Bản sắc văn hóa dân tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

LA THÚY VÂN

BẢN SẮC VĂN HOÁ DÂN TỘC TRONG

SÁNG TÁC CỦA CAO DUY SƠN

Chuyên ngành: Văn học Việt Nam

Mã số : 60.22.34

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC :

PSG.TS ĐÀO THỦY NGUYÊN

Thái Nguyên - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ii

LỜI CẢM ƠN

Bằng sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn

PGS.TS Đào Thuỷ Nguyên, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong

suốt quá trình thực hiện luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn nhà văn Cao Duy Sơn, các thầy cô giáo trong

khoa Ngữ Văn, khoa Sau đại học, cán bộ phòng Quản lý khoa học trường Đại học

Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong cả quá

trình học tập và nghiên cứu tại trường.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, giúp

đỡ em trong thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Trong quá trình nghiên cứu, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót.

Rất mong nhận được sự góp ý của quý thầy cô và bạn bè đồng nghiệp quan tâm

đến luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2011

Tác giả

La Thuý Vân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iii

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................ii

1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1

2. Lịch sử vấn đề.................................................................................................. 2

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu....................................................................... 6

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 7

5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 7

6. Đóng góp của luận văn .................................................................................... 7

7. Cấu trúc luận văn............................................................................................. 7

PHẦN NỘI DUNG............................................................................................. 8

Chƣơng 1 ............................................................................................................ 8

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ THUYẾT VỀ BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC.

NHÀ VĂN CAO DUY SƠN TRONG DÒNG CHẢY CỦA VĂN HỌC DÂN

TỘC THIỂU SỐ VIỆT NAM HIỆN - ĐƢƠNG ĐẠI..................................... 8

1.1. Một số vấn đề lí thuyết về bản sắc văn hóa dân tộc ..................................... 8

1.1.1. Khái niệm bản sắc văn hóa dân tộc ........................................................... 8

1.1.2. Bản sắc văn hóa dân tộc trong sáng tác văn học ..................................... 11

1.2. Nhà văn Cao Duy Sơn trong nền văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam

hiện - đương đại................................................................................................. 15

1.2.1. Vài nét về văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam hiện – đương đại...... 15

1.2.1.1. Từ 1945 đến 1975................................................................................. 16

1.2.1.2. Từ 1975 đến nay .................................................................................. 19

1.2.2. Nhà văn Cao Duy Sơn ............................................................................. 25

1.2.2.1. Tiểu sử và con người ............................................................................ 25

1.2.2.2. Sự nghiệp sáng tác của Cao Duy Sơn................................................... 28

Chƣơng 2 .......................................................................................................... 32

NHỮNG MẠCH NGUỒN CẢM HỨNG MANG ĐẬM BẢN SẮC VĂN

HÓA DÂN TỘC TRONG SÁNG TÁC CỦA CAO DUY SƠN.................... 32

2.1. Cảm hứng về thân phận con người, về tâm hồn và tính cách đồng bào dân

tộc thiểu số......................................................................................................... 32

2.1.1. Con người với số phận bất hạnh.............................................................. 32

2.1.2. Con người dũng cảm, lạc quan, giàu sức sống........................................ 37

2.1.3. Con người trung thực, thủy chung, giàu lòng vị tha ............................... 40

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv

2.2. Cảm hứng về những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc

thiểu số............................................................................................................... 48

2.3. Cảm hứng trữ tình về thiên nhiên miền núi................................................ 57

2.3.1. Thiên nhiên mang đậm dấu ấn miền núi ................................................. 57

2.3.2. Thiên nhiên gắn bó chặt chẽ với cuộc sống của người dân miền núi ..... 63

Chƣơng 3 .......................................................................................................... 68

MỘT SỐ PHƢƠNG DIỆN NGHỆ THUẬT THỂ HIỆN BẢN SẮC DÂN

TỘC TRONG SÁNG TÁC CỦA CAO DUY SƠN .......................................... 68

3.1. Nghệ thuật xây dựng nhân vật.................................................................... 68

3.1.1. Miêu tả ngoại hình................................................................................... 68

3.1.2. Miêu tả nội tâm........................................................................................ 71

3.1.3. Xây dựng thế giới nhân vật phân cực thiện - ác...................................... 76

3.2. Nghệ thuật xây dựng cốt truyện ................................................................. 79

3.3. Nghệ thuật ngôn từ ..................................................................................... 85

3.3.1. Câu văn ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu ......................................................... 85

