cấu trúc của các cuộc cách mạng khoa học chương 9 pps

CẤU TRÚC CỦA CÁC CUỘC CÁCH MẠNG

KHOA HỌC

THE STRUCTURE OF SCIENTIFIC

REVOLUTIONS

Người dịch: Nguyễn Quang A

Chương 9

Bản chất và sự Cần thiết của Cách mạng Khoa học

Những nhận xét này chí ít cho phép chúng ta xem xét các vấn đề cho tiểu luận

này nhan đề của nó. Các cuộc cách mạng khoa học là gì, và chức năng của chúng

là gì trong sự phát triển khoa học? Phần lớn câu trả lời cho các câu hỏi này đã

được thảo luận trước ở các mục trên. Đặc biệt, thảo luận trước đã cho biết rằng ở

đây các cuộc cách mạng được coi là các đoạn phát triển khôngluỹ tích trong đó

một khung mẫu cũ hơn được thay toàn bộ hay một phần bằng một khung mẫu mới

không tương thích. Tuy vậy, có nhiều hơn để nói, và có thể đưa ra một phần cốt

yếu của nó bằng hỏi thêm một câu hỏi. Vì sao một sự thay đổi khung mẫu được

gọi là một cuộc cách mạng? Đối mặt với những khác biệt rất lớn và cốt yếu giữa

sự phát triển chính trị và khoa học, sự tương tự nào có thể biện hộ cho phép ẩn dụ

để thấy cách mạng trong cả hai?

Một khía cạnh của sự tương tự hẳn đã hiển nhiên. Các cuộc cách mạng chính trị

được mở đầu bởi một ý thức ngày càng tăng, thường giới hạn ở một mảng của

cộng đồng chính trị, rằng các thể chế hiện hành đã ngừng đáp ứng một cách thoả

đáng các vấn đề được đặt ra bởi môi trường mà nó đã một phần tạo ra. Cũng như

thế, các cuộc cách mạng khoa học được mở đầu bởi một ý thức ngày càng tăng,

thường lại giới hạn ở một nhánh hẹp của cộng đồng khoa học, rằng khung mẫu

hiện hành đã ngừng hoạt động một cách thoả đáng trong giải thích một khía cạnh

của tự nhiên mà bản thân khung mẫu trước đây đã mở đường đến. Trong cả phát

triển chính trị lẫn khoa học cảm giác về trục trặc, cái có thể dẫn đến khủng hoảng,

là điều kiện tiên quyết cho cách mạng. Hơn nữa, tuy phải thừa nhận có bắt ẩn dụ

làm việc quá căng, sự tương tự đúng không chỉ cho những thay đổi khung mẫu

trọng đại, như các thay đổi có thể qui cho Copernicus và Lavoisier, mà cũng cho

các thay đổi nhỏ hơn nhiều gắn với sự đồng hoá một loại hiện tượng mới, như oxy

hay tia-X. Các cuộc cách mạng, như chúng ta đã lưu ý ở cuối Mục V, cần có vẻ

là cách mạng chỉ đối với những người mà khung mẫu của họ bị chúng ảnh hưởng.

Đối với những người ngoài, giống các cuộc cách mạng vùng Balkan ở đầu thế kỉ

hai mươi, có vẻ là các phần bình thường của quá trình phát triển. Chẳng hạn, các

nhà thiên văn học có thể chấp nhận tia-X chỉ như một sự thêm vào cho tri thức, vì