Xây dựng bộ tiêu chuẩn đánh giá năng lực dạy học tích hợp của giáo viên trong dạy học sinh học 12 - Trung học Phổ thông

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ YÊN

XÂY DỰNG BỘ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ

NĂNG LỰC DẠY HỌC TÍCH HỢP CỦA GIÁO VIÊN

TRONG DẠY HỌC SINH HỌC 12 - TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thái Nguyên, 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ YÊN

XÂY DỰNG BỘ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ

NĂNG LỰC DẠY HỌC TÍCH HỢP CỦA GIÁO VIÊN

TRONG DẠY HỌC SINH HỌC 12 - TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Chuyên ngành: LL & PP dạy học bộ môn Sinh học

Mã số : 60.14.01.11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN PHÚC CHỈNH

Thái Nguyên, 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn

của PGS.TS Nguyễn Phúc Chỉnh. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn này

là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2014

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Yên

XÁC NHẬN

CỦA TRƢỞNG KHOA CHUYÊN MÔN

XÁC NHẬN

CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN

PGS.TS Nguyễn Phúc Chỉnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CẢM ƠN

Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn

Phúc Chỉnh - người đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ em trong suốt quá trình thực

hiện và hoàn thành luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ, giảng viên trong tổ bộ môn

Phương pháp giảng dạy Sinh học, Khoa Sinh- KTNN, trường ĐH Sư phạm

Thái Nguyên, cùng tập thể cán bộ giảng viên khoa Sau đại học, Đại học Thái

Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt thời gian học tập và

nghiên cứu tại trường.

Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy cô giáo dạy môn Sinh

học 12 của các trường trung học phổ thông tỉnh Yên Bái đã tạo điều kiện thuận

lợi, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.

Cảm ơn những người thân trong gia đình và bạn bè đã quan tâm giúp đỡ

động viên tôi trong quá trình học tập, thực hiện và hoàn thành đề tài.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2014

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Yên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỤC LỤC

Trang

Trang bìa phụ

Lời cam đoan ........................................................................................................ i

Lời cảm ơn........................................................................................................... ii

Mục lục ..............................................................................................................iii

Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ............................................................. iv

Danh mục các bảng, ............................................................................................ v

Danh mục các hình ............................................................................................ vi

MỞ ĐẦU............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3

3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3

4. Nội dung nghiên cứu ................................................................................... 3

5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu............................................................. 4

6. Giả thuyết khoa học..................................................................................... 4

7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 4

8. Những điểm mới của đề tài ......................................................................... 4

9. Cấu trúc của luận văn .................................................................................. 4

Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC TÍCH HỢP..................... 5

1.1. Tổng quan về dạy học tích hợp ................................................................ 5

1.1.1. Trên thế giới.......................................................................................... 5

1.1.2 Ở Việt Nam............................................................................................ 6

1.2. Thực trạng tình hình DHTH Sinh học ở trường phổ thông...................... 8

1.3. Cơ sở lý luận của dạy học tích hợp ........................................................ 13

1.3.1. Khái niệm tích hợp............................................................................... 13

1.3.2. Các mức độ tích hợp kiến thức trong dạy học..................................... 14

1.3.3. Dạy học tích hợp.................................................................................. 15

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

Chƣơng 2 XÂY DỰNG BỘ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC DẠY

HỌC TÍCH HỢP CỦA GIÁO VIÊN TRONG DẠY HỌC SINH

HỌC 12.................................................................................................. 20

2.1. Vài nét về chương trình Sinh học 12 ở trường THPT........................... 20

2.1.1. Vai trò, vị trí của kiến thức Sinh học 12.............................................. 20

2.1.2 Phân tích nội dung chương trình Sinh học 12 ...................................... 20

2.2. Một số nội dung tích hợp trong dạy học Sinh học 12............................. 26

2.2.1. Tích hợp giáo dục cách phòng tránh bệnh và tật di truyền.................. 26

2.2.2. Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường.................................................. 29

2.2.3. Tích hợp giáo dục hướng nghiệp ......................................................... 33

2.3. Quy trình xây dựng bộ tiêu chuẩn đánh giá năng lực DHTH của GV

trong dạy học Sinh học 12 ............................................................................. 38

2.4. Xây dựng hồ sơ năng lực dạy học tích hợp của giáo viên...................... 38

2.4.1. Các căn cứ xây dựng............................................................................ 38

2.4.2. Các nguyên tắc khi xây dựng............................................................... 40

2.5. Bộ hồ sơ năng lực dạy học tích hợp của giáo viên................................. 40

2.5.1. Năng lực chung:................................................................................... 41

2.5.2. Năng lực giáo dục ................................................................................ 42

2.5.3. Năng lực DHTH................................................................................... 42

2.6. Thiết kế bộ tiêu chuẩn ............................................................................ 43

2.6.1. Bộ tiêu chuẩn ....................................................................................... 43

2.6.2. Đánh giá xếp loại giáo viên theo chuẩn............................................... 49

Chƣơng 3 THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM........................................................ 51

3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm ............................................................. 51

3.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm.............................................................. 51

3.3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm ............................................................... 51

3.3.1. Chọn trường và GV tham gia thực nghiệm........................................ 51

3.3.2. Bố trí thực nghiệm............................................................................... 51

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm................................................................ 52

3.4.1. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH của GV Sinh

học 12 ............................................................................................................ 52

3.4.2. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH GD cách

phòng tránh bệnh tật di truyền của GV Sinh học 12..................................... 54

3.4.3. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH GDMT của

GV Sinh học 12 ............................................................................................. 56

3.4.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH GD hướng

nghiệp của GV Sinh học 12........................................................................... 58

KIẾN LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................... 61

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 62

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

Stt Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

BĐKH

BVMT

CT - HT

DHTH

DS

GV

GD

HS

MT

NST

SGK

SGV

STH

THCS

THPT

Biến đổi khí hậu

Bảo vệ môi trường

Cấu trúc - hệ thống

Dạy học tích hợp

Dân số

Giáo viên

Giáo dục

Học sinh

Môi trường

Nhiễm sắc thể

Sách giáo khoa

Sách giáo viên

Sinh thái học

Trung học cơ sở

Trung học phổ thông

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 1.1. Kết quả điều tra nhận thức của GV về DHTH trong Sinh học 12 ..... 9

Bảng 1.2. Tổng hợp kết quả điều tra năng lực DHTH của GV Sinh học 12.... 10

Bảng 2.1. Tiềm năng tích hợp GD cách phòng tránh bệnh và tật di truyền

chương “Di truyền học người” Sinh học 12 cơ bản........................... 28

Bảng 2.2. Tiềm năng tích hợp GD BVMT phần bảy “Sinh thái học” Sinh học

12 cơ bản ............................................................................................ 30

Bảng 2.3. Tiềm năng tích hợp GD hướng nghiệp Sinh học 12 cơ bản ............. 35

Bảng 2.4. Hệ thống Bộ tiêu chuẩn đánh giá năng lực DHTH của GV trong dạy

học Sinh học 12 – THPT.................................................................... 43

Bảng 3.1. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH của GV

Sinh học 12......................................................................................... 52

Bảng 3.2. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH GD cách

phòng tránh bệnh tật di truyền của GV Sinh học 12.......................... 54

Bảng 3.3. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH GDMT của

GV Sinh học 12.................................................................................. 56

Bảng 3.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm đánh giá năng lực DHTH GD hướng

nghiệp của GV Sinh học 12 ............................................................... 58