3.3.2. Sử dụng thành ngữ, tục ngữ giàu sắc thái địa phương ............................ 91

3.3.3. Đưa ngôn ngữ Tày vào tác phẩm văn chương......................................... 95

3.3.4. Vận dụng lối so sánh, liên tưởng, cách nói ước lượng, giàu hình ảnh .... 99

PHẦN KẾT LUẬN ........................................................................................ 108

TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………… . 111

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1 http://www.lrc-tnu.edu.vn

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Bất kỳ quốc gia, dân tộc nào trên thế giới đều tìm mọi cách giữ gìn, bảo

vệ bản sắc văn hóa của riêng mình, vì mất bản sắc sẽ không còn là một quốc

gia, một dân tộc nữa. Bản sắc văn hóa mỗi dân tộc đã đóng góp chung cho nền

văn minh nhân loại, làm cho nó đa dạng, phong phú hơn. Để thực hiện mục tiêu

xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, một vấn đề

rất quan trọng đặt ra là giữ bản sắc văn hóa dân tộc trong hội nhập quốc tế. Việc

giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công cuộc

phát triển đất nước nói chung và trong sự phát triển văn học nói riêng.

So với lịch sử của nền văn học nước nhà thì văn học các dân tộc thiểu số

Việt Nam hiện đại còn rất trẻ. Gần bảy mươi năm hình thành và phát triển, nó

đã thực sự trở thành một bộ phận khăng khít, độc đáo, đặc sắc; đã có sự phát

triển phong phú, đa dạng và đóng góp lớn vào diện mạo chung của nền văn học

dân tộc. Nhiều tác phẩm văn học dân tộc thiểu số đã giành được những giải

thưởng cao và được dư luận xã hội đón nhận nồng nhiệt.

Cao Duy Sơn là một trong số những cây bút tiêu biểu của mảng văn học

dân tộc thiểu số đương đại. Sáng tác của ông mang đậm bản sắc văn hóa dân

tộc ở cả hai phương diện: nội dung và hình thức nghệ thuật. Có lẽ đó cũng là lí

do chính khiến nhà văn giành được nhiều giải thưởng cao và có giá trị: Giải A

giải thưởng Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam năm 1993 với

tiểu thuyết Người lang thang; Tặng thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm

1997 với tập truyện ngắn Những chuyện ở lũng Cô Sầu; Giải B của Hội văn

học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam năm 2002 với tập truyện ngắn

Những đám mây hình người. Giải A Giải thưởng Văn học nghệ thuật các dân

tộc thiểu số Việt Nam năm 2007 với tiểu thuyết Đàn trời; Giải thưởng của Hội

Nhà văn Việt Nam năm 2008 với tập truyện ngắn Ngôi nhà xưa bên suối. Đặc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2 http://www.lrc-tnu.edu.vn

biệt là vào năm 2009, ông đã nhận được giải thưởng văn học Đông Nam Á

cũng với tập truyện ngắn này.

Tuy nhiên cho tới nay sáng tác của Cao Duy Sơn chưa được nghiên cứu

nhiều. Đặc biệt là vấn đề bản sắc dân tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn chưa

được chú ý tìm hiểu như một vấn đề chuyên sâu, chuyên biệt.

Từ những lí do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: Bản sắc văn hóa

dân tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn.

2. Lịch sử vấn đề

Mặc dù đã gặt hái được nhiều giải thưởng nhưng tên tuổi của Cao Duy

Sơn còn khá mới trên văn đàn. Do vậy, các công trình nghiên cứu về tác phẩm

của Cao Duy Sơn chưa nhiều (theo thống kê của chúng tôi có gần 40 công trình

lớn nhỏ), chủ yếu là những bài báo, những nhận định của một số tác giả đương

thời và các nhà nghiên cứu.

Qua khảo sát chúng tôi nhận thấy: Đại đa số các bài báo, bài nghiên

cứu...đi sâu vào tìm hiểu, giới thiệu tác giả và tác phẩm (chủ yếu ở thể loại

truyện ngắn), trong đó chiếm số lượng bài viết nhiều hơn cả là tập truyện ngắn

Ngôi nhà xưa bên suối của Cao Duy Sơn. Vấn đề bản sắc dân tộc trong sáng tác

của Cao Duy Sơn cũng đã được đề cập đến nhưng chưa có những nghiên cứu

chuyên sâu, các ý kiến chỉ nằm rải rác trong những bài viết, những nhận định.

