Xây dựng hồ sơ kỹ thuật thử công nhận kiểu về khí thải động cơ ôtô con trên băng thử Chassis

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

Lêi nãi ®Çu.

Ngµy nay, tríc sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ víi sù gia t¨ng cña c¸c ph-

¬ng tiÖn giao th«ng c¸ nh©n vµ c«ng céng, thªm vµo ®ã lµ sù ph¸t triÓn c¸c khu c«ng

nghiÖp ®·, ®ang ®îc x©y dùng vµ ®a vµo ho¹t ®éng. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®· t¸c ®éng

rÊt lín ®Õn m«i trêng mµ trùc tiÕp lµ søc khoÎ cña ngêi d©n. Nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®·

lµm cho m«i trêng sèng cña chóng ta ngµy cµng bÞ « nhiÔm nÆng nÒ h¬n nÕu nh c¸c

ho¹t ®éng ®ã lµ tù ph¸t vµ kh«ng cã ý thøc. M«i trêng kh«ng khÝ lµ mét lo¹i m«i trêng

®ang bÞ ph¸ ho¹i nghiªm träng, ®iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn ë sù ph¸ huû tÇng ¤z«n dÉn ®Õn sù

nãng lªn toµn cÇu bëi hiÖu øng nhµ kÝnh.

M«i trêng kh«ng khÝ bÞ ph¸ ho¹i bëi nhiÒu nguån kh¸c nhau, vµ mét trong sè ®ã

lµ khÝ x¶ cña c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng. ë ViÖt Nam trong vµi n¨m gÇn ®©y do nÒn

kinh tÕ ph¸t triÓn nªn sè lîng xe tham gia giao th«ng ngµy cµng t¨ng ®Æc biÖt ë c¸c

thµnh phè lín n¬i cã mËt ®é d©n c ®«ng ®óc. Sè lîng xe t¨ng mµ ®êng x¸ kh«ng t¨ng t-

¬ng øng, sè lîng xe míi ®îc thªm vµo trong khi sè lîng xe cò kh«ng ®ñ tiªu chuÈn vÉn

tham gia lu hµnh, h¬n n÷a vÉn cha cã mét tiªu chuÈn nµo chÆt chÏ vµ ®îc cËp nhËt th￾êng xuyªn cho tiªu chuÈn khÝ ph¸t th¶i tõ ®éng c¬ dÉn ®Òn m«i trêng kh«ng khÝ bÞ «

nhiÔm trÇm träng.

Ngay tõ ®Çu nh÷ng n¨m 50 ë Mü ®· ®a ra nh÷ng tiªu chuÈn h¹n chÕ ®éc h¹i

trong khÝ x¶, c¸c chu tr×nh thö nghiÖm cho c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng cã g¾n ®éng c¬ vµ

c¸c tiªu chuÈn nµy ®Òu ®îc cËp nhËt thêng xuyªn theo tõng ®êi xe. ë ch©u ©u c«ng

viÖc nµy còng ®îc tiÕn hµnh nhng muén h¬n vµo kho¶ng n¨m 70.

C¸c tiªu chuÈn cho phÐp x¸c ®Þnh môc tiªu m«i trêng vµ ®Æt ra c¸c h¹n chÕ vÒ sè

lîng hay nång ®é cho phÐp cña c¸c chÊt ®éc h¹i th¶i vµo khÝ quyÓn. ViÖc t¹o ra c¸c tiªu

chuÈn lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®èi víi tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi

Tríc nh÷ng vÊn ®Ò trªn vµ t×nh h×nh thùc tiÔn ë ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ

®iÒu kiÖn kü thuËt, nªn cha thÓ t¹o ra ®îc c¸c tiªu chuÈn riªng cho m×nh, mµ c¸c tiªu

1

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

chuÈn ®îc ¸p dông thêng lµ theo mét tiªu chuÈn cña níc kh¸c vµ ë ®©y lµ Ch©u ©u vµ

Mü.

Víi môc ®Ých nµy em xin ®îc lµm ®å ¸n cña em vÒ viÖc x©y dùng mét hå s¬ kü

thuËt thö c«ng nhËn kiÓu vÒ khÝ th¶i ¤t« con trªn b¨ng thö Chassis dynamometer 48”.

