XK hàng thuỷ sản VN vào thị trường Mĩ

phÇn më ®Çu

.1 Tªn ®Ò tµi:

Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng thuû s¶n

cña Ngµnh thuû s¶n ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü .

.2 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:

+ MÆt hµng thuû s¶n lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu

ngµy cµng t¨ng vµ chiÕm mét tû träng lín trong sè c¸c mÆt hµng ®ang xuÊt khÈu

vµo thÞ trêng Mü.

+ HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt mü ®· cã hiÖu lùc, t¹o ra c¬ héi rÊt lín cho

viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü nãi chung vµ víi mÆt

hµng thuû s¶n nãi riªng.

+ThÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng lín nhng cßn rÊt míi ®èi víi c¸c doanh

nghiÖp cña ViÖt nam. ThÞ trêng nµy cã nh÷ng ®Æc thï riªng ®ßi hái ph¶i cã

nh÷ng nghiªn cøu toµn diÖn.

+ Ngµnh thuû s¶n ®ang trong qu¸ tr×nh ®Çu t ®Ó trë thµnh mét ngµnh kinh

tÕ mòi nhän. Hµng thuû s¶n trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc víi kim ng¹ch

xuÊt khÈu ®¹t ®îc n¨m 2001 lµ 1760 triÖu USD. §Þnh híng ph¸t triÓn xuÊt khÈu

cña ngµnh giai ®o¹n 2000-2010 ®Æt ra môc tiªu ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 3,5 tû

USD trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü chiÕm tû träng 25-28%

trong tæng sè kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu ®Ó

t×m ra ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng nµy.

.3 Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi

+ HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu .

+ Ph©n tÝch thùc tr¹ng t×nh h×nh xuÊt khÈu mÆt hµng thuû s¶n cña ngµnh

thuû s¶n ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü .

+C¨n cø vµo c¬ së lý luËn vµ kÕt qu¶ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt

khÈu mÆt hµng thuû s¶n cña ngµnh thuû s¶n ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü,

®Þnh híng ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n ®Ó ®Ò xuÊt ph¬ng híng vµ gi¶i

ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng nµy .

.4 §èi t îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi

- §èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi:

LuËn v¨n nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn, thùc tiÔn vÒ xuÊt khÈu mÆt

hµng thuû s¶n cña ngµnh thuû s¶n ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü.

- Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi:

§Ò tµi nghiªn cøu c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thuû s¶n cña ngµnh thuû

s¶n ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü víi thêi gian nghiªn cøu tõ n¨m 1994 tíi

nay.

.5 Ph ¬ng ph¸p nghiªn cøu

§Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra, luËn v¨n ®· sö dông ph¬ng ph¸p duy

vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, vËn dông trong m«i

trêng thùc tÕ, hiÖn t¹i vµ kÕt hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p cô thÓ nh: ph¬ng ph¸p ph©n

tÝch, ®iÒu tra, tæng hîp, hÖ thèng,... ®Ó luËn gi¶i, kh¸i qu¸t vµ ph©n tÝch thùc tiÔn

theo môc ®Ých cña ®Ò tµi.

-Trang 1-

.6 KÕt cÊu cña ®Ò tµi

Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn luËn v¨n bao gåm ba ch¬ng nh sau:

Ch¬ng mét: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu hµng thuû s¶n vµo thÞ trêng

Mü.

Ch¬ng hai: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng thuû s¶n cña ngµnh thuû s¶n ViÖt

nam vµo thÞ trêng Mü.

Ch¬ng ba: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng thuû

s¶n cña ngµnh thuû s¶nViÖt nam vµo thÞ trêng Mü.

-Trang 2-

Ch¬ng mét:

Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu hµng

thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü.