Dựa theo kết quả thống kê và phân loại, chúng tôi nhận thấy vấn đề bản sắc dân

tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn được khẳng định ở hai phương diện.

Về phương diện nội dung:

Chủ tịch Hội Nhà văn Hữu Thỉnh trong bài“Hội nghị BCH đã thống

nhất một chương trình quan trọng của đời sống văn học” đã đề cập tới tập

truyện ngắn Ngôi nhà xưa bên suối của Cao Duy Sơn. Ông đã đánh giá cao

tập truyện này, đặc biệt là về “chất” làm nên bản sắc dân tộc cho tập truyện:

“Ngôi nhà xưa bên suối của tác giả Cao Duy Sơn đem đến cho người đọc mảng

sống đậm đặc, tươi ròng về những con người miền núi, vừa cổ kính vừa hiện

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3 http://www.lrc-tnu.edu.vn

đại, mộc mạc, chân chất, không để đánh mất mình trong những hoàn cảnh éo

le, đau đớn” [60].

Tác giả T.Luyến trong bài Ngôi nhà xưa bên suối - bức tranh sinh

động về cuộc sống của con người miền núi cũng đã đề cập tới những nét bản

sắc dân tộc ở phương diện nội dung của tập truyện ngắn. Tác giả khẳng định:

Đây là “tập truyện viết về cuộc sống của những con người miền núi chân chất,

mộc mạc, với những nét văn hóa đặc trưng...Đọc tập truyện ngắn Ngôi nhà xưa

bên suối độc giả sẽ có dịp tìm hiểu thêm về những phong tục độc đáo của người

dân ở thị trấn Cô Sầu” [22].

Nhà văn Trung Trung Đỉnh đã bày tỏ cảm xúc của mình khi đọc những

truyện ngắn đầu tiên của Cao Duy Sơn trong bài Cao Duy Sơn - từ chú cầy

hương đến chàng săn gấu rừng già. Điều khiến ông nhớ mãi trong những

sáng tác ấy chính là “cái không khí miền núi vừa mơ mơ màng màng lại vừa

sâu hun hút bởi vẻ đẹp của thiên nhiên quyến rũ con người ta, lôi kéo con

người ta, nâng đỡ con người ta từ chốn thâm nghiêm huyền bí của rừng già,

hang thẳm, đến khi trở về với cuộc sống tự nhiên, hồn nhiên của cộng

đồng...Văn Cao Duy Sơn giàu hình ảnh, giàu chất say của người say thiên

nhiên”[29,486-487]. Theo tác giả: cái không khí miền núi ấy phần nào góp

phần thể hiện bản sắc dân tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn.

Tác giả Phan Chinh An trong bài Đi tìm vẻ đẹp của hoài niệm cũng đề

cập tới tập truyện ngắn Ngôi nhà xưa bên suối. Ông cho rằng với tập truyện

ngắn này, Cao Duy Sơn đã “thực hiện một cuộc hành hương tinh thần tìm về

những vẻ đẹp xưa của núi Phijia Phủ, của lũng Cô Sầu với ước mơ cháy bỏng

“giới thiệu được vùng quê nghèo khó ấy, ghi danh nó trong văn học”. Đến với

Ngôi nhà xưa bên suối, người đọc sẽ được “làm quen với những địa danh xa

lạ như suối Cun, Páo Lò, Âu Lâm, bản Niểng, Nhòm Nhèm, Háng Vài, Pác Gà,

Cổ Lâu...cảm nhận không khí, hương vị miền núi “rất Tày”. Cái không khí,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 4 http://www.lrc-tnu.edu.vn

hương vị rất riêng ấy trước tiên lan tỏa trong nhiều tập tục tôt đẹp”, sau đó là ở

“vẻ đẹp tâm hồn và tính cách con người dân tộc Tày”[1].

Nguyễn Minh Trường trong luận văn thạc sĩ Ngữ văn Truyện ngắn về

đề tài dân tộc miền núi phía Bắc (qua các tác phẩm của Cao Duy Sơn, Đỗ

Bích Thúy và Nguyễn Huy Thiệp) đã đi sâu tìm hiểu hình tượng cuộc sống và

con người trong truyện ngắn của Cao Duy Sơn. Tác giả luận văn khẳng định:

Với phong cách riêng biệt, truyện ngắn Cao Duy Sơn “đã tạo nên những bức

tranh sinh động, phong phú về cuộc sống kì thú nơi thế giới sơn lâm..” [57].