§©y lµ mét chu tr×nh thö thùc tÕ ®èi víi «t« con theo c¸c tiªu chuÈn Ch©u ¢u vµ Mü.

Víi chu tr×nh thö nµy vµ víi c¸c ®iÒu kiÖn giao th«ng thùc tÕ ë ViÖt Nam cã thÓ

vÉn cha thùc sù lµ ®óng ®¾n l¾m nhng nã cã thÓ sÏ lµ mét c¬ së ®Ó sau ®ã ph¸t triÓn cho

phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ vµ t¹o ra ®îc tiªu chuÈn riªng cña ViÖt Nam.

Tuy nhiªn ®Ò tµi míi chØ thùc hiÖn ë trªn mét lo¹i ph¬ng tiÖn vµ trong mét ph¹m

vi hÑp vµ nã cha thùc sù ®i s©u vµo c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh thö nh vÒ thêi gian t¨ng

tèc vµ gi¶m tèc nªn chØ cã thÓ ¸p dông ®îc ë mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh.

§Ò tµi sÏ nãi vÒ c¸c hÖ thèng dïng trong phßng thö Chassis dynamometer 48”

thuéc Phßng thÝ nghiÖm §éng c¬ ®èt trong t¹i §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi, mét chu

tr×nh thö nghiÖm thùc tÕ víi xe Ford Laser Ghia 1.8 ®îc l¾p r¸p ë ViÖt Nam vµ c¸c kÕt

qu¶ thu ®îc.

Em xin c¶m ¬n PGS. TS Ph¹m Minh TuÊn vµ thÇy TrÇn §¨ng Quèc ®· gióp

®ì vµ híng dÉn em tËn t×nh ®Ó em cã thÓ thùc hiÖn ®å ¸n nµy.

§©y lµ mét ®Ò tµi míi víi c¸c thiÕt bÞ rÊt hiÖn ®¹i vµ thùc hiÖn trong mét thêi

gian ng¾n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt, mong thÇy c« chØ b¶o vµ ®ãng gãp

ý kiÕn.

Em xin c¶m ¬n.

2

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

§Ò tµi : X©y dùng hå s¬ kü thuËt thö

c«ng nhËn kiÓu vÒ khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

con trªn b¨ng thö

Chassis dynamometer 48”.

3

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

Ch¬ng I

C¸c thµnh phÇn ®éc h¹i chÝnh trong khÝ x¶ ®éng c¬

I. ¤ nhiÔm kh«ng khÝ.

§Þnh nghÜa cña Céng ®ång ch©u ¢u:

“Kh«ng khÝ ®îc coi lµ « nhiÔm khi thµnh phÇn cña nã bÞ thay ®æi hay khi cã sù hiÖn

®iÖn cña nh÷ng chÊt l¹ g©y ra nh÷ng t¸c h¹i mµ khoa häc chøng minh ®îc hay g©y ra sù

khã chÞu cho con ngêi”

II. C¸c thµnh phÇn ®éc h¹i trong khÝ x¶ ®éng c¬.

§éng c¬ ®èt trong ho¹t ®éng do nhiªn liÖu ch¸y cìng bøc trong xi lanh ®éng c¬

vµ d·n në sinh c«ng. Nhiªn liÖu sö dông cho ®éng c¬ ngµy nay phæ biÕn nhÊt lµ hai lo¹i

nhiªn liÖu x¨ng vµ ®iesel, lµ nhiªn liÖu cã nguån gèc tù nhiªn nªn chóng cã ®Çy ®ñ c¸c

thµnh phÇn C, H, O, S,…

Qu¸ tr×nh ch¸y cìng bøc diÔn ra trong xi lanh lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p víi giai

®o¹n kh¸c nhau, trong c¸c giai ®o¹n nµy nhiªn liÖu ®îc «xi ho¸ vµ gi¶i phãng n¨ng l￾îng. Qu¸ tr×nh «xi ho¸ nhiªn liÖu sÏ t¹o ra c¸c hîp chÊt kh¸c nhau trong khÝ x¶ cña

®éng c¬. C¸c thµnh phÇn khÝ chÝnh trong khÝ x¶ ®éng c¬ lµ CO, CO2, NOX, THC,

andªhÝt, thµnh phÇn d¹ng h¹t - PM, hîp chÊt chøa lu huúnh.

