Xét hỏi tại phiên tòa sơ thẩm theo luật tố tụng hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN NGỌC HOAN

XÉT HỎI TẠI PHIÊN TÒA HÌNH SỰ SƠ THẨM

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

XÉT HỎI TẠI PHIÊN TÒA HÌNH SỰ SƠ THẨM

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự

Định hƣớng ứng dụng

Mã số: 8380104

Người hướng dẫn khoa học: Ts. Võ Thị Kim Oanh

Học viên: Nguyễn Ngọc Hoan

Lớp: Cao học Luật, Phú Yên khóa 1

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn Thạc sĩ “Xét hỏi tại phiên tòa hình sự sơ thẩm theo Luật Tố tụng

hình sự Việt Nam” là công trình nghiên cứu không bị trùng lập với các đề tài khác

trong cùng một lĩnh vực nghiên cứu. Tác giả cam đoan rằng các thông tin, tài liệu

trình bày trong luận văn có chú thích rõ nguồn gốc. Dưới sự hướng dẫn khoa học

của Ts Võ Thị Kim Oanh luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tác giả.

Tác giả

Nguyễn Ngọc Hoan

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

CHƢƠNG 1. CHỦ THỂ XÉT HỎI TẠI PHIÊN TÒA HÌNH SỰ SƠ THẨM

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM ..................................................6

1.1. Quy định của Pháp luật Tố tụng hình sự về chủ thể có quyền xét hỏi tại

phiên tòa hình sự sơ thẩm....................................................................................6

1.2. Thực tiễn áp dụng quy định về chủ thể có quyền xét hỏi tại phiên tòa

hình sự sơ thẩm...................................................................................................15

1.3. Nguyên nhân của những hạn chế và giải pháp hoàn thiện quy định Pháp

luật về chủ thể có quyền xét hỏi tại phiên tòa hình sự sơ thẩm......................20

1.3.1. Nguyên nhân.................................................................................... 20

1.3.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật Tố tụng hình sự về chủ

thể có quyền xét hỏi tại phiên tòa hình sự sơ thẩm ...................................... 21

Kết luận chƣơng 1 ...................................................................................................23

CHƢƠNG 2. TRÌNH TỰ XÉT HỎI TẠI PHIÊN TÒA HÌNH SỰ SƠ THẨM

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM ................................................25

2.1. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về trình tự xét hỏi tại phiên tòa

hình sự sơ thẩm...................................................................................................25

2.2. Thực tiễn áp dụng quy định về trình tự xét hỏi tại phiên tòa hình sự sơ

thẩm......................................................................................................................30

2.3. Nguyên nhân của những hạn chế và giải pháp hoàn thiện quy định pháp

luật về trình tự xét hỏi tại phiên tòa hình sự sơ thẩm .....................................33

2.3.1. Nguyên nhân.................................................................................... 33

2.3.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật Tố tụng hình sự về trình

tự xét hỏi tại phiên tòa hình sự sơ thẩm ...................................................... 34

Kết luận chƣơng 2 ...................................................................................................39

KẾT LUẬN..............................................................................................................42

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Xét hỏi là thủ tục quan trọng trong xét xử sơ thẩm vụ án hình sự. Đây là một

“phiên điều tra công khai” nhằm kiểm tra cũng như thu thập chứng cứ, làm cơ sở

cho hoạt động tranh luận liền ngay sau đó cũng như làm căn cứ cho việc kết án của

Tòa án có thẩm quyền.

Ngày 02 tháng 01 năm 2002, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 08-

NQ/TW về “Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới”, trong

đó có đoạn nói: “Việc phán quyết của Tòa án phải căn cứ chủ yếu vào kết quả tranh

tụng tại phiên tòa, trên cơ sở xem xét đầy đủ, toàn diện các chứng cứ, ý kiến của

Kiểm sát viên, của người bào chữa, bị cáo, người làm chứng, nguyên đơn dân sự, bị

đơn dân sự và những người có quyền lợi, lợi ích hợp pháp để ra những bản án,

quyết định đúng pháp luật, có sức thuyết phục và trong thời hạn pháp luật quy

định...”1

. Tiếp đến, ngày 02 tháng 6 năm 2005, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết

số 49-NQ/TW về “Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” đề ra những nhiệm

vụ và phương hướng mới trong công tác cải cách tư pháp với mục tiêu đề ra là “xây

dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý,

từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ

nghĩa; hoạt động tư pháp mà trọng tâm là hoạt động xét xử được tiến hành có hiệu

quả và hiệu lực cao”

2

. Bên cạnh đó Nghị quyết cũng đề cập “đổi mới việc tổ chức

phiên tòa xét xử, xác định rõ hơn vị trí, quyền hạn, trách nhiệm của người tiến hành

tố tụng và người tham gia tố tụng theo hướng đảm bảo tính công khai, dân chủ,

nghiêm minh; nâng cao chất lượng tranh tụng tại các phiên tòa xét xử, coi đây là

khâu đột phá của hoạt động tư pháp”3

.

Pháp luật tố tụng hình sự đã trải qua 3 lần pháp điển hóa, 3 bộ luật ở 3 thời kỳ

đã quy định khá rõ những nội dung có liên quan đến thủ tục xét hỏi. Nhằm thực hiện

yêu cầu của Bộ chính trị về cải cách tư pháp, các bộ luật Tố tụng hình sự, đặc biệt là

Bộ luật Tố tụng hình sự được ban hành năm 2015 đã có những nội dung mới về chủ

thể có quyền hỏi cũng như trình tự xét hỏi tại phiên tòa, đáp ứng phần nào yêu cầu

của tình hình xã hội mới cũng như yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp mà Bộ

chính trị đã xác định từ năm 2005. Tuy nhiên, từ khi Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 có

1 Bộ Chính trị, Nghị quyết 08-NQ/TW, ngày 02/01/2002 về một số nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư pháp

2 Bộ Chính trị, Nghị quyết 49-NQ/TW, ngày 02/6/2005 về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020

3 Bộ Chính trị, Nghị quyết 49-NQ/TW, ngày 02/6/2005 về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020