1.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸

1.1.1 Kh¸i niÖm xuÊt khÈu.

XuÊt khÈu lµ viÖc b¸n hµng ho¸ hoÆc dÞch vô cho níc ngoµi trªn c¬ së

dïng tiÒn tÖ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n. C¬ së cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t

®éng mua b¸n trao ®æi hµng ho¸( bao gåm c¶ hµng ho¸ h÷u h×nh vµ hµng ho¸ v«

h×nh ) trong níc. Khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia

cã lîi , ho¹t ®éng nµy më réng ph¹m vi ra ngoµi biªn giíi cña quèc gia hoÆc thÞ

trêng néi ®Þa vµ khu chÕ xuÊt ë trong níc.

XuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, nã ®· xuÊt

hiÖn tõ l©u ®êi vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. tõ h×nh thøc c¬ b¶n ®Çu tiªn lµ trao ®æi

hµng ho¸ gi÷a c¸c níc, cho ®Õn nay nã ®· rÊt ph¸t triÓn vµ ®îc thÓ hiÖn th«ng

qua nhiÒu h×nh thøc. ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµy nay diÔn ra trªn ph¹m vi toµn

cÇu, trong tÊt c¶ c¸c nghµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ, kh«ng chØ lµ hµng ho¸

h÷u h×nh mµ c¶ hµng ho¸ v« h×nh víi tû träng ngµy cµng lín.

1.1.2 Lîi Ých cña xuÊt khÈu.

XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ mét ho¹t ®éng n»m trong lÜnh vùc ph©n phèi vµ lu

th«ng hµng ho¸ cña mét qóa tr×nh t¸i s¶n xuÊt hµng ho¸ më réng, môc ®Ých liªn

kÕt s¶n xuÊt víi tiªu dïng cña níc nµy víi níc kh¸c. Ho¹t ®éng ®ã kh«ng chØ

diÔn ra gi÷a c¸c c¸ thÓ riªng biÖt , mµ lµ cã sù tham ra cña toµn bé hÖ thèng kinh

tÕ víi sù ®iÒu hµnh cña nhµ níc. XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh

bu«n b¸n trªn ph¹m vi quèc tÕ.XuÊt khÈu hµng ho¸ cã vai trß to lín ®èi víi sù

ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña mét níc ph¸t

triÓn nh thÕ nµo phô thuéc rÊt lín vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Th«ng qua xuÊt

khÈu cã thÓ lµm gia t¨ng ngo¹i tÖ thu ®îc, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng thu

ng©n s¸ch, kÝch thÝch ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i biÕn c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n

viÖc lµm vµ n©ng cao møc sèng cña ngêi d©n. §èi víi nh÷ng níc cã tr×nh ®é

kinh tÕ cßn thÊp nh níc ta, nh÷ng nh©n tè tiÒm n¨ng lµ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ

lao ®éng, cßn nh÷ng yÕu tè thiÕu hôt nh vèn, thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý.

ChiÕn lîc híng vÒ xuÊt khÈu thùc chÊt lµ gi¶i ph¸p më cña nÒn kinh tÕ nh»m

tranh thñ vèn vµ kü thuËt cña níc ngoµi, kÕt hîp chóng víi tiÒm n¨ng trong níc

vÒ lao ®éng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn dÓ t¹o ra sù t¨ng trëng m¹nh cho nÒn kinh

tÕ, gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi níc giÇu. XuÊt khÈu cã mét vai trß quan

träng

+ XuÊt khÈu t¹o nguån vèn cho nhËp khÈu vµ tÝch luü ph¸t triÓn s¶n xuÊt,

phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc theo nh÷ng bíc ®i thÝch hîp lµ con ®êng tÊt yÕu

®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ chËm ph¸t triÓn cña níc ta. ®Ó thùc hiÖn ®-

êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc th× tríc m¾t chóng ta ph¶i nhËp

khÈu mét sè lîng lín m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i tõ bªn ngoµi, nh»m trang bÞ cho