2.1. M«n«xÝt c¸cbon (CO).

M«n«xÝtcacbon (CO) lµ s¶n phÈm ch¸y cña nhiªn liÖu sinh ra do «xi ho¸ kh«ng

hoµn toµn c¸cbon (C) trong ®iÒu kiÖn thiÕu «xi (O2). CO ë d¹ng khÝ kh«ng mÇu, kh«ng

mïi, kh«ng vÞ.

CO khi kÕt hîp víi s¾t cã trong s¾c tè cña m¸u sÏ t¹o thµnh mét hîp chÊt ng¨n

c¶n qu¸ tr×nh hÊp thô «xi cña hemoglobin trong m¸u vµ lµm cho c¸c bé phËn cña c¬ thÓ

bÞ thiÕu «xi.

Theo c¸c nghiªn cøu th× nÕu:

+ 20 % lîng hemoglobin bÞ khèng chÕ th× sÏ g©y nhøc ®Çu, chãng mÆt, buån

n«n.

4

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

+ 50 % lîng hemoglobin bÞ khèng chÕ th× n·o b¾t ®Çu bÞ ¶nh hëng.

+ 70 % lîng hemoglobin bÞ khèng chÕ cã thÓ dÉn ®Õn tö vong.

Hµm lîng CO cho phÐp trong kh«ng khÝ lµ [CO] = 33 mg/m3

.

2.2. Total Hydrocacbon(THC).

Total Hydrocacbon (THC) lµ c¸c lo¹i HC cã trong nhiªn liÖu hoÆc dÇu b«i tr¬n

kh«ng ch¸y hÕt cã trong khÝ x¶ cña ®éng c¬. HC cã nhiÒu lo¹i vµ mçi lo¹i cã møc ®é

®éc h¹i kh¸c nhau. C¸c HC cã nguån gèc paraphin hoÆc naphtanin cã thÓ coi lµ v« h¹i

trong khi ®ã c¸c HC th¬m (cã nh©n benzen) thêng rÊt ®éc chóng cã thÓ g©y ra c¨n bÖnh

ung th. HC tån t¹i trong khÝ quyÓn cßn g©y ra s¬ng mï g©y t¸c h¹i cho m¾t, niªm m¹c

vµ ®êng h« hÊp. Th«ng thêng ®Ó ®¸nh gi¸ chuÈn m«i trêng th× thêng xÐt tæng lîng HC

mµ ®éng c¬ ph¸t ra.

2.3. ¤xÝtnit¬ (NOX ).

¤xÝtnit¬ lµ s¶n phÈm «xi ho¸ N2 cã trong kh«ng khÝ (trong khÝ n¹p míi) ë ®iÒu

kiÖn nhiÖt ®é cao trªn 1100 0C. NOX tån t¹i ë hai d¹ng chñ yÕu lµ NO vµ NO2 trong ®ã

NO chiÕm ®¹i bé phËn. NO lµ khÝ kh«ng mïi vµ kh«ng nguy hiÓm nhng nã kh«ng bÒn

vµ dÔ chuyÓn thµnh NO2 trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn. NO2 lµ khÝ cã mÇu n©u ®á, cã mïi

g¾t, g©y nguy hiÓm cho phæi, niªm m¹c. Khi t¸c dông víi níc t¹o ra axÝt, g©y ra ma axÝt

lµm ¨n mßn cho chi tiÕt m¸y vµ ®å vËt.

Hµm lîng cho phÐp [NO] = 9 mg/m3

, [NO2] = 9 mg/m3

.

2.4. An®ªhÝt (C-H-O).

Andehit cã c«ng thøc chung lµ C-H-O, lµ mét chÊt khÝ g©y tª vµ co mïi g¾t, mét

sè lo¹i cã thÓ g©y ung th nh foocmondehit.

Hµm lîng cho phÐp [CHO] = 0,6 mg/m3

.

