Xây dựng bộ chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành trinh sát phòng chống tội phạm hình sự - Hệ TCCN - Nghiên cứu thử nghiệm tại trường cảnh sát nhân dân II

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC

TRẦN ĐÌNH VŨ

XÂY DỰNG BỘ CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG

CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGÀNH TRINH SÁT PHÒNG CHỐNG

TỘI PHẠM HÌNH SỰ - HỆ TCCN – NGHIÊN CỨU THỬ NGHIỆM

TẠI TRƯỜNG TRUNG CẤP CẢNH SÁT NHÂN DÂN III

Chuyên ngành: Đo lường và Đánh giá trong giáo dục

Mã ngành: 60.14.01.20

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Quý Thanh

Hà Nội - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Trần Đình Vũ, là học viên cao học chuyên ngành Đo lường đánh giá

trong giáo dục, K8 - Khóa (2012 – 2014), tại Viện Đảm bảo chất lượng giáo dục –

Đại học Quốc gia Hà Nội.

Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Xây dựng bộ chỉ số đánh giá chất

lượng chương trình đào tạo ngành Trinh sát phòng chống tội phạm hình sự - Hệ

trung cấp chuyên nghiệp, nghiên cứu thử nghiệm tại trường Trung cấp cảnh sát

nhân dân III” hoàn toàn là công trình nghiên cứu của chính bản thân tôi và chưa

được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu của người khác. Trong quá

trình thực hiện luận văn, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo đức nghiên

cứu; các kết quả trình bày trong luận văn là sản phẩm nghiên cứu, khảo sát của

riêng cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn đều được

trích dẫn tường minh, theo đúng quy định.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội

dung khác trong luận văn của mình.

Tác giả

Trần Đình Vũ

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Quý Thanh – Viện

đảm bảo chất lượng giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, người đã hướng dẫn và

giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Tôi cũng xin gửi lời trân trọng cảm ơn đến các Thầy (cô) của Viện Đảm bảo

chất lượng Giáo dục và các giảng viên tham gia giảng dạy khóa học đã nhiệt tình

truyền đạt kiến thức về chuyên ngành Đo lường - Đánh giá trong giáo dục cũng như

cung cấp cách thức tiến hành một nghiên cứu khoa học cho các học viên.

Xin bày tỏ lòng biết ơn của mình đến toàn thể Ban Giám hiệu, lãnh đạo, cán

bộ các phòng, ban, các khoa, các giáo viên của trường Trung cấp cảnh sát nhân dân

III, lãnh đạo, chỉ huy đội cảnh sát hình sự các đơn vị công an các địa phương 13

tỉnh miền Tây Nam Bộ. Đặc biệt là các đồng chí Thầy (cô) lãnh đạo, Phòng khảo thí

và đảm bảo chất lượng đào tạo trường TC CSND III đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi

trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng luận văn này có thể còn những hạn chế,

rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các thầy cô trong Hội đồng chấm luận văn

để tác giả hoàn thiện nội dung và bổ sung các thông tin nhằm phát triển các hướng

nghiên cứu tiếp theo.

Xin trân trọng cảm ơn ./.

Hà Nội, ngày 06 tháng 12 năm 2014

Tác giả

Trần Đình Vũ

DANH MỤC CÁC TỪ/CHỮ VIẾT TẮT

Từ/chữ viết tắt Nội dung đầy đủ

BGH Ban Giám hiệu

TC CSND III Trung cấp cảnh sát nhân dân III.

BCA Bộ công an

CSHS Cảnh sát hình sự

BGD & ĐT Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo

CAND Công an nhân dân

TNB Tây Nam Bộ

CTĐT Chương trình đào tạo

TCCN Trung cấp chuyên nghiệp

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................1

2. Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu..................................................................3

4. Mục đích nghiên cứu .........................................................................................4

5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................4

6. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................5

NỘI DUNG ............................................................................................................6

Chương 1: TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA NGHIÊN CỨU ............6

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ........................................................................6

1.1.1. Các nghiên cứu trong nước .........................................................................6

1.1.2. Những nghiên cứu trên thế giới ................................................................11

1.2. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu ...........................................................17

1.2.1. Một số cách hiểu về khái niệm chất lượng, chất trong giáo dục đại học,

quản lý đánh giá chất lượng................................................................................17

1.2.2. Khái niệm về chỉ số thực hiện, chương trình đào tạo, đánh giá, tiêu chí 23

1.2.3. Mục tiêu của việc đánh giá chất lượng chương trình đào tạo..................31

1.2.4. Một số loại hình đánh giá chương trình đào tạo ......................................33

1.3. Cơ sở khoa học xây dựng bộ chỉ số ..............................................................35

1.3.1. Cơ sở lý luận ..............................................................................................35

1.3.2. Cơ sở thực tiễn ...........................................................................................39

Tiểu kết chương I ................................................................................................43

CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ...............................44

2.1. Quá trình hình thành và phát triển của trường TC CSND III...................44

2.2. Chương trình đào tạo ngành trinh sát phòng chống tội phạm hình sự......44

2.2.1. Nguyên tắc xây dựng CTĐT ngành trinh sát phòng chống tội phạm hình

sự của trường TC CSND III...............................................................................44

2.2.2. Đặc điểm của chương trình đào tạo ngành trinh sát phòng chống tội

phạm hình sự .......................................................................................................45

2.3. Dạng thiết kế nghiên cứu..............................................................................45

2.4. Qui trình thu thập và xử lý số liệu ...............................................................46

2.5. Mẫu nghiên cứu, khảo sát và thang đo ........................................................47

2.6. Qui trình khảo sát và xử lý và phân tích số liệu..........................................48

2.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiến nghiên cứu...................................................48

CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT BỘ CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG CHƯƠNG

TRÌNH ĐÀO TẠO VÀ THỬ NGHIỆM CÔNG CỤ ĐO...................................50

3.1. Các tiêu chuẩn, tiêu chí đề xuất ...................................................................50

3.2. Mục tiêu và chuẩn đầu ra chương trình......................................................50

3.3. Kết quả phỏng vấn........................................................................................53

3.3.1. Kết quả phỏng vấn giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, học viên và cán bộ

công an các đơn vị địa phương............................................................................53

3.3.2. Các kết phỏng vấn, khảo sát giáo viên, học viên, cán bộ công an các địa

phương .................................................................................................................55

3.4. Phân tích kết quả khảo sát của các đối tượng về sự cần thiết của các tiêu

chí đánh giá chất lượng. ......................................................................................56

3.5. Đề xuất các tiêu chí đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành trinh

sát phòng chống tội phạm hình sự ......................................................................63

3.6. Xây dựng bộ chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo trinh sát

phòng chống tội phạm hình sự............................................................................66

3.7. Thử nghiệm bộ chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành

trinh sát phòng chống tội phạm hình sự.............................................................69

3.7.1. Mục đích thử nghiệm.................................................................................69

3.7.2. Đối tượng thử nghiệm................................................................................69

3.7.3. Quá trình thử nghiệm................................................................................69

3.7.4. Xử lý kết quả..............................................................................................70

3.7.5. Nội dung thử nghiệm .................................................................................71

3.7.6. Xây dựng bảng hỏi lấy ý kiến về bộ chỉ số thực hiện sau khi thử nghiệm

và đánh giá...........................................................................................................71

3.7.7. Phân tích, đánh giá kết quả thử nghiệm...................................................73

3.8. Hoàn thiện bộ chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành

trinh sát phòng chống tội phạm hình sự.............................................................82

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ...................................................................................86

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................89

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Bảng cấp độ chỉ số KPI.......................................................................10

Bảng 1.4: Các tiêu chí đánh giá chất lượng chương trình đào tạo trinh sát

phòng chống tội phạm hình sự............................................................................42

Bảng 2.1: Thang qui ước đánh giá......................................................................48

Bảng 3.1: Kết quả phỏng vấn giáo viên về cơ sở khi đánh giá chất lượng

chương trình đào tạo ...........................................................................................55

Bảng 3.2: Kết quả khảo sát ý kiến của giáo viên nhà trường về các đối tượng

cần tham gia đánh giá. ........................................................................................55

Bảng 3.3: Kết quả khảo sát ý kiến của học viên chuyên ngành của nhà trường

về các đối tượng cần tham gia đánh giá..............................................................56

Bảng 3.4: Kết quả khảo sát ý kiến của công an các đơn vị địa phương về các

đối tượng cần tham gia đánh giá.........................................................................56

Bảng 3.5: Đánh giá của giáo viên về sự cần thiết của bộ chỉ số đánh giá chất

lượng chương trình đào tạo ngành trinh sát phòng chống tội phạm hình sự. ..58

Bảng 3.6 : Đánh giá của học viên về sự cần thiết của bộ chỉ số đánh giá chất

lượng chương trình đào tạo ngành trinh sát phòng chống tội phạm hình sự. ..60

Bảng 3.7: Đánh giá của công an các địa phương về sự cần thiết của bộ chỉ số

đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành trinh sát phòng chống tội

phạm hình sự. ......................................................................................................63

Bảng 3.8: Hệ số tin cậy của thang đo..................................................................74

Bảng 3.9: Hệ số tin cậy của từng tiêu chí............................................................75

Bảng 3.10: Ma trận tương quan..........................................................................76

Bảng 3.11: Ma trận nhân tố ................................................................................78