-Trang 3-

nÒn s¶n xuÊt. Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu thêng dùa vµo c¸c nguån chñ yÕu lµ: ®i

vay, viÖn trî, ®Çu t níc ngoµi vµ xuÊt khÈu. Nguån vèn vay råi còng ph¶i tr¶,

cßn viÖn trî vµ ®Çu t níc ngoµi th× cã h¹n, h¬n níc c¸c nguån nµy thêng bÞ phô

thuéc vµo níc ngoµi. V× vËy, nguån vèn quan träng nhÊt ®Ó nhËp khÈu chÝnh lµ

xuÊt khÈu. Thùc tÕ lµ níc nµo gia t¨ng ®îc xuÊt khÈu th× nhËp khÈu theo ®ã sÏ

t¨ng theo . Ngîc l¹i, nÕu nhËp khÈu lín h¬n xuÊt khÈu lµm cho th©m hôt c¸n c©n

th¬ng m¹i qu¸ lín cã thÓ ¶nh hëng xÊu tíi nÒn kinh tÕ quèc d©n.

Trong t¬ng lai, nguån vèn bªn ngoµi sÏ t¨ng nhng mäi c¬ héi ®Çu t, vay

nî tõ níc ngoµi vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ chØ cã ®îc khi c¸c chñ ®Çu t vµ c¸c nguån

cho vay thÊy ®îc kh¶ n¨ng xuÊt khÈu – nguån vèn vay duy nhÊt ®Ó tr¶ nî

thµnh hiÖn thùc.

+ XuÊt khÈu ®ãng gãp vµo chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt

ph¸t triÓn:

C¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang thay ®æi v« cïng

m¹nh mÏ. §ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, sù

dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ phï hîp víi xu híng

ph¸t triÓn cu¶ kinh tÕ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi níc ta.

Ngµy nay, ®a sè c¸c níc ®Òu lÊy nhu cÇu thÞ trêng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n

xuÊt. §iÒu ®ã cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy

s¶n xuÊt kinh tÕ ph¸t triÓn. Sù t¸c ®éng nµy ®îc thÓ hiÖn:

- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn

lîi. Ch¼ng h¹n, khi ph¸t triÓn xuÊt khÈu sÏ t¹o c¬ héi ®Çy ®ñ cho viÖc ph¸t triÓn

ngµnh s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu nh b«ng, ®ay,... . Sù ph¸t triÓn ngµnh chÕ biÕn

thùc phÈm( g¹o, cµ phª...) cã thÓ kÐo theo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o thiÕt

bÞ phôc vô nã.

- XuÊt khÈu t¹o kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n

xuÊt ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh.

XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n

xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc.

+ XuÊt khÈu cã vai trß tÝch cùc ®æi míi trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n

xuÊt.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh trªn ph¹m vi thÞ trêng thÕ

giíi, mét thÞ trêng mµ sù c¹nh tranh ngµy cµng diÔn ra ¸c liÖt. Sù tån t¹i vµ ph¸t

triÓn hµng ho¸ xuÊt khÈu phô thuéc rÊt lín vµo chÊt lîng vµ gi¸ c¶; do ®ã phô

thuéc rÊt lín vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra chóng. §iÒu nµy thóc ®Èy c¸c doanh

nghiÖp s¶n xuÊt trong níc ph¶i lu«n lu«n ®æi míi, lu«n c¶i tiÕn thiÕt bÞ, m¸y

mãc nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ

thÞ trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt cßn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao tay nghÒ,

tr×nh ®é cña ngêi lao ®éng.

+ XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ

c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.

T¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®Õn ®êi sèng bao gåm rÊt nhiÒu mÆt. Tríc hÕt

th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, víi nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau ®· thu hót hµng

triÖu lao ®éng vµo lµm viÖc vµ cã thu nhËp t¬ng ®èi cao, t¨ng gi¸ trÞ ngµy c«ng

lao ®éng, t¨ng thu nhËp Quèc d©n.

-Trang 4-

XuÊt khÈu cßn t¹o nguån vèn ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ tiªu dïng thiÕt yÕu,

phôc vô ®êi sèng vµ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n, n©ng cao ®êi sèng

vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ngêi lao ®éng.

+ XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi

ngo¹i cña níc ta:

§Èy m¹nh xuÊt khÈu cã vai trß t¨ng c¬ng sù hîp t¸c Quèc tÕ víi c¸c níc,

n©ng cao ®Þa vÞ vµ vai trß cña níc ta trªn trêng Quèc tÕ..., xuÊt khÈu vµ c«ng

nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thóc ®Èy quü tÝn dông, ®Çu t, më réng vËn t¶i

Quèc tÕ... . MÆt kh¸c, chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i mµ chóng t© kÓ trªn

l¹i t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc më réng xuÊt khÈu.

Cã thÓ nãi xuÊt khÈu kh«ng chØ ®ãng vai trß chÊt xóc t¸c hç trî ph¸t triÓn kinh

tÕ, mµ nã cßn cïng víi ho¹t ®éng nhËp khÈu nh lµ yÕu tè bªn trong trùc tiÕp

tham gia vµo viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc néi bé nÒn kinh tÕ nh: vèn, lao

®éng, kü thuËt, nguån tiªu thô, thÞ trêng,... . §èi víi níc ta, híng m¹nh vÒ xuÊt

khÈu lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i,

®îc coi lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn lîc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn c«ng

nghiÖp ho¸ ®Êt níc, qua ®ã cã thÓ tranh thñ ®ãn b¾t thêi c¬, øng dông khoa häc

c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, rót ng¾n sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ViÖt nam

so víi thÕ giíi. Kinh nghiÖm cho thÊy bÊt cø mét níc nµo vµ trong mét thêi kú

nµo ®Èy m¹nh xuÊt khÈu th× nÒn kinh tÕ níc ®ã trong thêi gian nµy cã tèc ®é

ph¸t triÓn cao.

1.1.3 NhiÖm vô cña xuÊt khÈu

1.2. ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thuû s¶n cña ngµnh thuû s¶n ViÖt

nam.

1.2.1 Ngµnh thuû s¶n trong hÖ thèng c¸c Ngµnh cña nÒn kinh tÕ Quèc d©n

NÒn kinh tÕ Quèc d©n lµ mét hÖ thèng thèng nhÊt bao gåm nhiÒu ngµnh

kinh tÕ. C¸c ngµnh kinh tÕ ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ Quèc d©n lµ do

sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Thuû s¶n lµ mét

ngµnh kinh tÕ cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ

hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. NghÞ QuyÕt Ban chÊp hµnh Trung ¬ng 5 kho¸ VII ®· x¸c

®Þnh “ x©y dùng ngµnh thuû s¶n thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän...”. Cho ®Õn nay

ngµnh thuû s¶n ®· cã c¶ mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Víi t c¸ch lµ mét ngµnh kinh

tÕ, Ngµnh thuû s¶n cã hÖ thèng tæ chøc, cã c¬ cÊu kinh tÕ, cã tiÒm n¨ng ph¸t

triÓn, ®· vµ ®ang cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh vµo sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn

cña nÒn kinh tÕ Quèc d©n.

1.2.1.1 HÖ thèng bé m¸y tæ chøc cña ngµnh thuû s¶n:

Bé Thuû s¶n lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc trung ¬ng cña ngµnh thuû s¶n

ViÖt Nam. Bé trëng thuû s¶n lµ thµnh viªn cña ChÝnh phñ. Gióp viÖc cho bé tr￾ëng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc cã c¸c Thø trëng vµ c¸c c¬ quan tham

mu: Vô nghÒ c¸, Côc b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n, Vô KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Vô Tæ

chøc c¸n bé vµ lao ®éng, Vô Khoa häc C«ng nghÖ, Vô ph¸t chÕ, Vô Tµi chÝnh

KÕ to¸n, Vô Hîp t¸c Quèc tÕ, V¨n phßng Bé, Thanh tra Bé.

