Bản tin kiến thức nông nghiệp năm 2012 5

CÁNH ĐỒNG MẪU LỚN – XU

THẾ PHÁT TRIỂN MỚI CỦA

NỀN NÔNG NGHIỆP HIỆN ĐẠI

Mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” là

mô hình liên kết 4 nhà thâm canh lúa

hiệu quả, bền vững theo hướng GAP,

tiến tới xây dựng vùng nguyên liệu

lúa hàng hóa xuất khẩu chất lượng

cao. Cánh đồng mẫu lớn (CĐML)

hiện là một bước chuyển quan trọng

trong sản xuất lúa gạo, không những

giải quyết cơ bản bài toán đầu ra cho

hạt lúa mà còn là chia sẻ lợi nhuận

công bằng hơn. Đây là mô hình sản

xuất lúa hàng hóa quy mô lớn đang

được xem là hướng đi tất yếu trong

tương lai.

CĐML là bước phát triển khách

quan của sản xuất lúa ở đồng bằng

sông Cửu Long - vùng sản xuất nông

nghiệp hàng hóa lớn nhất nước ta.

Qua thời gian triển khai CĐML, cho

thấy đây là một phương thức tổ chức

sản xuất triển vọng phù hợp với xu

thế phát triển nền nông nghiệp theo

hướng hiện đại, chất lượng và hiệu

quả. Theo Thứ trưởng Bộ Nông

nghiệp và Phát triển nông thôn

(NN&PTNT) Bùi Bá Bổng: những

kết quả cụ thể trong việc triển khai

thực hiện “cánh đồng mẫu lớn” ở

ĐBSCL thời gian qua đã thu được

những kết quả đáng khích lệ. Mô

hình cánh đồng mẫu lớn bắt đầu

được Bộ NN&PTNT phát động xây

dựng tại các tỉnh ĐBSCL vào tháng

3/2011 và được các địa phương,

doanh nghiệp, nông dân hưởng ứng

tích cực. Ngay trong vụ hè – thu

2011, đã có 13 tỉnh, với 6.400 hộ

tham gia tham gia xây dựng cánh

đồng mẫu lớn, đạt 7.800 ha. Đến vụ

Đông Xuân 2011-2012, diện tích

CĐML đã tăng lên 15.500 ha ở 8

tỉnh Long An, Đồng Tháp, An

Giang, Vĩnh Long, Kiên Giang, Cần

Thơ, Trà Vinh, Tây Ninh.

Hầu hết các CĐML đã thực hiện ở

Nam bộ đều thành công tốt đẹp cả

về tăng năng suất, chất lượng, giảm

giá thành và tiêu thụ thuận lợi, tăng

thu nhập cho nông dân. Từ khi triển

khai mô hình CĐML, đến nay sản

xuất lúa đã có nhiều tiến bộ như:

gieo sạ đồng loạt theo từng vùng, áp

dụng qui trình sản xuất theo hướng

thực hành tốt (GAP) trên cơ sở các

kỹ thuật đã được ứng dụng rộng như

“3 giảm 3 tăng” (giảm: lượng giống

gieo sạ, phân đạm, thuốc trừ sâu;

tăng: năng suất, chất lượng, hiệu

quả” hoặc “1 phải 5 giảm” (phải:

dùng hạt giống xác nhận, giảm:

ngoài 3 giảm trên còn giảm lượng

nước tưới, giảm thất thoát thu hoạch)

và đặt biệt là áp dụng máy gặt đập

liên hợp.

Tuy nhiên, sản xuất lúa vẫn còn

những mặt tồn tại kéo dài như sản

xuất dựa vào nông hộ cá thể nên qui

mô manh mún, các kỹ thuật tiên tiến

không các nông hộ áp dụng đồng

nhất làm ảnh hưởng đến hiệu quả sản

PHỔ BIẾN KIẾN THỨC - 1

VẤN ĐỀ VÀ SỰ KIỆN

xuất và chất lượng sản phẩm, việc

tiêu thụ lúa bị động, nông dân thua

thiệt. Vì vậy, đã đến lúc phải tạo ra

sự liên kết của nông dân trên một

cánh đồng để thống nhất thực hiện

quy trình sản xuất tiên tiến và gắn

kết với thị trường tiêu thụ. CĐML

đưa “nông hộ nhỏ ra cánh đồng lớn”

để nâng cao toàn bộ chuỗi giá trị mà

người sản xuất lúa và người kinh

doanh lúa gạo đều có lợi và đóng

góp nâng cao sức cạnh tranh của

ngành lúa gạo nước ta.

Thứ trưởng cũng nêu rõ, qua một

năm triển khai CĐML cho thấy đây

là một phương thức tổ chức sản xuất

triển vọng phù hợp với xu thế phát

triển nền nông nghiệp theo hướng

hiện đại, chất lượng và hiệu quả. Tuy

nhiên để mở rộng cần xử lý nhiều

vấn đề tiếp theo, trong đó nổi lên các

vấn đề sau:

Thứ nhất, có lực lượng cán bộ kỹ

thuật để hướng dẫn nông dân sản

xuất theo đúng quy trình là yếu tố

quan trọng. Xuất phát từ hiện trạng

nông dân có các trình độ kỹ thuật

khác nhau, vì vậy việc tập huấn,

hướng dẫn nông dân phải được làm

hết sức kỹ lưỡng. Cần có kế hoạch

đào tạo những nông dân nòng cốt để

họ trở thành một nhóm cán bộ kỹ

thuật có khả năng hướng dẫn nông

dân ở từng cánh đồng.

Thứ hai, việc nối kết CĐML với

thị trường, đây là vấn đề khó nhất để

mở rộng CĐML. Vì vậy, cần nhiều

hướng để xử lý vấn đề này, hướng

truyền thống là doanh nghiệp ký hợp

đồng bao tiêu với nông dân, nhưng

hạn chế là hiện nay chưa được nhiều

doanh nghiệp tham gia bao tiêu vì lý

do họ không tổ chức được việc thu

mua trực tiếp với nông dân do thiếu

nhân lực, thiếu kho tàng nên chủ yếu

mua lúa qua thương lái, hoặc mua

gạo nguyên liệu. Mặt khác, cần

nghiên cứu, tổng kết thực tiễn để đa

dạng hơn các phương thức tiêu thụ

bao gồm một số phương thức hiện

đại như nông dân tham gia cổ phần

trong doanh nhiệp kinh doanh gạo,

đấu thầu tiêu thụ CĐML ở giai đoạn

lúa chín…

Thứ ba, cần tổ chức điều hành

CĐML như thế nào cho phù hợp?.

Trong thời kỳ thí điểm hiện nay,

chính quyền địa phương vào cuộc rất

tích cực ngay cả trực tiếp chỉ đạo,

huy động lực lượng để xây dựng

CĐML. Tuy nhiên, phải tính ngay

đến việc đào tạo các nông dân nòng

cốt để họ có thể điều hành, quản lý

CĐML. Ngoài ra, CĐML có thể nằm

trong hợp tác xã.

Thứ tư, cần thiết đầu tư cơ sở hạ

tầng cho CĐML, đặc biệt là thiết kế

lại đồng ruộng để thuận lợi cho cơ

giới hóa, hoàn thiện thủy lợi nội

đồng, trạm bơm điện, nâng cấp giao

thông đến cánh đồng, hỗ trợ nông

dân mua máy móc thiết bị phục vụ

sản xuất, thu hoạch, ưu tiên bảo hiểm

nông nghiệp, chính sách khuyến

khích doanh nghiệp đầu tư vào

CĐML…

PHỔ BIẾN KIẾN THỨC - 2