Biện pháp giáo dục kĩ năng giải quyết vấn đề cho trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động tự phục vụ.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

------------------

Đề tài:

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG TỰ PHỤC VỤ

Đà Nẵng, tháng 5/2015

Sinh viên thực hiện : Huỳnh Thị Thúy Diệu

Lớp : 11SMN1

Giáo viên hướng dẫn : TS. Bùi Việt Phú

Lời cảm ơn

Lời đầu tiên của khóa luận, em xin gửi lời cảm ơn các thầy cô

trong khoa Giáo dục MN trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đã nhiệt

tình truyền đạt những kiến thức cần thiết cho em trong quá trình học

tập tại trường. Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến

giảng viên TS. Bùi Việt Phú và giảng viên Th.S. Nguyễn Thị Triều

Tiên - giảng viên khoa GD MN đã hướng dẫn em tận tình, chu đáo

trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này.

Xin cảm ơn tập thể giáo viên và các cháu trường MN 20/10,

trường MN Hoa Ngọc Lan, trường MN Họa Mi và trường MN Tuổi

Thơ – Thành phố Đà Nẵng đã tạo điều kiện tốt nhất giúp đỡ em có

được thông tin số liệu.

Em cũng gửi lời cảm ơn đến tất cả người thân, bạn bè và các

bạn lớp 11SMN1 đã giúp đỡ động viên em trong thời gian nghiên

cứu đề tài.

Vì kinh nghiệm và năng lực của bản thân còn hạn chế nên

khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận

được sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô và các bạn để đề tài được

hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn!

Cuối cùng em xin kính chúc quý Thầy, Cô dồi dào sức khỏe

và thành công trong sự nghiệp cao quý.

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2015

Sinh viên

Huỳnh Thị Thúy Diệu

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................1

1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI ........................................................................................1

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU................................................................................2

3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU................................................2

4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC................................................................................2

5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU................................................................................3

6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU...................................................................................3

7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................................3

8. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................4

9. CẤU TRÚC LUẬN VĂN....................................................................................4

PHẦN NỘI DUNG ................................................................................................6

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC GIÁO DỤC KĨ NĂNG GIẢI QUYẾT

VẤN ĐỀ CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG TỰ PHỤC VỤ..........6

1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ...............................................................6

1.1.1. Các công trình nghiên cứu của nước ngoài.....................................................6

1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ...........................................................7

1.2. CÁC KHÁI NIỆM CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI ....................................................9

1.2.1. Khái niệm “Kĩ năng” .....................................................................................9

1.2.2. Khái niệm “giải quyết vấn đề” .....................................................................10

1.2.3. Khái niệm “kĩ năng giải quyết vấn đề”.........................................................10

1.2.4. Khái niệm “hoạt động tự phục vụ của trẻ mầm non” ....................................10

1.3. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC GIÁO DỤC KIC NĂNG GIẢI QUYẾT

VẤN ĐỀ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG TỰ

PHỤC VỤ ............................................................................................................11

1.3.1. Bản chất quá trình giải quyết vấn đề của trẻ 5 – 6 tuổi .................................11

1.3.2. Hoạt động tự phục vụ ở trường Mầm non và vai trò của nó đối với việc Giáo

dục kĩ năng giải quyết vấn đề cho trẻ 5 – 6 tuổi .....................................................12

1.3.3. Đặc điểm việc Giáo dục kĩ năng giải quyết vấn đề của trẻ 5 – 6 tuổi trong

hoạt động tự phục vụ .............................................................................................16

* Tiểu kết chương 1 .............................................................................................20

Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC GIÁO DỤC KĨ NĂNG GIẢI QUYẾT

VẤN ĐỀ CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG TỰ PHỤC VỤ..............21

2.1. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRA KHẢO SÁT ................................21

2.1.1. Mục đích khảo sát........................................................................................21

2.1.2. Đối tượng, địa bàn và thời gian khảo sát ......................................................21

2.1.3. Nội dung khảo sát........................................................................................21

2.1.4. Quá trình tổ chức điều tra khảo sát...............................................................21

2.2. TIÊU CHÍ VÀ THANG ĐÁNH GIÁ..............................................................22

2.3. THỰC TRẠNG VỀ MỨC ĐỘ GIÁO DỤC KĨ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG TỰ PHỤC VỤ.........23

* Tiểu kết chương 2 .............................................................................................35

Chương 3. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO

TRẺ 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG TỰ PHỤC VỤ .................................36

3.1. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG GIẢI

QUYẾT VẤN ĐỀ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG

TỰ PHỤC VỤ......................................................................................................36

3.1.1. Đáp ứng mục tiêu phát triển nguồn nhân lực theo yêu cầu của xã hội và mục

tiêu giáo dục Mầm non ..........................................................................................36

