Chuỗi giá trị toàn cầu ngành hàng rau và cách thức thâm nhập có hiệu quả vào thị trường thế giới

KHOA HOG C6N G NGHE

CHUdi GIA TR! TOAlXl CAU IVIEAIVH HAIVG RAU VA

CACH THUC THAIU MHAP CO HIEU PUA VAO

TH! TRUCriVG THE GIOI

Luu Thdi Binh^

TOMTAT

Trong mo hinh chuoi gia tn toan cau doi voi nganh hang rau tren the gicri, gia tri gia tang ic'm nhat dat ducrc

la d khau phan phoi va tiep thi (marketing), tiep do la khau nghien ciiu va iihat trien, khau clir bicni rau;

khau mang lai gia tri gia tang thap nhat la kliftu trcing rau. Hicn tai, nganh rau Vict Nam mcVi clui yeu tap

trung vao eong doan san xuat rau vdi gia tn gia tang tlu'ip, e.ie eong doan ccnig ngliic-p elic birn rau, ngliic-n

cuu va phat trien nganh hang rau chua ducre chii trong. Van de lien ket giua cac tac nlian trong chucn gi.-i tri

rau cdn chua thirc su phat trien, su tham gia ciia cic tac nhan v.io chucn gia tri toan cAu nhin chimg cnn cr

muc thap va han ehe, cac hang san xuat trong nganli hang rau eo vai trc) dau tau eon elura eci nhieu va ehua

thuc sir du manh. Giai doan 2004-2009 tong kim ngach xuat kluiu rau ciua Vict Nam dat 1,82 ty USD, tang

trudng binh quan 20%/nam, nhin chung kim ngach xua't khau rau hang nam eiia Vic^t Nam tang IrmVng kha

deu. De co the tham nhap eo hieu qua vao thi tmdng rau tiie gicri ean to elide tlurc hu/n dong bc> eae nhom

giai phap nhu: (1) nhom giai phap cho khau san xuat, ehe bien rau; (2) nhom gi.ii phap phat trien thi trucmg

va san pham rau; (3) nhdm giai phap nang cap v.i qu<in ly theo ehucn gi.i tri r<iu; (4) nhcMii gi.ii phap hoan

thien chinh sach quan ly cua Nha nucrc.

Tir khda: Chudi gia tri. gia tri gia tang, hieu qua, kim ngach xuiit kliiiu.

I. DilT VAN OE s^'^h va mang lai hieu qua kinh te cao hem cho nganh

rr- 1 . 1 .- • • * , • . • , - hang rau.

Kinh te tlie gicn dang trong xu the toan cau hoa,

khu vuc hoa vd br do hoa thuang mai, ngdnh hdng "• ~^'«"" « "A PHUONG PHAP NGHIEN CUU

rau cua mot quoc gia co the tim thdy cdc each thirc Khung phim tich. Tren co sci cac ly luan co ban

de CO the thdm nhdp tot hon vdo thi trucmg the gioi ve chuoi gia tri (value chain), chuoi cung liiig (supply

bdng nghien ciiu chudi gid tri todn cdu rau. Phuong chain), chuoi gia tri todn cau (global value chain),

phdp tiep can todn cdu thong qua nghien ciiu mo kenh phdn phoi san pham; tong hcrp, phan tich cdc

hinh chu6i gid tri todn cdu dd vd dang duoc sir dung van dt ve chuoi gia tri toan cau nganh hang rau, thuc

tren the gicii. Chuoi gid tri todn cau ngdnh hdng rau trang chucn gia tri rau Viet Nam trong thcri gian qua.

Id mot ddy chuyen san xuat ehe bien tieu thu rau co xem xc?t nhiing bai lic)c kinh nghiem trong va

theo phuong thiic todn cau hoa, trong do cdc chii the ngodi nucrc de de xuat giai phap cho van de tham

kinh te b nhieu nuoc tham gia vdo cdc eong doan nhdp vao chuoi gia tri rau toan cau. De tai da sii dung

khdc nhau, bi nghien ciru vd trien khai; thiet ke, san ly thuyet "Chuciigii tri"cua Michael Porter, tdc gia

xudt, phdn phoi va tiep thi. Do gid nhdn eong, gid dd diing khai niem chuoi gia trj de phan tich chi phi

thue dat, chi phi ddu tu san xudt trong chu6i gid tri thu nhap, ca cau gid tri gia tdng, kha ndng thdm nhap

todn cau nganh hdng rau tai cdc nucic phdt trien ngdy ciia mot nganh hang vao thi truong....

cdng CO xu huang tang cao; dieu kien tu nhien phuc Phuong phip tiep can: (i) Phuang phap tiep can

vu san xuat rau bi han ehe. Nhiing bat Icri nay duoc ^^^ ^au nghien ciiu chudi gid tri nganh hang rau;

xem nhu Id nhiing ca hpi thudn lai doi vai ngdnh (jj) tj^p ^an theo h$ thong giai phdp - cac yeu to anh

hdng rau cua cdc nuoc dang phdt trien de co the tra ^^^^^ ^^ ^^^^g ^^n chu6i gid tri toan cau rau.

thdnh mpt fa-ong nhung mat xich ciia chuoi gid tri Phuong phip thu tiiap tii lieu, sd lieu Ke thira ket

todn cau nhdm giai quyet tot van de thdm nhdp thi ^^^ nghien cihi ciia cdc eong b-inh dd co b trong va

truong rau the gioi, thu hiit von dau br vd tiep thu ^godi nuoc, qua bdo cdo hdng nam cua cdc Bp,

eong nghe hien dai, khai thdc dupe cdc lai the so ^g^^h lien quan, cdc tinh, thanh pho tore thupc

trung uong. Tai lieu da eong bo qua cac sdeh, bdo,

tap chi, nien giam thdng ke.

' Trucmg Dai hoc Khoa hpc - Dai bpc Thai Nguyen Phucmg phip xu ly sd lieu. Cdc so lieu dupe xii

NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON KY 1 - THANG 2/2012 3