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong xu thế toàn cầu hóa và sự bùng nổ tri thức, hệ thống giáo dục của tất

cả các quốc gia trên thế giới đang từng bước đổi mới trên hầu hết tất cả các lĩnh

vực. Nền kinh tế tri thức với đặc trưng cốt yếu quyết định sự thành bại của tất cả các

quốc gia, dân tộc, các tổ chức, và mỗi cá nhân là dựa trên tri thức đã làm cho tất cả

các quốc gia đặt chiến lược con người lên những mục tiêu hàng đầu, trong đó coi

trọng đổi mới giáo dục và đào tạo, coi đó là chiến lược sống còn trong chiến lược

phát triển của mình. Trong chiến lược đổi mới giáo dục đào tạo nói chung, có rất

nhiều điều cần làm và phải được tiến hành đồng bộ, song đổi mới phương pháp

giảng dạy, đánh giá chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên,

giảng viên là một chiến lược được quan tâm hàng đầu.

Quá trình đổi mới giáo dục và đào tạo ở nước ta đã và đang đặt ra những yêu

cầu mới về nội dung và chương trình đào tạo ở các bậc học, ngành đào tạo trong hệ

thống giáo dục quốc dân. Thông báo số 242 - TB/TW kết luận của Bộ Chính trị về

tiếp tục thực hiện nghị quyết TW2 (Khóa VIII) và phương hướng phát triển giáo

dục và đào tạo đến năm 2020 đã chỉ rõ: Chương trình, giáo trình chậm đổi mới,

chậm hiện đại hóa; nhà trường chưa gắn chặt với đời sống xã hội và lao động nghề

nghiệp. Thực trạng lạc hậu về chương trình đào tạo có nhiều nguyên nhân trong đó

có nguyên nhân rất cơ bản là công tác nghiên cứu và ứng dụng trong phát triển

chương trình đào tạo trong nhiều năm qua chưa được quan tâm đúng mức, việc thiết

kế chương trình đào tạo ở các cấp còn nặng về kinh nghiệm, thiếu đội ngũ chuyên

gia có nghề và làm chuyên nghiệp trong lĩnh vực quan trọng này.

Ngày nay, việc đảm bảo chất lượng đào tạo, đặc biệt là trong lĩnh vực đào tạo

trong hệ thống giáo dục chuyên nghiệp là một trong những mục tiêu chiến lược của các

trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp một trong những điều kiện để đảm

bảo và nâng cao chất lượng giáo dục là công tác kiểm định đánh giá tất cả các khâu của

quá trình giáo dục như: Đánh giá chương trình đào tạo, phương pháp giảng dạy, đội

ngũ cán bộ, cơ sở vật chất….Tôi nhận thấy việc xây dựng các tiêu chí đánh giá các

2

khâu của quá trình giáo dục là cần thiết, trong phạm vi tiếp cận của một luận văn thạc

sỹ việc xây dựng các chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo của nhà trường là

một trong những công việc quan trọng và là cơ sở cho việc đảm bảo và nâng cao chất

lượng đào tạo tại các cơ sở giáo dục đào tạo hiện nay.

Việc nghiên cứu các chỉ số để đánh giá chất lượng CTĐT ở mỗi cơ sở giáo

dục sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện về chất lượng CTĐT tại các cơ sở giáo

dục trong nước, từ đó có thể giúp các nhà quản lý, xây dựng chương trình đào tạo

có những chính sách giáo dục phù hợp để nâng cao chất lượng ở cơ sở của mình.

Sự hình thành của cơ sở giáo dục đã tác động mạnh mẽ đến chất lượng giáo

dục, tạo lên sự cạnh tranh gay gắt giữa các cơ sở giáo dục. Để có thể tồn tại và phát

triển, cơ sở giáo dục phải có chương trình đào tạo đạt chất lượng. Do đó, chất lượng

chương trình đào tạo của nhà trường càng được chú trọng hơn nữa. Để biết được

chất lượng chương trình đào tạo đang sử dụng đạt được hiệu quả hay không, cơ sở

giáo dục không phải chỉ dựa vào đánh giá chất lượng trên từng khâu, từng giai đoạn

của chương trình mà còn cần phải có sự đánh giá tổng thể toàn diện trên nhiều khâu,

nhiều giai đoạn.