Tác giả Sông Lam trong bài viết Cao Duy Sơn giọng văn nhẹ nhàng

mà sắc bén đã đề cập tới sự phong phú của những phong tục tập quán trong

toàn bộ sáng tác của Cao Duy Sơn: “Từ các tiểu thuyết...đến các tập truyện

ngắn...ngòi bút của Cao Duy Sơn đã phác thảo nên những bức tranh sinh động

về cuộc sống ở vùng cao miền cao miền núi phía Bắc. Ở đó có những vỉa tầng

văn hóa truyền thống dân tộc dày đặc được hun đúc qua hàng trăm thế hệ. Đó

là các tục lệ cưới xin của người Tày, tục lấy tên con để gọi thay tên cúng cơm

của người mẹ, tục đi chợ tình ...vào dịp tháng Giêng để những đôi tình nhân

xưa được thổ lộ tâm tình, ôn lại kỉ niệm..., tục hát Khai vài xuân...” [19].

Về phương diện nghệ thuật:

Trong bài Ban mai có một giọt sương, tác giả Đỗ Đức đã tập trung nói

về tập truyện ngắn Ngôi nhà xưa bên suối. Và ngôn ngữ của tác phẩm được

chú ý hơn cả. Đỗ Đức nhận xét: “Văn trong tập này của Cao Duy Sơn...không

cầu kì, thoáng đọc còn cảm thấy nó quềnh quàng vụng dại. Nhưng truyện nào

cũng có những câu khiến người ta giật mình về sự sắc sảo trong quan sát cuộc

sống và gọi nó ra bằng chính ngôn ngữ của người vùng mình”. Tác giả đánh

giá “những câu văn đó là những hạt ngọc lấp lánh” [8].

Nhà phê bình Lâm Tiến trong bài Cách thể hiện con người, cuộc sống

miền núi trong tác phẩm Cao Duy Sơn cũng rất quan tâm tới nghệ thuật sử

dụng ngôn từ trong sáng tác của Cao Duy Sơn. Ông cho rằng “Sự linh hoạt

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 5 http://www.lrc-tnu.edu.vn

trong cách viết của Cao Duy Sơn...thể hiện ở việc dùng ngôn ngữ văn chương.

Ông đã biết Tày hóa tiếng Việt trên cơ sở hiểu sâu sắc và thông thạo cả hai thứ

tiếng (Tày và Việt ). Ông viết bằng tiếng Việt nhưng trong đó sắc thái Tày vẫn

thể hiện rõ. Trước hết là ở câu nói ngắn, gọn, rõ ràng, dễ hiểu. Điều đó rất gần

gũi với cách nói của người Tày, đồng thời cũng thể hiện một khẩu khí, một thái

độ sống rõ ràng, dứt khoát của họ. Ông biết điểm vào những trang viết những

chi tiết , những câu chữ, những từ đắt nhất, tiêu biểu, gần gũi gắn bó máu thịt

với người Tày mà tiếng Việt không biểu hiện được” [50].

Trong cuốn Tuyển tập văn xuôi dân tộc và miền núi thế kỉ XX, Lâm

Tiến lại chú ý tới nghệ thuật xây dựng nhân vật của Cao Duy Sơn. Ông cho

rằng: Trong sáng tác của nhà văn này, “hình tượng con người lao động miền núi

cao lớn, mạnh mẽ, khỏe khoắn” được thể hiện “một cách cụ thể, sinh động, tinh

tế như nó vốn có”. Nhân vật của Cao Duy Sơn “thường có đời sống nội tâm

phong phú, phức tạp, mạnh mẽ, dữ dội nhưng lại lặng lẽ, kín đáo” [26,12].

Phạm Duy Nghĩa trong Luận án tiến sĩ Ngữ văn Văn xuôi Việt Nam hiện

đại về dân tộc và miền núi cũng đề cập tới nghệ thuật xây dựng nhân vật của

Cao Duy Sơn. Anh cho rằng, so với nhân vật của Vi Hồng thì các nhân vật của

Cao Duy Sơn “phức tạp và đa diện hơn”. Nhiều nhân vật trong sáng tác của ông

“đều là những mảnh vụn đời tư với tất cả cái dở dang, bề bộn, phồn tạp của

cuộc đời”. “Với những thăng trầm ở mọi thân phận, các nhân vật của Cao Duy

Sơn thiên về loại nhân vật số phận hơn là nhân vật tính cách, tuy là nhà văn vẫn

có ý thức tạo cho mỗi nhân vật một nét cá tính và ngôn ngữ riêng”[30,115].

