Yếu tố tác động đến lợi nhuận của hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Thị Hằng ; Trần Trọng Huy người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ HẰNG

YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG

THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

CỔ PHẦN SÀI GÕN THƢƠNG TÍN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ HẰNG

YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG

THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

CỔ PHẦN SÀI GÕN THƢƠNG TÍN

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số : 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN TRỌNG HUY

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ

tại bất cứ một trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng

tôi, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công

bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn

đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính pháp lý trong quá trình nghiên cứu khoa

học của luận văn này.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 12 tháng 12 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Thị Hằng

ii

LỜI CẢM ƠN

Chân thành cảm ơn Quý Thầy (Cô) Trƣờng Đại Học Ngân hàng TP HCM,

Quý Thầy (Cô) giảng viên lớp Cao học Tài chính Ngân hàng Khóa 21 đã cung cấp

kiến thức, chia sẽ kinh nghiệm quý báu để tác giả có thể hoàn thành khóa học cũng

nhƣ hoàn tất luận văn và vận dụng nhiều kiến thức trong công việc cuộc sống.

Tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến thầy hƣớng dẫn TS. Trần Trọng

Huy đã hƣớng dẫn khoa học, góp ý chỉ dẫn, động viên trong suốt quá trình thực

hiện luận văn để tác giả có định hƣớng phù hợp và hoàn thành luận văn này.

Cuối cùng xin chân thành cảm ơn gia đình và các bạn học viên Cao học lớp

Tài chính Ngân hàng Khóa 21 đã luôn động viên và chia sẻ những khó khăn của tác

giả trong quá trình nghiên cứu.

Trong quá trình thực hiện, mặc dù đã hết sức cố gắng để hoàn thiện luận văn,

trao đổi và tiếp thu những ý kiến đóng góp của Quý Thầy (Cô) và bạn bè, tham

khảo nhiều tài liệu, song không tránh khỏi có những sai sót. Rất mong nhận đƣợc

những thông tin góp ý của Quý Thầy (Cô) và bạn đọc.

Xin chân thành cảm ơn.

iii

TÓM TẮT

Tiêu đề: Yếu tố tác động đến lợi nhuận của hoạt động thanh toán quốc tế tại

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng Tín.

Tóm tắt:

Lý do chọn đề tài: Một trong những lĩnh vực kinh doanh vừa mang lại nguồn

thu nhập rất quan trọng cho các ngân hàng thƣơng mại vừa mang lại hiệu quả chung

cho toàn xã hội, đó chính là hoạt động thanh toán quốc tế. Là một trong những ngân

hàng thƣơng mại cổ phần lớn, Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng Tín

( Sacombank) đang tận dụng cơ hội hội nhập quốc tế và chủ động tái cơ cấu, nâng

cao chất lƣợng dịch vụ để tạo một nét riêng, một điểm mạnh riêng, một vị thế cạnh

tranh riêng để thu hút khách hàng làm sao gia tăng lợi nhuận của hoạt động thanh

toán quốc tế. Để gia tăng lợi nhuận hoạt động thanh toán quốc tế thì phải tìm ra cốt

lõi các yếu tố tác động lên lợi nhuận của hoạt động thanh toán quốc tế tại

Sacombank.

Mục tiêu nghiên cứu: Phân tích các yếu tố tác động đến lợi nhuận của hoạt

động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng

Tín; Đƣa ra đƣợc các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán

quốc tế tại Sacombank.

Phƣơng pháp nghiên cứu: Để đạt đƣợc các mục tiêu nghiên cứu đề ra, đề

tài sử dụng kết hợp cả hai phƣơng pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu

định lƣợng.

Kết quả nghiên cứu: Nghiên cứu này của tác giả đã hệ thống hóa các khái

niệm về thanh toán quốc tế, phƣơng thức thanh toán, đặc điểm, vai trò, rủi ro

trong hoạt động thanh toán quốc tế và các yếu tố tác động đến lợi nhuận của

hoạt động thanh toán quốc tế tại Sacombank. Nghiên cứu đã xây dựng mô hình

nghiên cứu với 6 yếu tố tác động đến lợi nhuận của hoạt động thanh toán quốc

tế tại Sacombank.

