Các cơ quan chức năng và trách nhiệm quản lý thực trạng thu thuế đăng kí và hoạt động kinh doanh nhỏ

+ Năm 2000 chênh lệch là 943 hộ.

+ Năm 2001 chênh lệch tới 1006 hộ.

+ Năm 2002 có chênh lệch là 916 hộ.

- Số hộ quản lý thu thuế GTGT và thuế TNDN hàng tháng của Chi cục cũng chỉ đạt

72% - 73% so với hộ quản lý môn bài.

- Trong khi đó, số hộ có thực tế kinh doanh nhưng chưa được cấp mã số thuế lại

tương đối cao:

+ Năm 2000, số hộ chưa được cấp mã số thuế là 1753 hộ.

+ Năm 2001, còn 1712 hộ chưa được đưa vào diện quản lý thu thuế.

+ Năm 2002, số này là 1636 hộ.

Như vậy, số hộ kinh doanh thuộc diện phải lập bộ quản lý thu thuế nhưng chưa

được lập bộ quản lý thu chiếm 13% - 14% tổng số hộ đã được lập bộ. Việc bỏ sót

hộ này chủ yếu do một số nguyên nhân sau:

Hàng năm, khi xây dựng dự toán thu, Chi cục thường lập dự toán nhỏ hơn nguồn

thu nên đã để lại một số hộ dự phòng. Những hộ này thường được giấu trong bộ

phụ. Nó như một kênh điều tiết cho tiến độ hoàn thành kế hoạch. Nếu kế hoạch thu

thực hiện yếu, thì những hộ này sẽ được thu ráo riết như một nguồn bổ sung để

hoàn thành kế hoạch. Nếu kế hoạch thu thực hiện tốt thì số thuế của những hộ này

có thể được ghim lại ở người nộp thuế dưới dạng nợ thuế (thường thì không xử

phạt). Bộ phụ dùng để theo dõi các hộ mới ra kinh doanh, hoạt động kinh doanh

chưa ổn định, hoặc những hộ kinh doanh thời vụ như kinh doanh tết, trung thu …

Về nguyên tắc, những hộ đã ra kinh doanh được 3 tháng thì phải đưa vào bộ chính

không được theo dõi trên bộ phụ nữa. Những hộ kinh doanh bán thời gian thường

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

xuyên như ăn sáng, ăn khuya, cơm trưa … đều phải theo dõi trên bộ chính. Do việc

theo dõi kiểm soát bộ phụ có nhiều lỏng lẻo nên số hộ trên bộ phụ chậm được đưa

vào bộ chính.

Cạnh đó có những hộ kinh doanh nhỏ có thu nhập thấp, theo nguyên tắc chỉ nộp

thuế môn bài và thông qua việc xem xét của hội đồng tư vấn được cấp giấy miễn

thuế có thời hạn, song một phần những hộ này không được làm thủ tục miễn thuế

theo quy định mà được bàn giao về cho phường để thu thuế không xuất biên lai.

Một số cán bộ quản lý địa bàn cũng ăn theo tách ra một số hộ coi như thuộc diện

phường quản lý nhưng tự thu bỏ túi hoặc để lập quỹ trái phép. Một số cán bộ tài

chính phường cũng lạm dụng bỏ ngoài ngân sách phường dùng cho cá nhân. Chi

cục Thuế hoàn toàn không nắm được nguồn thu này, hoặc có biết nhưng coi đây là

khoản hữu hảo cho việc xây dựng ngân sách phường và cũng là điều kiện vật chất

để chính quyền phường hỗ trợ cho công tác thu thuế trên địa bàn.

Ngoài ra có một nguyên nhân khách quan là: số lượng hộ kinh doanh rất lớn, quy

mô kinh doanh đa số là nhỏ và trải rộng trên khắp địa bàn quận, trình độ văn hoá, ý

thức chấp hành pháp luật của các hộ kinh doanh còn yếu so với khu vực kinh tế Nhà

nước và khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài nên đã có một số lượng lớn các

hộ ra kinh doanh nhưng không hề đăng ký thuế cũng như kê khai thuế.

Tình trạng bỏ sót hộ kinh doanh không chỉ gây thất thu cho Ngân sách Nhà nước

mà còn gây khó khăn trong việc quản lý mã số thuế của Nhà nước, tạo sự phiền hà,

tuỳ tiện trong hành xử của cán bộ thuế và các đối tượng nộp thuế.

Trong công tác quản lý ĐTNT, quản lý hộ cá thể nghỉ kinh doanh cũng được Chi

cục đặc biệt chú trọng. Theo quy định hiện hành thì hộ kinh doanh nghỉ từ 15 ngày

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

trở lên được xét giảm 50% thuế phải nộp của tháng, nếu nghỉ cả tháng thì được

miễn nộp thuế của tháng đó. Nhìn chung, đây là một chủ trương phù hợp, tạo điều

kiện giải quyết một phần khó khăn cho các hộ kinh doanh trong trường hợp vì lý do

bất khả kháng phải nghỉ kinh doanh. Tuy nhiên, nếu công tác này không được làm

tốt thì việc xét miễn, giảm này lại là một kẽ hở để các hộ kinh doanh lợi dụng để

trốn thuế, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Thực tế ở Chi cục cho thấy thời

gian qua các hộ nghỉ kinh doanh vì các lý do như: nghỉ để chuyển hướng kinh

doanh khác; nghỉ để sát nhập hoặc chia tách, nghỉ để di chuyển địa điểm khác; nghỉ

do điều kiện kinh doanh gặp khó khăn và nghỉ vì những lý do khác. Thời điểm có

nhiều hộ nghỉ nhất là dịp sau Tết nguyên đán do tình hình kinh doanh chững lại hay

các hộ đi lễ hội dài ngày. Trung bình một tháng ở Chi cục có 411 hộ nghỉ kinh

doanh chiếm 3,72% số hộ quản lý. Số hộ xin nghỉ này đã ảnh hưởng trực tiếp đến số

thuế thu được của Chi cục: trung bình giảm 106.387.000 đồng/tháng tiền thuế. Công

tác kiểm tra hộ nghỉ được đội thanh tra phối hợp với các đội thuế phường tiến hành

thường xuyên. Qua kiểm tra, hàng năm Chi cục đều phát hiện được những hộ lợi

dụng xin nghỉ để kinh doanh trốn lậu thuế. Chi cục cũng đều đã kiên quyết xử lý

truy thu và phạt đối với các hộ vi phạm này.

Bảng 2: Kết quả kiểm tra hộ nghỉ kinh doanh

2001 1.425 49 15.852.000

2002 2.814 25 59.085.000

(Nguồn: Báo cáo tổng kết các năm 2001-2002)

Như vậy, số hộ "nghỉ giả" bằng 1,73% số hộ kiểm tra, tuy không đáng kể nhưng lại

gây ra thất thu thuế, không đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh giữa các hộ kinh

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com