Một thế giới nhân vật “phân cực” trong sáng tác của Cao Duy Sơn đã

được Đinh Thị Minh Hảo chỉ ra trong Luận văn thạc sĩ Ngữ văn Truyện ngắn

Cao Duy Sơn. Tác giả luận văn khẳng định: Đó là “một thế giới “phân cực”

thiện - ác đối kháng và một kết thúc có hậu. Trong thế giới ấy các nhân vật

chính diện đẹp từ ngoại hình đến tâm hồn. Các nhân vật phản diện lại xấu xa

về nhân cách và dị dạng méo mó về ngoại hình” [10].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 6 http://www.lrc-tnu.edu.vn

PGS. TS Đào Thủy Nguyên trong bài Cội nguồn văn hóa dân tộc trong

truyện ngắn Cao Duy Sơn đã rất quan tâm đến những dấu hiệu của bản sắc văn

hóa dân tộc trong truyện ngắn của Cao Duy Sơn. Đó là giọng văn, là ngôn ngữ,

là hình ảnh con người và cuộc sống được phản ánh trong truyện ngắn của Cao

Duy Sơn. Về cơ bản bài báo đã bước đầu đề cập tới những vấn đề chúng tôi

quan tâm giải quyết trong luận văn này.

Như vậy, có thể thấy: Vấn đề bản sắc dân tộc trong sáng tác của Cao

Duy Sơn đã được các nhà nghiên cứu quan tâm, song đó mới là những ý kiến lẻ

tẻ và mới chỉ dừng lại ở những nhận xét, những bài báo nghiên cứu trong phạm

vi một tác phẩm, một thể loại chứ chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu.

Do vậy, việc tìm hiểu Bản sắc văn hóa dân tộc trong sáng tác của Cao Duy

Sơn một cách toàn diện, hệ thống dựa trên những luận giải, minh chứng cụ thể

là một điều cần thiết.

3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu.

- Đối tƣợng nghiên cứu:

Vấn đề bản sắc văn hóa dân tộc trong sáng tác của nhà văn Cao Duy Sơn.

- Phạm vi nghiên cứu:

Luận văn nghiên cứu toàn bộ các tác phẩm của nhà văn Cao Duy Sơn,

gồm 5 tiểu thuyết và 4 tập truyện ngắn.

Tiểu thuyết: Người lang thang ( 1992).

Cực lạc ( 1995)

Hoa mận đỏ ( 1999)

Đàn trời ( 2005)

Chòm ba nhà ( 2009)

Tập truyện ngắn: Những đám mây hình người ( 2002)

Những chuyện ở lũng Cô Sầu ( 2003)

Ngôi nhà xưa bên suối ( 2008)

Người chợ (2010)

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 7 http://www.lrc-tnu.edu.vn

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

Luận văn chỉ ra và làm rõ những biểu hiện cụ thể của bản sắc văn hóa dân

tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn trên cả hai phương diện: nội dung và hình

thức nghệ thuật. Từ đó khẳng định phong cách riêng và đóng góp của Cao Duy

Sơn cho mảng văn học dân tộc thiểu số nói riêng và nền văn học Việt Nam hiện

đại nói chung.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp thống kê, phân loại

5.2: Phương pháp phân tích

5.3: Phương pháp khái quát, tổng hợp

5.4. Phương pháp so sánh, đối chiếu

6. Đóng góp của luận văn

Đây là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện vấn

đề bản sắc văn hóa dân tộc trong toàn bộ sáng tác của Cao Duy Sơn. Từ đó

chúng tôi hướng tới một sự đánh giá đầy đủ và khách quan hơn về những thành

công và hạn chế trong sáng tác của Cao Duy Sơn; Đóng góp của nhà văn trong

việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; Vị trí của nhà văn trong tiến trình phát

triển của văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam hiện đại nói riêng và trong lịch

sử văn học Việt Nam hiện - đương đại nói chung.

7. Cấu trúc luận văn

Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, luận văn gồm ba chương:

Chương 1: Một số vấn đề lí thuyết về bản sắc văn hóa dân tộc. Nhà văn Cao

Duy Sơn trong dòng chảy của văn học dân tộc thiểu số Việt Nam hiện - đương đại.

Chương 2: Những mạch nguồn cảm hứng mang đậm bản sắc văn hóa

dân tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn.

Chương 3: Một số phương diện nghệ thuật thể hiện bản sắc dân tộc

trong sáng tác của Cao Duy Sơn.