Kết luận và hàm ý: Kết quả nghiên cứu cho thấy trong 3 yếu tố vi mô:

Mạng lƣới ngân hàng đại lý; Cho vay tài trợ, khả năng quản lý chi phí hoạt

động thì có yếu tố cho vay tài trợ không có ý nghĩa thống kê, còn lại 2 yếu tố

mạng lƣới ngân hàng đại lý có tác động tích cực và khả năng quản lý chi phí

hoạt động thì có tác động tiêu cực lên lợi nhuận của hoạt động thanh toán quốc

tế tại Sacombank. Ngoài ra nhóm yếu tố vĩ mô: Lạm phát; Tốc độ tăng trƣởng

GDP và Tỷ giá có ý nghĩa thống kê và tác động tích cực lên lên lợi nhuận của

hoạt động thanh toán quốc tế tại Sacombank.

Từ khóa: Lợi nhuận hoạt động thanh toán quốc tế, thực trạng, giải pháp

iv

ABSTRACT

Title: Elements affect the revenue of international payment activity at

Saigon Thuong Tin Joint Stock Commercial Bank.

Summary:

Reason for Writing: A kind of business that brings important incomes for

commercial banks and takes general efficiency to the whole society is the

international payment activity. As one of the leading joint-stock commercial banks,

Saigon Thuong Tin Joint Stock Commercial Bank (Sacombank) is taking

advantage of opportunities for international integration and proactively

restructuring and improving service quality to create its own characteristics,

strength and competitive position to attract customers, how to increase the

profitability of international payment activities. In order to increase profits from

international payment operations, it is necessary to find the main elements that

affect the profit of international payment activities at Sacombank.

Problem: Analyzing the elements affecting the revenue of international

payment activities at Saigon Thuong Tin Commercial Joint Stock Bank, giving

solutions to improve the efficiency of international payment operations at

Sacombank.

Method: To achieve the set research objectives, the thesis uses a

combination of both qualitative research methods and quantitative research.

Result: This research has systematized the concepts of international

payments, payment methods, characteristics, roles, risks in international payment

activities, and impact factors to the profit of international payment activities at

Sacombank. The research has built an analysis with 6 elements affecting the

profitability of international payment operations at Sacombank.

Conclusions and implications: The result of the research shows that in 3

micro factors: Correspondent banking network; Loan financing, an ability to

manage operating costs, there is an element of loan financing without statistical

meaning. The remaining 2 elements of correspondent banking network have a

positive impact and the ability to manage operating costs have a negative impact on

the profitability of international payment activities at Sacombank. In addition, the

group of macroelements: Inflation; GDP growth, and exchange rate are statistically

significant and have a positive impact on the profitability of international payment

activities at Sacombank.