2.5. ChÊt th¶i d¹ng h¹t (P-M).

P-M hay cßn gäi lµ bå hãng, lµ chÊt « nhiÔm ®Æc biÖt quan träng trong khÝ x¶ cña

®éng c¬ diezel, nã tån t¹i díi d¹ng h¹t r¾n cã ®êng kÝnh trung b×nh kho¶ng 0,3 µm, nªn

rÊt dÔ x©m nhËp vµo phæi g©y tæn th¬ng tíi c¬ quan h« hÊp vµ cßn cã thÓ g©y ung th do

5

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

c¸c hydrocacbon th¬m b¸m dÝnh lªn nã. P-M sinh ra do qu¸ tr×nh ph©n huû nhiªn liÖu

vµ dÇu b«i tr¬n, chóng chÝnh lµ C cha ch¸y hÕt bÞ bãn thµnh c¸c h¹t nhá. Trong kh«ng

khÝ P-M lµ t¸c nh©n g©y s¬ng mï, bôi bÈn lµm ¶nh hëng ®Õn giao th«ng vµ sinh ho¹t

cña con ngêi.

2.6. Hîp chÊt chøa lu huúnh.

S¶n phÈm chÝnh lµ khÝ SO2, chÊt khÝ kh«ng mµu cã mïi g¾t, khi t¸c dông víi níc

t¹o thµnh axÝt yÕu (H2SO3) g©y h h¹i cho m¾t vµ ®êng h« hÊp, SO2 lµm gi¶m kh¶ n¨ng

®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ vµ t¨ng cêng ®éng t¸c h¹i cña c¸c chÊt « nhiÔm kh¸c ®èi víi c¬ thÓ.

Hµm lîng cho phÐp [SO2] = 2 ml/m3

.

Ngµy nay, c¸c lo¹i nhiªn liÖu ®ang ®îc khèng chÕ hµm lîng S cã trong nã.

2.7. C¸cbondi«xÝt (CO2).

Cacbondioxit lµ s¶n phÈm ch¸y hoµn toµn cña C trong O2 vµ lµ s¶n phÈm chÝnh

vµ chñ yÕu cña qu¸ tr×nh ch¸y. CO2 tuy kh«ng ®éc víi søc khoÎ cña con ngêi nhng víi

nång ®é qu¸ lín cã thÓ g©y ng¹t. Hµm lîng cho phÐp [CO2] = 9000 mg/m3

.

CO2 lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y hiÖu øng nhµ kÝnh dÉn ®Õn sù nãng lªn cña nhiÖt

®é tr¸i ®Êt.

6

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

Ch¬ng II

Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ thö c«ng nhËn kiÓu.

HiÖn nay víi møc ®é ph¸t triÓn ngµy cµng nhanh cña c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng ë

hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, v× vËy vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng do khÝ th¶i ®éng c¬

trùc tiÕp g©y ra lµ hÕt søc cÊp b¸ch, nã liªn quan ®Õn søc khoÎ cña con ngêi. Tuy vËy

kh«ng ph¶i níc nµo trªn thÕ giíi còng cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng ®Ó ®a ra c¸c tiªu

chuÈn khÝ th¶i cña riªng níc ®ã, mµ trªn thÕ giíi míi chØ cã 3 khu vùc cã bé tiªu chuÈn

hoµn chØnh ®ã lµ Mü, Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n. Tríc vÊn ®Ò m«i trêng, ViÖt Nam còng

®ang tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ triÓn khai c¸c luËt, c¸c tiªu chuÈn vÒ khÝ th¶i cho ®éng c¬.

C¸c tiªu chuÈn thö lµ quy ph¹m víi mçi quèc gia, cã liªn quan trùc tiÕp tíi ®iÒu

kiÖn giao th«ng nh chÊt lîng, sè lîng vµ tiªu chuÈn ®êng x¸, sè lîng c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn

vµ chñng lo¹i ph¬ng tiÖn giao th«ng ®ang lu hµnh, møc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ph¬ng

tiÖn, vµ møc thu nhËp cña ngêi d©n (®iÒu kiÖn kinh tÕ cña mçi níc). Dùa trªn c¬ së ®ã

mµ c¸c nhµ lµm luËt ®a ra c¸c tiªu chuÈn cho phï hîp, vµ c¸c tiªu chuÈn nµy ph¶i ®îc

n©ng cÊp, cËp nhËt vµ ph¸t triÓn theo thêi gian ®Ó híng tíi môc tiªu m«i trêng tèt h¬n.