-Trang 5-

Côc b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n vµ hÖ thèn 31 chi côc t¹i c¸c ®Þa ph¬ng cã

nhiÖm vô tham mu x©y dùng chÝnh s¸ch, trùc tiÕp chØ ®¹o vµ thanh tra c«ng t¸c

b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nguån lîi thuû s¶n.

Trung t©m kiÓm tra chÊt lîng vµ vÖ sinh thuû s¶n (NAFIQACEN), gåm

V¨n phßng Trung t©m vµ 6 chi nhµnh träng ®iÓm nghÒ c¸ thùc hiÖn chøc n¨ng lµ

c¬ quan thÈm quyÒn cña ViÖt Nam vÒ kiÓm so¸t, b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh chÊt l￾îng s¶n phÈm thuû s¶n.

Trung t©m khuyÕn ng Trung ¬ng, cã V¨n phßng ®ai diÖn t¹i thµnh phè Hå

ChÝ Minh vµ hÖ thèng c¸c Trung t©m khuyÕn ng, khuyÕn n«ng t¹i c¸c tØnh,thµnh

phè trong c¶ níc thùc hiÖn chuyÓn giao kinh nghiÖm, kü thuËt, c«ng nghÖ, phæ

biÕn th«ng tin gióp n«ng ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt thuû s¶n t¹i mäi ®Þa ph¬ng,

mäi thµnh phÇn kinh tÕ. T¹i c¸c tØnh ven biÓn, c¬ quan qu¶n lý thuû s¶n ®Þa ph-

¬ng vµ c¸c Së Thuû s¶n trùc thuéc UBND tØnh, thµnh phè, chÞu sù qu¶n lý

chuyªn ngµnh cña Bé Thuû s¶n.

T¹i c¸c tØnh kh«ng cã biÓn, c¬ quan qu¶n lý thuû s¶n ®îc ®Æt trong Së

N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. Trêng §¹i häc Thuû S¶n - Nha Trang,

Khoa Thuû s¶n (§¹i häc CÇn Th¬, §¹i häc N«ng L©m thµnh phè Hå ChÝ Minh),

c¸c trêng Trung häc Thuû s¶n 1,2 vµ 4 t¹i c¸c ®¬n vÞ chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh ®µo

t¹o nguån nh©n lùc cho ngµnh.

Trong hÖ thèng bé m¸y cña ngµnh thuû s¶n cßn cã c¸c c¬ quan khoa häc

vµ c¸c c¬ quan th«ng tin, b¸o chÝ. C¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi vµ nghÒ nghiÖp cã

vai trß quan träng trong tæ chøc, ®éng viªn lao ®éng nghÒ c¸, c¸c doanh nghiÖp

ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh, ®ång thêi tham gia vµo c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n￾íc cña ngµnh. C¸c tæ chøc ®ã lµ:

- C«ng ®oµn Thuû s¶n ViÖt Nam víi 67.000 ®oµn viªn.

- Héi nghÒ c¸ ViÖt Nam

- Héi hiÖp chÕ biÕn vµ XuÊt khÈu Thuû s¶n ViÖt Nam.

1.2.1.2.TiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n ViÖt nam

*TiÒm n¨ng tù nhiªn

Níc ta tr¶i dµi trªn 13 ®é vÜ b¾c kÒ s¸t biÓn ®«ng, bê biÓn dµi tõ Mãng

c¸i ( Qu¶ng ninh) tíi Hµ tiªn ( Kiªn giang) dµi 3260 Km, víi 112 cöa s«ng l¹ch.