Keywords: Profits from international payment activities, current situation,

solutions

v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TẮT TIẾNG VIỆT

Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt

TMCP Thƣơng mại cổ phần

TTQT Thanh toán quốc tế

NHNN Ngân hàng nhà nƣớc

NHTM VN Ngân hàng thƣơng mại việt nam

NH Ngân hàng

NHTMCP Ngân hàng thƣơng mại cổ phần

TP HCM Thành phố Hồ Chí Minh

HĐQT Hội đồng quản trị

TT.TTQT Trung tâm thanh toán quốc tế

COR Khả năng quản lý chi phí hoạt động

LOAN Cho vay tài trợ

INF Tỷ lệ lạm phát

GDP Tỷ lệ tăng trƣởng tổng sản phẩm quốc nội

NOSTRO Mạng lƣới ngân hàng đại lý

RATE Tỷ giá

PROF Lợi nhuận hoạt động thanh toán quốc tế

Pool OLS Mô hình bình phƣơng tối thiểu dạng gộp

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TẮT TIẾNG ANH

Từ viết tắt Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt

Sacombank

Sai gon thuong tin

commercial joint stock bank

Ngân hàng thƣơng mại cổ

phần Sài Gòn Thƣơng Tín

LC Letter Credit Thƣ tín dụng

M/T Mail Tranfer Chuyển tiền bằng thƣ

T/T Telegraphic Tranfer Chuyển tiền bằng điện

SWIFT

society for worldwide

interbank financial

telecommunication

Hiệp Hội Viễn Thông Liên

Ngân Hàng Toàn Cầu

D/P Documents against Payment Thanh toán trao chứng từ

D/A

Documents against

Acceptance

Chấp nhận thanh toán trao

chứng từ

D/OT

Documents against Other

Terms and Conditions

Chấp nhận các điều kiện và

điều khoản khác trao chứng

từ

CAD Cash Against Document Trả tiền trao chứng từ

UCP

Uniform Customs and

Practice for Documentary

Credit

Quy tắc và Thực hành thống

nhất Tín dụng chứng từ

URC Uniform Rules for Collections Quy tắc thống nhất nhờ thu

ISBP

International Standard

Banking Practice Under

Documentary Credit

Tập quán ngân hàng tiêu

chuẩn quốc tế trong kiểm tra

chứng từ theo tín dụng

chứng từ

Agribank

Vietnam Bank for Agriculture

and Rural Development

Ngân hàng nông nghiệp và

phát triển nông thôn Việt

Nam

QR Quick Response Đáp ứng nhanh

vii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................................ii

TÓM TẮT ... . ......................................................................................................... iii

ABSTRACT . ..........................................................................................................iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TẮT TIẾNG VIỆT.................................................v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TẮT TIẾNG ANH.................................................vi

MỤC LỤC ... . .........................................................................................................vii

DANH MỤC BẢNG................................................................................................xi

DANH MỤC ĐỒ THỊ ............................................................................................xii

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU .....................................................................................1

1.1 Lý do chọn đề tài..................................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu của luận văn .......................................................................2

1.2.1 Mục tiêu chung: ............................................................................................2

1.2.2 Mục tiêu cụ thể:.............................................................................................2

1.3 Câu hỏi nghiên cứu ..............................................................................................2

1.4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................................3

1.4.1 Đối tƣợng nghiên cứu ...................................................................................3

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................3

1.5 Phƣơng pháp nghiên cứu......................................................................................3

1.5.1 Dữ liệu nghiên cứu........................................................................................3

1.5.2 Phƣơng pháp nghiên cứu..............................................................................3

1.5.3 Mô hình nghiên cứu......................................................................................4

1.6 Ý nghĩa nghiên cứu ..............................................................................................4

1.7 Kết cấu của đề tài nghiên cứu ..............................................................................5

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU

TRƢỚC ...........................................................................................................6

2.1 Tổng quan về Thanh toán quốc tế........................................................................6

2.1.1 Khái niệm về Thanh toán quốc tế ................................................................6

viii

2.1.2 Các phƣơng thức về Thanh toán quốc tế .....................................................7

2.1.3 Đặc điểm của Thanh toán quốc tế..............................................................13

2.1.4 Vai trò Thanh toán quốc tế .........................................................................14

2.1.5 Rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế:...............................................15

2.1.6 Các nhân tố ảnh hƣởng đến lợi nhuận của hoạt động TTQT. ..................17

2.1.6.1 Nhân tố khách quan .........................................................................17

2.1.6.2 Nhân tố chủ quan .............................................................................19

2.2 Tổng quan các nghiên cứu trƣớc đây.................................................................22

2.2.1 Nghiên cứu nƣớc ngoài...............................................................................22

2.2.2 Nghiên cứu trong nƣớc ...............................................................................24

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.........................................................................................28

CHƢƠNG 3: HƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................29

3.1 Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ..........................................................................29

3.2 Mô hình nghiên cứu ...........................................................................................30

3.2.1 Quy trình nghiên cứu ..................................................................................30

3.2.2 Phỏng vấn chuyên gia.................................................................................31

3.2.3 Nguồn dữ liệu và mẫu nghiên cứu.............................................................33

3.2.3.1 Phương pháp chọn mẫu...................................................................33

3.2.3.2 Cỡ mẫu..............................................................................................33

3.2.3.3 Nguồn dữ liệu...................................................................................33

3.2.4 Mô tả các biến .............................................................................................34

3.2.4.1 Các biến phụ thuộc ..........................................................................34

3.2.4.2 Biến độc lập......................................................................................34

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3........................................................................................38

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.............................39

4.1 Tổng quan về hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài gòn

thƣơng tín. ................................................................................................................39

4.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài gòn

thƣơng tín. ..............................................................................................................39

4.1.2 Sản phẩm dịch vụ........................................................................................42