Xác định kiểu gen của virus viêm gan B ở một số bệnh nhân nhiễm virus tại Thái Nguyên bằng phương pháp PCR lồng (Nested - PCR)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

––––––––––––––––––––

LÊ THỊ THU HÀ

XÁC ĐỊNH KIỂU GEN CỦA VIRUS VIÊM GAN B

Ở MỘT SỐ BỆNH NHÂN NHIỄM VIRUS

TẠI THÁI NGUYÊN BẰNG PHƯƠNG PHÁP PCR LỒNG

(NESTED - PCR)

LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC ỨNG DỤNG

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

––––––––––––––––––––

LÊ THỊ THU HÀ

XÁC ĐỊNH KIỂU GEN CỦA VIRUS VIÊM GAN B

Ở MỘT SỐ BỆNH NHÂN NHIỄM VIRUS

TẠI THÁI NGUYÊN BẰNG PHƯƠNG PHÁP PCR LỒNG

(NESTED - PCR)

Chuyên ngành: Công nghệ sinh học

Mã số: 60 42 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Đắc Trung

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả trình bày trong luận văn là

trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Mọi kết quả

thu được nguyên bản, không chỉnh sửa, sao hoặc chép từ các nghiên cứu khác.

Mọi trích dẫn trong luận văn đều ghi rõ nguồn gốc.

Tác giả

Lê Thị Thu Hà

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Đắc Trung và TS.

Nguyễn Phú Hùng đã định hướng khoa học, tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và

tạo mọi điều kiện tốt nhất trong suốt quá trình tôi tiến hành nghiên cứu và

hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô Bộ môn Vi sinh, trường Đại

học Y Dược - Đại học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá

trình tiến hành các thí nghiệm nghiên cứu tại phòng thí nghiệm.

Tôi xin tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô và cán bộ Khoa Công nghệ sinh

học, trường Đại học Khoa học - Đại học Thái Nguyên đã tận tình dạy dỗ, chỉ

bảo và truyền cho tôi niềm đam mê nghiên cứu khoa học.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã

nhiệt tình động viên cho tôi thêm động lực hoàn thành tốt quá trình học tập và

nghiên cứu khoa học.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2017

Tác giả

Lê Thị Thu Hà

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT................................................................................ v

DANH MỤC CÁC BẢNG..............................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Đặt vấn đề...................................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Nội dung nghiên cứu..................................................................................... 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................ 3

1.1. Đại cương về bệnh viêm gan B và virus viêm gan B ................................ 3

1.1.1. Lịch sử phát hiện bệnh viêm gan B......................................................... 3

1.1.2. Tình hình bệnh viêm gan B trên thế giới và Việt Nam........................... 3

1.1.3. Virus HBV (Hepatitis B virus)................................................................ 5

1.2. Các kiểu gen của HBV và tình hình nghiên cứu về kiểu gen của HBV

trong và ngoài nước......................................................................................... 13

Chương 2: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................. 17

2.1. Vật liệu nghiên cứu .................................................................................. 17

2.1.1. Mẫu bệnh phẩm nghiên cứu.................................................................. 17

2.1.2. Thiết bị, dụng cụ và hóa chất ................................................................ 17

2.2. Địa điểm nghiên cứu ................................................................................ 19

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 20

2.3.1. Phương pháp thu nhận và xử lý mẫu bệnh phẩm.................................. 20

2.3.2. Phương pháp tách chiết HBV DNA...................................................... 21

2.3.3. Định lượng DNA HBV bằng kỹ thuật real-time PCR.......................... 21

iv

2.3.4. Xác định kiểu gen HBV bằng kỹ thuật PCR lồng (Nested - PCR)....... 22

2.3.5. Điện di trên gel agarose và đọc kết quả điện di.................................... 27

Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................... 28

3.1. Kết quả tách chiết HBV-DNA tổng số..................................................... 28

3.2. Kết quả xác định kiểu gen (genotype) của virus viêm gan B bằng kỹ

thuật PCR lồng (Nested – PCR)...................................................................... 34

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 38

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 39