)

- Phương pháp toán thống kê ứng dụng dùng xử lý số liệu

+ Toán thống kê ứng dụng để xử lý các số liệu kết quả thu thập được.

- Điều tra thực trạng công tác quản lý hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học

của sinh viên từ 102 cán bộ, giảng viên các trường đại học thành viên ĐHQG￾HCM và 584 sinh viên ĐHQG-HCM.

8. Đóng góp của đề tài

1. Xác định những đặc trưng của công tác quản lý sinh viên, làm cơ sở cho

những nghiên cứu lý luận về việc tổ chức quản lý hoạt động học tập và nghiên

cứu khoa học của sinh viên ĐHQG-HCM.