Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu, phân tích và sửa chữa các sai lầm của học sinh khi giải toán có lời văn.

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GD TIỂU HỌC – MẦM NON

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI TOÁN CHO HỌC SINH LỚP 5 QUA

VIỆC TÌM HIỂU, PHÂN TÍCH VÀ SỬA CHỮA CÁC SAI LẦM CỦA HỌC SINH KHI GIẢI

TOÁN CÓ LỜI VĂN

GVHD : ThS. LÊ TỬ TÍN

SVTH : ĐẶNG PHẠM THỦY TIÊN

LỚP : 09STH1

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 2

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 3

Mục Lục

1.Lí do chọn đề tài

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2. Mục đích nghiên cứu

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3. Giả thuyết khoa học

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 4

6. Phương pháp nghiên cứu

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

7. Phạm vi nghiên cứu:

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

8. Cấu trúc khóa luận: :

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.1. Cơ sở lí luận

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.1.1 . Cơ sở tâm lí học lứa tuổi học sinh tiểu học

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.1.2.Cơ sở phương pháp luận

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.1.3. Cơ sở Toán học

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.2. Cơ sở thực tiễn

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.2.1. Những hạn chế và khó khăn của việc học giải toán có lời văn đối với

học sinh

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.2.2. Những hạn chế và khó khăn của việc dạy giải toán có lời văn đối với

giáo viên

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

1.2.3. Nghiên cứu các sai lầm của học sinh lớp 5 khi giải toán có lời văn

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 5

CHƯƠNG 2 BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI TOÁN CHO HỌC

SINH LỚP 5 QUA VIỆC TÌM HIỂU, PHÂN TÍCH VÀ SỬA CHỮA CÁC SAI

LẦM CỦA HỌC SINH KHI GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1. Một số sai lầm phổ biến của học sinh lớp 5 khi giải Toán có lời văn

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.1. Sai lầm khi giải toán trung bình cộng

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.2.Sai lầm khi giải toán liên quan đến tỉ số

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.3.Sai lầm khi giải toán về yếu tố đại số và quan hệ tỉ lệ

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.5.Sai lầm khi giải toán có nội dung hình học

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.6. Sai lầm khi giải các bài toán về chuyển động đều

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.7. Sai lầm khi giải toán có nội dung giải tích tổ hợp

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.8.Sai lầm khi giải một số bài toán vui và toán cổ

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.1.9.Sai lầm khi giải toán về đại lượng và đo đại lượng

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.2.2. Nguyên nhân 2: Không nắm vững các quy tắc, công thức, tính chất

Toán học

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.2.3. Nguyên nhân 3: Thiếu các kiến thức cần thiết về logic

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 6

2.2.4. Nguyên nhân 4: Không nắm vững phương pháp giải các bài toán cơ

bản

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.2.5. Nguyên nhân 5: Yếu kĩ năng chuyển một bài toán về dạng toán cơ bản

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.2.6. Nguyên nhân 6: Hạn chế về vốn từ và kĩ năng sử dụng tiếng Việt

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.3. Các biện pháp nhằm phát triển năng lực giải toán cho học sinh qua việc

phân tích và sửa chữa các sai lầm của học sinh khi giải toán có lời văn lớp 5

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.3.1. Những quan điểm định hướng cho việc sử dụng các biện pháp sư

phạm nhằm hạn chế và sửa chữa các sai lầm của học sinh khi giải toán có

lời văn

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.3.2. Một số biện pháp sư phạm nhằm phát triển năng lực giải toán cho

học sinh qua việc phân tích và sửa chữa các sai lầm của học sinh lớp 5 khi

giải toán có lời văn

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

2.3.3. Các yêu cầu đối với giáo viên và học sinh để thực hiện có hiệu quả các

biện pháp sư phạm đã đề xuất

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 3 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.1. Chuẩn bị thực nghiệm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.1.1 Thời gian

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 7

3.1.2 Địa điểm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.1. Mục đích thực nghiệm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.2. Nội dung thực nghiệm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.3. Phương pháp thực nghiệm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.3. Tiến hành thực nghiệm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.4. Kết quả thực nghiệm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

3.5. Đánh giá kết quả thực nghiệm

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

PHẦN KẾT LUẬN

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

.................................................................................................................... E

rror! Bookmark not defined.

PHẦN MỞ ĐẦU

1.Lí do chọn đề tài

1.1. Khoa học ngày các phát triển đòi hỏi phải có những con người phát triển

toàn diện mới đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Cấp Tiểu học -

bậc học đầu tiên của giáo dục phổ thông ảnh hưởng vô cùng quan trọng đến việc hình

thành tư duy nâng dần từ trực quan đến trừu tượng. Mỗi môn học ở Tiểu học đều góp

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 8

phần vào việc hình thành và phát triển những cơ sở ban đầu rất quan trọng của nhân

cách con người Việt Nam. Nghị quyết hội nghị lần thứ IV ban chấp hành Trung ương

Đảng Cộng sản Việt Nam khoá VII đã khẳng định “Đổi mới phương pháp dạy và học

ở tất cả các cấp học, bậc học….áp dụng những phương pháp dạy học hiện đại để bồi

dưỡng cho học sinh năng lực, tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề”. Hơn nữa,

"Trong các môn khoa học và kĩ thuật, Toán học giữ vị trí nổi bật. Nó là môn thể thao

của trí tuệ, giúp chúng ta nhiều trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương

pháp suy luận, phương pháp học tập, phương pháp giải quyết các vấn đề, giúp chúng ta

rèn luyện nhiều đức tính quý báu khác như cần cù và nhẫn nại, tự lực cánh sinh, ý chí

vượt khó, yêu thích chính xác, ham chuộng chân lí" (Phạm Văn Đồng, Thư gửi các

bạn trẻ yêu toán, Toán học và tuổi trẻ, 11 - 1967, tr.1).