Khi ban hµnh c¸c tiªu chuÈn th× c¸c quy tr×nh thö t¬ng øng còng ph¶i ®îc ®a ra. C¸c

quy tr×nh thö chÝnh lµ thãi quen ®i l¹i cña ngêi d©n khi sö dông ph¬ng tiÖn giao th«ng,

liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc vµ c¬ së h¹ tÇng giao th«ng.

HÖ thèng tiªu chuÈn ph¶i ®îc x©y dùng cho c¸c lo¹i ®éng c¬ kh¸c nhau nh ®éng

c¬ diezel, ®éng c¬ x¨ng, ®éng c¬ ch¹y nhiªn liÖu khÝ ho¸ láng. Trªn c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn

kh¸c nhau nh xe con, xe t¶i, xe m¸y. Vµ trªn c¸c ®iÒu kiÖn vËn hµnh kh¸c nhau nh trªn

xa lé hoÆc trong thµnh phè.

Díi ®©y lµ c¸c chu tr×nh vµ tiªu chuÈn thö ë Mü, Ch©u ¢u, NhËt B¶n vµ ViÖt

Nam.

I. C¸c chu tr×nh thö.

1.1. Chu tr×nh thö ë Mü.

7

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

1.1.1. Chu tr×nh thö FTP-72 cho xe con.

Tæng qu·ng ®êng thö lµ 12,07 km víi nhiÒu ®iÓm dõng, vËn tèc tèi ®a lµ 91,2

km/h vµ vËn tèc trung b×nh lµ 31,5 km/h.

Vßng thö gåm hai giai ®o¹n, giai ®o¹n 1 víi thêi gian 505 s ( t¬ng øng víi qu·ng

®êng 5,78 km víi vËn tèc trung b×nh lµ 41,2 km/h ) vµ giai ®o¹n 2 víi thêi gian 864s.

Pha thø nhÊt b¾t ®Çu víi tr¹ng th¸i khëi ®éng l¹nh, pha thø hai ®îc b¾t ®Çu sau

khi ®éng c¬ dõng hoµn toµn trong thêi gian 10 phót. ë mçi pha cã mét hÖ sè khèi lîng

lµ 0,47 cho pha 1 vµ 0,53 cho pha 2. Lîng ph¸t th¶i ®îc tÝnh theo ®¬n vÞ g/km.

1.1.2. Chu tr×nh thö FTP-75 cho xe con.

XuÊt ph¸t tõ chu tr×nh thö FTP-72, nhng nã bao gåm 3 giai ®o¹n, 2 giai ®o¹n ®Çu

gièng nh hai giai ®o¹n cña FTP-72 cßn giai ®o¹n thø 3 kÐo dµi 505 s vµ b¾t ®Çu sau khi

giai ®o¹n 2 kÕt thóc dõng hoµn toµn ®éng c¬ vµ ®îi 10 phót. Giai ®o¹n 3 lµ giai ®o¹n

khëi ®éng nãng.

Nh vËy víi FTP-75 pha 1 lµ pha khëi ®éng l¹nh, pha 2 lµ pha trung gian, pha3 lµ

pha khëi ®éng nãng.

Tæng qu·ng ®êng thö lµ 17,77 km, tæng thêi gian thö lµ 1874 s víi vËn tèc trung

b×nh lµ 34,1 km/h, theo chuÈn n¨m 2000.

8

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

Lîng ph¸t th¶i tõ mçi pha ®îc tËp hîp trong mçi tói khÝ riªng, sau ®ã ®îc ph©n

tÝch vµ tÝnh to¸n víi c¸c hÖ sè khèi lîng lµ 0,43 ®èi víi pha 1 vµ pha 2, ®èi víi pha 3 lµ

0,57. §¬n vÞ lîng ph¸t th¶i lµ g/km hoÆc g/mile.

VD : tÝnh lîng CO ph¸t th¶i trong qu¸ tr×nh thö.

(CO) = 0,43.(CO)gd1 + 1.(CO)gd2 + 0,57.(CO)gd3 (g/km)

chu tr×nh thö FTP-75.

1.1.3. Chu tr×nh thö UDDS cho xe t¶i nÆng.

C¸c tham sè c¬ b¶n cña chu tr×nh thö:

+ Tæng thêi gian thùc hiÖn : 1060 s.