Theo tuyªn bè cña chÝnh phñ níc CHXHCN ViÖt nam n¨m 1997, biÓn níc ta

gåm néi h¶i, l·nh h¶i, vïng tiÕp gi¸p, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vµ thÒm lôc ®Þa, c¶

quÇn ®¶o Tr¬ng sa vµ Hoµng sa vµ hµng ngµn hßn ®¶o lín nhá. Riªng vïng ®Æc

quyÒn kinh tÕ ®· cã diÖn tÝch gÇn 1 triÖu Km2, gÊp 3 lÇn diÖn tÝch ®Êt liÒn. Bªn

c¹nh ®ã, BiÓn ®«ng cña ta lµ mét vïng biÓn më, th«ng víi §¹i T©y d¬ng ( ë nam

Th¸i B×nh d¬ng) vµ Ên §é d¬ng (qua eo Malacca). PhÇn thÒm lôc ®Þa phÝa T©y

vµ T©y nam nèi liÒn ®Êt liÒn cña níc ta.

M«i trêng níc mÆn xa bê ; bao gåm vïng níc ngoµi kh¬i thuéc vïng ®Æc

quyÒn kinh tÕ. MÆc dï cha nghiªn cøu kü vÒ mÆt nguån lîi nhng nh÷ng n¨m gÇn

®©y ng d©n ®· khai th¸c rÊt m¹nh c¶ ë 4 vïng biÓn kh¬i ( VÞnh B¾c bé, Duyªn

h¶i Trung bé, §«ng nam bé, T©y nam bé vµ VÞnh Th¸i lan).

Nh×n chung, nguån lîi mang tÝnh ph©n t¸n, quÇn tô, dµn nhá nªn rÊt khã

tæ chøc khai th¸c c«ng nghiÖp cho hiªu qu¶ kinh tÕ cao. Thªm vµo ®ã khÝ hËu

thuû v¨n cña vïng biÓn nµy rÊt kh¾c nghiÖt, nhiÒu d«ng b·o lµm cho qu¸ tr×nh

-Trang 6-

khai th¸c gÆp rÊt nhiÒu rñi ro vµ t¨ng thªm chi phÝ s¶n xuÊt.

M«i trêng níc mÆn gÇn bê lµ vïng níc sinh th¸i quan träng nhÊt ®èi víi

c¸c lo¹i thuû sinh vËt v× nã cã nguån thøc ¨n cao cÊp nhÊt do cã c¸c cöa s«ng,

l¹ch ®em l¹i phï sa vµ c¸c chÊt v« c¬, h÷u c¬ hoµ tan lµm thøc ¨n tèt cho c¸c

sinh vËt bËc thÊp vµ ®Õn lît m×nh c¸c sinh vËt bËc thÊp lµ thøc ¨n cho t«m c¸. V×

vËy vïng nµy trë thµnh b·i sinh s¶n, c tró vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i thuû s¶n.

Vïng §«ng vµ T©y nam bé cã s¶n lîng khai th¸c cao nhÊt, cã kh¶ n¨ng

®¹t 67% s¶n lîng khai th¸c cña ViÖt nam. VÞnh B¾c bé víi trªn 3000 hßn ®¶o

t¹o nªn nhiÒu b·i triÒu quanh ®¶o cã thÓ nu«i c¸c lo¹i nhuyÔn thÓ cã gi¸ trÞ nh

trai ngäc, hÇu, sß huyÕt, bµo ng.... VÞnh B¾c bé cã khu hÖ c¸ nhiÒu nhng cã ®Õn

10,7% sè loµi mang tÝnh èn ®íi vµ thÝch níc Êm.

Tuy nhiªn, ®Æc tÝnh nguån lîi nµy g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ khai th¸c khi

ph¶i lùa chän c¸c th«ng sè khai th¸c cho c¸c ng cô sao cho võa kinh tÕ vµ võa

tÝnh chän läc cao nhÊt. NghÒ khai th¸c cña ViÖt nam lµ mét nghÒ khai th¸c ®a

loµi, ®a ng cô. Kh©u chÕ biÕn còng gÆp nhiÒu khã kh¨n v× s¶n lîng ®¸nh b¾t

kh«ng nhiÒu vµ mÊt nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc ®Ó ph©n lo¹i tríc khi chÕ biÕn.