3.1.2. Kĩ năng giải quyết vấn đề của trẻ 5 – 6 tuổi được giáo dục dựa vào bản chất

của quá trình giải quyết vấn đề ..............................................................................37

3.1.3. Kĩ năng giải quyết vấn đề chỉ được giáo dục qua sự trải nghiệm cuộc sống

thực của trẻ............................................................................................................38

3.2. ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG TỰ PHỤC VỤ .....39

3.2.1. Biện pháp 1: Tạo môi trường hoạt động làm nảy sinh vấn đề cho trẻ ...........40

3.2.2. Biện pháp 2: Sử dụng hệ thống câu hỏi mở nhằm giúp trẻ nhận ra vấn đề....41

3.2.3. Biện pháp 3: Cung cấp cách gải quyết vấn đề qua các tác phẩm văn học......42

3.2.4. Biện pháp 4: Sử dụng trò chơi nhằm luyện tập kĩ năng giải quyết vấn đề cho trẻ......45

3.2.5. Biện pháp 5: Khuyến khích, tạo cơ hội cho trẻ được đánh giá kết quả giải

quyết vấn đề trong quá trình hoạt động..................................................................47

* Tiểu kết chương 3 .............................................................................................49

3.4. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .......................................................................50

3.4.1. Mục đích thực nghiệm .................................................................................50

3.4.2. Đối tượng, phạm vi và thời gian thực nghiệm ..............................................50

3.4.3. Nội dung thực nghiệm .................................................................................50

3.4.4. Cách tiến hành thực nghiệm.........................................................................50

3.4.5. Kết quả thực nghiệm....................................................................................51

* Tiểu kết chương 3 .............................................................................................59

PHẦN KẾT LUẬN..............................................................................................60

1. Kết luận chung ..................................................................................................60

2. Kiến nghị sư phạm.............................................................................................61

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................63

PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Thực trạng mức độ GD KNGQVĐ của trẻ 5 – 6 thông qua phiếu quan sát...23

Bảng 2.2: Thực trạng mức độ GD KNGQVĐ của trẻ 5 – 6 tuổi thông qua bài tập .24

Bảng 2.3: Quan niệm về kĩ năng giải quyết vấn đề ................................................26

Bảng 2.4: Khả năng GQVĐ của trẻ 5 – 6 tuổi ở từng KN cụ thể............................27

Bảng 2.5: Những vấn đề trẻ 5 - 6 tuổi thường gặp ở trường MN............................28

Bảng 2.6: Các vấn đề của trẻ thường xảy ra trong quá trình tự phục vụ ở các hoạt động..30

Bảng 2.7: Về ưu thế của HĐTPV đối với việc GD KNGQVĐ cho trẻ 5 – 6 tuổi....31

Bảng 2.8: Khó khăn gặp phải khi GD KNGQVĐ cho trẻ 5 – 6 tuổi .......................32

Bảng 2.9: Biện pháp GD KNGQVĐ cho trẻ 5 – 6 tuổi...........................................32

Bảng 2.10: Mức độ khả năng GQVĐ của trẻ 5 – 6 tuổi..........................................34

Bảng 3.1: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp TN và ĐC trước TN .................51

Bảng 3.2: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp TN trước và sau TN .................53

Bảng 3.3: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp ĐC trước và sau TN...........54

Bảng 3.4: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp TN và ĐC sau TN ...................56

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Thực trạng mức độ GD KNGOVĐ của trẻ 5 - 6 tuổi theo TC............25

Biểu đồ 3.1: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp TN và ĐC trước TN .......51

Biểu đồ 3.2: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp TN trước và sau TN .......53

Biểu đồ 3.3: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp ĐC trước và sau TN .......55

Biểu đồ 3.4: So sánh mức độ GD KNGQVĐ của trẻ lớp TN và ĐC sau TN ..........57

KÍ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. KN : Kĩ năng

2. KNS : Kĩ năng sống

3. KNGQVĐ : Kĩ năng giải quyết vấn đề

4. KNTPV : Kĩ năng tự phục vụ

5. GQVĐ : Giải quyết vấn đề

6. HĐTPV : Hoạt động tự phục vụ

7. CS : Chăm sóc

8. GD : Giáo dục

9. MN : Mầm non

10. GV : Giáo viên

11. GVMN : Giáo viên mầm non

12. TN : Thực nghiệm

13. ĐC : Đối chứng

14. TC : Tiêu chí

15. THCVĐ : Tình huống có vấn đề