+ Qu·ng ®êng thö : 8,9 km

+ VËn tèc trung b×nh : 30,4 km/h

+ VËn tèc tèi ®a : 93,3 km/h

9

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

1.1.4. Chu tr×nh thö FPT cho ®éng c¬ xe t¶i h¹ng nÆng.

FTP thêng ®îc sö dông cho viÖc kiÓm tra lîng ph¸t th¶i mµ ®éng c¬ xe t¶i ph¸t ra

vµ ®îc ph¸t triÓn cho xe t¶i h¹ng nÆng vµ xe bus ë Mü. FTP còng bao gåm cho xe ch¹y

quanh thµnh phè vµ xe ch¹y trªn xa lé. FTP ®îc dùa trªn c¬ së cña chu tr×nh thö UDDS.

Mét lÇn thö bao gåm 4 pha: pha thø nhÊt lµ mét pha NYNF theo chuÈn cña

NewYork cho xe trong thµnh phè víi nhiÒu lÇn dõng vµ khëi ®éng, pha thø 2 lµ pha

LANF theo chuÈn Los Angeles trong ®iÒu kiÖn giao th«ng ®«ng ®óc trong thµnh phè

víi mét sè rÊt Ýt lÇn dõng, pha thø 3 lµ pha LAFY theo chuÈn Los Angeles trong ®iÒu

kiÖn giao th«ng ®«ng ®óc trªn xa lé, pha thø 4 lµ pha lÆp l¹i pha thø 1. Nã bao gåm mét

tr¹ng th¸i khëi ®éng l¹nh sau khi dõng xe mét thêi gian dµi, sau ®ã lµ ch¹y kh«ng t¶i,

t¨ng tèc vµ gi¶m tèc vµ mét gi¶i biÕn thiªn réng cña c¸c tèc ®é kh¸c nhau sao cho nã

phï hîp víi ®iÒu kiÖn ch¹y cña ph¬ng tiÖn vËn t¶i thùc.

Chu tr×nh thö ®îc tiÕn hµnh hai lÇn vµ lÇn thø hai ®îc lÆp l¹i trong tr¹ng th¸i khëi

®éng Êm sau khi kÕt thóc thö lÇn mét vµ dõng ®éng c¬ 20 phót. tèc ®é trung b×nh lµ 30

km/h víi qu·ng ®êng thö lµ 10,3 km vµ mçi lÇn thö diÔn ra trong kho¶ng 1200s.

BiÒu ®å m«men lùc, tèc ®é vµ thêi gian cña chu tr×nh thö.

10

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

1.1.5. Chu tr×nh thö CSC cho xe t¶i h¹ng nÆng ch¹y ë vïng ngo¹i «.

Vïng ngo¹i « lµ n¬i mµ tèc ®é cña xe chØ phô thuéc vµo qu·ng ®êng, thêi gian.

C¸c tham sè cña chu tr×nh thö:

+ Tæng thêi gian thö : 1700 s,

+ Tæng qu·ng ®êng : 10,75 km,

+ VËn tèc tèi ®a : 70,55 km/h,

+ VËn tèc trung b×nh : 20,77 km/h,

11

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

1.2. Chu tr×nh thö ë Ch©u ©u.

1.2.1. Chu tr×nh thö ECE - EUDC.

ECE - EUDC lµ chu tr×nh thö trªn b¨ng thö Chassis dynamometer ®Ó sö dông cho

viÖc kiÓm tra khÝ th¶i vµ c«ng nhËn kiÓu cña c¸c lo¹i xe con ë Ch©u ©u.

Chu tr×nh thö bao gåm 4 vßng thö ECE vµ ®îc lÆp l¹i liªn tôc t¬ng tù víi viÖc l¸i

xe trong thµnh phè, vµ 1 vßng thö EUDC t¬ng tù víi viÖc l¸i xe trªn xa lé. Tríc khi thö

ph¬ng tiÖn kh«ng ho¹t ®éng trong vßng h¬n 6 giê ®Ó cho nhiÖt ®é phï hîp víi nhiÖt ®é

phßng thö trong kho¶ng 20 ÷ 30 0C. Sau ®ã b¾t ®Çu khëi ®éng vµ ®Ó kh«ng t¶i 40s.

a/ Vßng thö ECE 15.

