Bàn về định nghĩa khủng bố trong các điều ước quốc tế

nghiªn cøu - trao ®æi

t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009 3

Vò Ngäc D−¬ng *

iện nay, trong khuôn khổ Liên hợp

quốc và các tổ chức thành viên (ICAO,

IMO, IAEA…) có 13 điều ước quốc tế đa

phương về chống khủng bố đã được thông

qua. Công ước chung về chống khủng bố

quốc tế mặc dù được tiến hành xây dựng từ

năm 1996(1) đến nay vẫn đang nằm dưới

dạng dự thảo vì còn nhiều ý kiến bất đồng

xung quanh vấn đề định nghĩa khủng bố. Ở

cấp độ khu vực cũng có 8 điều ước quốc tế

được kí kết. Ngoài ra còn rất nhiều các hiệp

định quốc tế song phương và các nghị quyết

của Đại hội đồng, Hội đồng bảo an Liên hợp

quốc về các biện pháp đấu tranh chống

khủng bố. Tuy hệ thống văn bản quy phạm

pháp luật quốc tế về chống khủng bố tương

đối lớn nhưng chưa văn bản nào đưa ra được

định nghĩa rõ ràng, toàn diện về khủng bố.

Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, việc đưa ra

định nghĩa chung về khủng bố là cấp thiết vì

có như vậy mới nâng cao được hiệu quả hợp

tác đấu tranh phòng, chống tội phạm này.

1. Định nghĩa khủng bố theo quy định

tại các điều ước quốc tế

Có thể nói định nghĩa về khủng bố đầu

tiên xuất hiện tại điều ước quốc tế đa phương

là định nghĩa được nêu ra trong Công ước

Giơnevơ năm 1937 về ngăn ngừa và trừng trị

khủng bố quốc tế. Theo Công ước Giơnevơ

năm 1937 thì khủng bố là việc thực hiện các

hành vi phá hoại, hành vi gây nguy hiểm cho

nhiều người, việc vận chuyển, chuyển giao,

cố ý sử dụng các giấy tờ, tài liệu giả mạo, các

hành vi ám sát nguyên thủ quốc gia và các

nhà lãnh đạo của quốc gia khác… Tuy nhiên,

do không hội đủ số lượng thư phê chuẩn nên

Công ước đã không phát sinh hiệu lực.(2)

Trong 13 điều ước quốc tế thuộc khuôn

khổ Liên hợp quốc về đấu tranh chống

khủng bố hiện nay chỉ có 3 công ước trực

tiếp nhắc đến khái niệm “khủng bố” (terrorism)

ngay tại tiêu đề, đó là: Công ước New York

năm 1997 về trừng trị khủng bố bằng bom

(International convention for the suppression

of terrorist bombings); Công ước New York

năm 1999 về trừng trị hành vi tài trợ khủng

bố (International convention for the suppression

of the financing of terrorism); Công ước

New York năm 2005 về ngăn chặn các hành

vi khủng bố hạt nhân (International convention

for the suppression of acts of nuclear terrorism).

Các công ước còn lại quy định về những tội

phạm mà việc thực hiện các tội phạm đó

được coi như biểu hiện của khủng bố quốc

tế. Ví dụ tại phần mở đầu Công ước New

York năm 1979 về chống bắt cóc con tin ghi

nhận: “Xét rằng việc bắt cóc con tin là tội

phạm gây lo ngại sâu sắc cho cộng đồng

quốc tế...; Nhận thấy rõ sự cấp thiết phải

phát triển hợp tác quốc tế giữa các quốc gia

trong việc đưa ra các sáng kiến và sử dụng

H

* Trường Đại học Luật Hà Nội