Vïng níc gÇn bê ë VÞnh B¾c bé vµ §«ng T©y nam bé lµ vïng khai th¸c

chñ yÕu cña nghÒ c¸ ViÖt nam, chiÕm 70% lîng h¶i s¶n khai th¸c toµn vïng

biÓn. Do ®ã , lîng h¶i s¶n vïng ven bê bÞ khai th¸c qu¸ møc cho phÐp, thËm chÝ

c¶ c¸ thÓ cha trëng thµnh vµ ®µn ®i lÎ. VÊn ®Ò ®Æt ra cho ngµnh thuû s¶nViÖt

nam lµ ph¶i h¹n chÕ khai th¸c nguån lîi nµy, ®ång thêi cÈn träng khi ph¸t triÓn

®éi tµu ®¸nh c¸, dïng tµu chuyªn dïng lín, ®éc nghÒ vµ x©y dùng c¸c c¬ së s¶n

xuÊt quy m« lín sÏ kh«ng thÝch hîp. Vïng nµy chØ thÝch hîp ph¸t triÓn mét c¸ch

hiÖu qu¶ lµ ®a loµi víi quy m« tæ chøc t¬ng ®èi nhá.

Trªn c¬ së c¸c tµi liÖu ®· cã kÕt hîp víi thùc tiÔn khai th¸c ë vïng biÓn

kh¬i nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã thÓ thÊy r»ng nguån lîi khai th¸c thuû s¶n ë níc ta

kÓ c¶ nh÷ng vïng gÇn bê vµ xa bê nh×n chung mang nh÷ng ®Æc ®iÓm lín sau

®©y: Nguån lîi h¶i s¶n kh«ng giµu, møc phong phó trung b×nh, cµng xa mËt ®é

cµng gi¶m, tµi nguyªn h¶i s¶n cµng nghÌo. Nguån lîi ®a lo¹i, nhiÒu c¸ t¹p

kh«ng cã chÊt lîng cao. Thùc tÕ ®¸nh b¾t cho thÊy ë miÒn B¾c chÊt lîng c¸ cã

thÓ xuÊt khÈu trong lîng khai th¸c ngoµi kh¬i chØ cã thÓ ®¹t kho¶ng 5-155; ë

vïng miÒn trung chØ cã mét sè lo¹i c¸ næ lín vµ mùc cã thÓ xuÊt khÈu lín; §«ng

vµ T©y nam bé sè lîng c¸ ®îc ®em xuÊt khÈu còng chØ cã thÓ chiÕm 205, trong

khi ®ã lîng c¸ cã thÓ dïng trùc tiÕp lµ thùc phÈm cho nhu cÇu trong níc chØ ®¹t

khaáng 50% ®èi víi vïng biÓn B¾c vµ Trung bé vµ 40% ®èi víi vïng biÓn §«ng

vµ T©y nam bé. Lîng c¸ t¹p chiÕm kho¶ng 40%.

M«i trêng níc lî: bao gåm vïng níc cöa s«ng, ven biÓn vµ rõng ngËp

mÆn, ®Çm ph¸. ®©y lµ n¬i c tró, sinh s¶n, sinh trëng cña nhiÒu lo¹i t«m c¸ cã gi¸

trÞ kinh tÕ cao.

C¸c vïng níc lî cña níc ta, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng rõng ngËp mÆn ven bê

®· bÞ l¹m dông qu¸ møc cho viÖc n«i trång thuû s¶n, co nhÊt lµ cho viÖc nu«i

t«m.

Tæng diÖn tÝch níc lî kho¶ng 619 ngh×n ha, víi nhiÒu lo¹i thuû s¶n ®Æc

s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh: t«m, rong, c¸ níc mÆn , níc lî,.... §Æc biÖt rõng

ngËp mÆn lµ n¬i nu«i dìng chÝnh cho Êu trïng gièng h¶i s¶n. Tuy nhiªn, theo tæ

-Trang 7-