Lµ mét vßng thö trong thµnh phè nã m« t¶ c¸c ®iÒu kiÖn thùc khi l¸i xe trong

thµnh phè, ®îc thÓ hiÖn qua tèc ®é thÊp, c«ng suÊt thÊp vµ nhiÖt ®é khÝ x¶ thÊp. Nã ®îc

lÆp ®i lÆp l¹i 4 lÇn trong qu¸ tr×nh thö.

b/ Vßng thö EUDC.

Lµ vßng thö trªn ®êng xa lé ®îc thùc hiÖn ngay sau khi 4 vßng thñ ECE kÕt thóc,

thÓ hiÖn ë tèc ®é tèc ®é cao cña ph¬ng tiÖn. Tèc ®é tèi ®a cña vßng thö nµy lµ 120

km/h.

12

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

C¸c tham sè cña hai lo¹i vßng thö :

Tham sè §¬n vÞ ECE 15 EUDC

Qu·ng ®êng km 4x1.013=4.052 6.955

Thêi gian s 4x195=780 400

Tèc ®é trung b×nh km/h 18.7 (with idling) 62.6

Tèc ®é tèi ®a km/h 50 120

1.2.2. Chu tr×nh thö ESC.

ESC lµ chu tr×nh thö cho ®éng c¬ diezel l¾p trªn xe t¶i. chu tr×nh bao gåm 13

vßng thö ®îc thÓ hiÖn theo c¸c tham sè sau.

Vßng % tèc ®é ®éng c¬ % T¶i HÖ sè t¶i träng % Thêi gian

1 0 0 15 4 phót

2 25 100 8 2 phót

3 50 50 10 2 phót

4 50 75 10 2 phót

5 25 50 5 2 phót

6 25 75 5 2 phót

7 25 25 5 2 phót

8 50 100 9 2 phót

9 50 25 10 2 phót

10 75 100 8 2 phót

11 75 25 5 2 phót

12 75 75 5 2 phót

13 75 50 5 2 phót

1.2.3. Chu tr×nh thö ELR.

13

Thö c«ng nhËn kiÓu khÝ th¶i ®éng c¬ «t«

Chu tr×nh thö ELR lµ chu tr×nh ®îc ¸p dông cho tiªu chuÈn euro III, ®îc sö dông

tõ n¨m 2000 víi môc ®Ých ®o ®é mê khãi tõ khÝ th¶i cña ®éng c¬ xe t¶i.

Chu tr×nh bao gåm mét chuçi cña 3 bíc tèc ®é ®éng c¬ kh¸c nhau tèc ®é A ( vßng 1), B

(vßng 2), C (vßng 3), tiÕp theo ®ã lµ vßng thö 4 víi tèc ®é ë gi÷a A vµ C vµ t¶i tõ 10% ÷

100% lµ tuú thuéc vµo ngêi thö.

+ Tèc ®é A lµ b»ng tèc ®é kh«ng t¶i + 25% kho¶ng tèc ®é cña ®éng c¬.

+ Tèc ®é B lµ b»ng tèc ®é kh«ng t¶i + 50% kho¶ng tèc ®é cña ®éng c¬.

+ Tèc ®é C lµ b»ng tèc ®é kh«ng t¶i + 75% kho¶ng tèc ®é cña ®éng c¬.

KÕt qu¶ ®é mê khãi ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ trung b×nh ë c¸c gi¸ trÞ tèc ®é, tèc ®é A

( hÖ sè 0,43), tèc ®é B ( hÖ sè 0,56) vµ tèc ®é C (hÖ sè 0,01).

1.2.4. Chu tr×nh thö ETC.

Lµ chu tr×nh thö cho ®éng c¬ diezel l¾p trªn xe t¶i cïng víi chu tr×nh thö ESC.

Chu tr×nh thö ®îc chia lµm ba phÇn, bao gåm cho xe ch¹y trªn ®êng thµnh phè,

®êng n«ng th«n vµ ®êng cao tèc. Tæng thêi gian thö lµ 1800s vµ thêi gian cho mçi phÇn

lµ 600s.

14