1.2. Trong dạy học Toán, một nhiệm vụ quan trọng là hình thành và phát triển ở

học sinh các loại hình tư duy Toán học. Có thể nói Toán học là môn khoa học công cụ

nghiên cứu một số mặt của thế giới thực do tính thực tiễn rất cần thiết cho đời sống,

sinh hoạt và lao động. Trong các nội dung dạy học Toán, thực hiện tốt việc dạy học

giải toán có lời văn ở Tiểu học sẽ giúp học sinh biết cách vận dụng những kiến thức về

Toán thành kĩ năng thực hành với những yêu cầu được thể hiện một cách đa dạng,

phong phú. Đồng thời, qua hoạt động học Toán, học sinh được rèn luyện tính cẩn thận,

phân biệt rõ ràng, đúng, sai. Môn Toán còn có tác dụng trau dồi cho học sinh óc thẩm

mĩ; thể hiện trong lợi ích của môn Toán, trong hình thức trình bày.

Nhưng thực tế trong dạy học giải toán có lời văn chúng ta chỉ mới chú trọng

đến việc giúp học sinh các cách giải mẫu để tìm ra đáp số mà chưa coi trọng đúng mức

đến cách thức hoạt động của thầy, trò trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Chính điều

này đã dẫn đến một mặt không phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo

của người học. Hơn nữa, dạng toán có lời văn là dạng toán bộc lộ rõ nhất những sai

lầm của học sinh trong suy luận và ứng dụng kiến thức Toán học vào thực tế đời sống

thông qua yêu cầu đa dạng, phong phú của đề bài.

1.3. Theo kết quả khảo sát trong nhiều năm qua cho thấy, chất lượng dạy học

Toán ở trường Tiểu học chưa đạt kết quả như mong muốn, biểu hiện ở năng lực giải

toán của học sinh còn nhiều lỗ hổng do học sinh còn mắc nhiều lỗi sai về kiến thức và

kĩ năng. Hơn nữa, nhiều giáo viên còn hạn chế kinh nghiệm trong việc phát hiện các

Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu,…

Trang 9

lỗi sai, tìm nguyên nhân sai và đưa ra các biện pháp để sửa chữa các lỗi sai. Xung

quanh vấn đề gặp lỗi sai trong giải Toán, trên thế giới đã có nhiều nhà khoa học nổi

tiếng đề cập đến vấn đề này. I.A.Komensky đã khẳng định: "Bất kỳ một sai lầm nào

cũng có thể làm cho học sinh học kém đi nếu như giáo viên không chú ý ngay tới sai

lầm đó bằng cách hướng dẫn học sinh tự nhận ra và sửa chữa, khắc phục sai lầm".

Đối với học sinh lớp 5, kiến thức Toán đối với các em không còn mới lạ, khả

năng nhận thức của các em đã được hình thành và phát triển hơn các lớp trước, tư duy

đã bắt đầu có chiều hướng bền vững và đang ở giai đoạn phát triển. Kể cả vốn sống,

vốn hiểu biết của các em đã bắt đầu có những chuyển biến nhất định. Tuy nhiên, trình

độ nhận thức của học sinh không đồng đều mà yêu cầu đặt ra khi giải các bài toán có

lời văn đòi hỏi kiến thức cao hơn các lớp đầu cấp. Vì thế, giáo viên cần phải nghiên

cứu, tìm ra các biện pháp giảng giải thích hợp giúp các em giải toán một cách vững

vàng và hiểu sâu bản chất của vấn đề cần tìm. Mặt khác giúp các em hình thành được

thói quen trình bày, lời giải đúng, ngắn gọn và sáng tạo trong cách thực hiện. Hơn cả là

thắp lên ngọn lửa hứng thú, say mê học Toán cho các em.

Đứng trước thực tiễn đó, để nâng cao chất lượng dạy học môn Toán nói chung; giải

toán có lời văn cho học sinh nói riêng, chúng tôi đã quyết định chọn và nghiên cứu đề tài:

“Biện pháp phát triển năng lực giải toán cho học sinh lớp 5 qua việc tìm hiểu, phân tích và

sửa chữa các sai lầm của học sinh khi giải toán có lời văn ”.

2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu các sai lầm phổ biến của học sinh lớp 5 khi giải toán có lời văn. Từ

đó đề xuất các biện pháp sư phạm để hạn chế và sửa chữa các sai lầm cho học sinh

nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Toán trong trường tiểu học.

3. Giả thuyết khoa học

Nếu giáo viên nắm được các sai lầm phổ biến của học sinh khi giải Toán có lời

văn, đồng thời biết cách phân tích và sử dụng các biện pháp thích hợp giúp các em

nắm vững kiến thức thì năng lực giải toán của học sinh sẽ được nâng cao và chất lượng

dạy học Toán sẽ tốt hơn.

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

4.1. Khách thể nghiên cứu

Quá trình dạy học giải toán có lời văn ở lớp 5.