Công nghệ tế bào C9

Chương 9

Tiệt trùng

Hầu hết các quá trình lên men công nghiệp được tiến hành như các

nuôi cấy thuần khiết trong đó chỉ có các chủng chọn lọc được phép sinh

trưởng. Nếu một cơ thể vi sinh vật ngoại lai hiện diện trong môi trường hoặc

trong bất kỳ một bộ phận thiết bị nào đó, thì chúng sẽ làm nhiễm bẩn môi

trường, sản xuất ra các sản phẩm có hại có thể hạn chế sinh trưởng của các

cơ thể được sản xuất. Vì thế, trước khi bắt đầu quá trình lên men, môi

trường và các thiết bị lên men phải được tiệt trùng để loại bỏ tất cả các nguy

cơ gây nhiễm và các điều kiện vô trùng này phải được duy trì trong suốt quá

trình lên men.

I. Các phương pháp tiệt trùng

Tiệt trùng môi trường lên men hoặc các thiết bị có thể thực hiện bằng

cách phá hủy tất cả các cơ thể sống hoặc bằng phương thức nhiệt (ẩm hoặc

khô), hoặc các tác nhân hóa học, chiếu xạ (tia cực tím hoặc tia X) và bằng

các phương pháp cơ học (siêu âm hoặc sóng âm thanh). Một hướng khác là

loại các cơ thể sống bằng phương pháp lọc hoặc ly tâm tốc độ cao.

1. Nhiệt

Nhiệt là phương thức được sử dụng rộng rãi nhất để tiệt trùng, có thể

sử dụng cho cả hai loại môi trường đặc và lỏng. Nó có thể được ứng dụng

dưới dạng nhiệt khô hoặc ẩm (hơi nước). Nhiệt ẩm thường hiệu quả hơn

nhiệt khô, do khả năng kháng nhiệt ở bên trong của các tế bào vi khuẩn

được tăng lên mạnh trong trạng thái khô hoàn toàn. Kết quả là tỷ lệ chết của

tế bào khô thấp hơn nhiều so với tế bào ẩm. Sự dẫn nhiệt trong không khí

khô cũng có tốc độ kém hơn trong không khí ẩm. Vì thế, nhiệt khô chỉ được

dùng để tiệt trùng dụng cụ thủy tinh hoặc các vật liệu rắn chịu nhiệt. Bằng

cách tăng áp suất lên bình nuôi cấy, nhiệt độ hơi nước có thể tăng lên một

cách ý nghĩa trên cả điểm sôi của nước. Nồi tiệt trùng áp suất (autoclave) ở

phòng thí nghiệm thường được hoạt động ở áp suất hơi nước khoảng 15 psi

tương ứng với 121o

C, các bào tử vi khuẩn bị giết nhanh ở 121o

C.

Công nghệ tế bào 151