Hiện nay trong các trường CAND đang có các chương trình đào tạo đặc thù,

chương trình này vừa tuân theo quy định của BGD & ĐT vừa tuân theo các quy

định của BCA. Chương trình đào tạo của các trường CAND có những đặc thù riêng

so với các chương trình của các trường khác trong hệ thống giáo dục quốc dân nó

liên quan đến An ninh quốc gia, Trật tự an toàn xã hội nên mọi vấn đề cần được bảo

mật một cách nghiêm ngặt theo qui định của nhà nước. Chương trình đào tạo về cơ

bản đã đáp ứng được yêu cầu về chất lượng, mục tiêu đào tạo, nhu cầu đảm bảo An

ninh quốc gia, Trật tự an toàn xã hội của đất nước. Tuy nhiên hiện nay chất lượng

chương trình đào tạo được đánh giá một cách chung chung, chưa có một kênh thông

tin cụ thể đánh giá một cách khách quan chính xác chất lượng. Vì vậy việc xây

dựng bộ chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo đặc thù này là cần thiết đối

với các trường CAND trong đó có trường TC CSND III.

3

Trong giai đoạn hiện nay, tội phạm hình sự diễn biến ngày càng phức tạp,

xảy ra trên diện rộng, với tính chất mức độ nghiêm trọng, phương thức thủ đoạn

tinh vi xảo quyệt. Yêu cầu đặt ra với các cơ sở đào tạo CAND trong đó có trường

TC CSND III là phải nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ chiến sỹ CSND nói chung

và lực lượng CSHS nói riêng, đào tạo ra những cán bộ, chiến sỹ CSHS vững vàng

về chính trị, giỏi về pháp luật, tinh thông về nghiệp vụ đáp ứng được yêu cầu công

cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm hình sự. Muốn làm được việc đó các trường

CAND trong đó có trường TC CSND III phải có cách nhìn khách quan toàn diện về

quá trình đào tạo chuyên ngành ngành Trinh sát phòng chống tội phạm hình sự, làm

sao để nâng cao chất lượng chuyên ngành này để đáp ứng nhu cầu công tác Công an

trong thời kỳ mới.

Nhằm đánh giá chất lượng chương trình đào tạo trọng điểm, đặc thù của nhà

trường tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Xây dựng bộ chỉ số đánh giá chất lượng

chương trình đào tạo ngành Trinh sát phòng chống tội phạm hình sự - Hệ

trung cấp chuyên nghiệp, nghiên cứu thử nghiệm tại trường Trung cấp cảnh

sát nhân dân III” làm đề tài nghiên cứu của mình.

2. Câu hỏi nghiên cứu

Xuất phát từ nhu cầu đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành trinh

sát phòng chống tội phạm hình sự, tác giả đưa ra các câu hỏi nghiên cứu như sau:

Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành trinh sát

phòng chống tội phạm hình sự cần được xây dựng như thế nào? Dựa trên cơ sở nào?

Dựa trên cách thức nào để đánh giá độ tin cậy của các tiêu chuẩn, tiêu chí

đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành trinh sát phòng chống tội phạm

hình sự của trường TC CSND III?

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

a, Khách thể nghiên cứu

- Lãnh đạo nhà trường (BGH), lãnh đạo các khoa phòng bộ môn, đội ngũ

giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục.

- Học viên chuyên ngành trinh sát phòng chống tội phạm hình sự.

4

- Người sử dụng lao động (Công an các đơn vị địa phương 13 tỉnh miền

TNB)

b, Đối tượng nghiên cứu

- Chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành Trinh sát phòng

chống tội phạm hình sự, tác động của bộ chỉ số này đến chất lượng đào tạo và thử

nghiệm tại trường TC CSND III.

4. Mục đích nghiên cứu

Xây dựng bộ chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo ngành Trinh

sát phòng chống tội phạm hình sự nghiên cứu thử nghiệm tại trường TC CSND III.

Nhằm mục đích xây dựng bộ công cụ để nhà trường thực hiện đánh giá, phân tích

kết quả làm căn cứ cải tiến chất lượng đào tạo của ngành Trinh sát phòng chống tội

phạm hình sự để không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường đáp ứng

yêu cầu giữ gìn trật tự an toàn xã hội.

5. Phương pháp nghiên cứu

- Là đề tài nghiên cứu về chỉ số đánh giá chất lượng chương trình đào tạo nên

trong quá trình tiến hành, đề tài sẽ sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu

sau đây :

+ Phương pháp nghiên cứu tài liệu: tác giả tìm các loại sách báo, tạp chí khoa

học về giáo dục, tra cứu văn bản của Bộ giáo dục và đào tạo và của Bộ công an liên

quan đánh giá chương trình đào tạo, các văn bản tạp chí khoa học của trường TC

CSND III, tra cứu tìm kiếm thông tin liên quan trên mạng Internet để tổng hợp thu

thập thông tin.

+ Phương pháp luận: Phương pháp tiếp cận hệ thống.

+ Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận.

+ Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

+ Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến của các chuyên gia có kinh

nghiệm trong giáo dục.

+ Phương pháp thống kê.

+ Phương pháp thực nghiệm.

- Công cụ thu thập và xử lý thông tin: