Xác định bộ chỉ tiêu chiến lược và ứng dụng phương pháp GIS xây dựng cơ sở dữ liệu

Xác định bộ chỉ tiêu chiến lược và ứng dụng phương pháp GIS xây dựng cơ sở

dữ liệu

Chuyên đề: Khoa học - kiến thức kinh tế

Tạp chí số: Tạp chí Số 12 (Số 428)

Năm xuất bản: 2008

Dữ liệu có vai trò quan trọng trong nghiên cứu chiến lược, nhưng hiện nay dữ liệu rất

phân tán và có nhiều chỉ tiêu chưa tương thích. Bởi lẽ đó, xây dựng bộ chỉ tiêu chiến

lược và cơ sở dữ liệu (CSDL) trở thành nhu cầu cấp thiết, là một trong các hướng quan

trọng để nâng cao chất lượng nghiên cứu xây dựng chiến lược trong những năm tới.

Nhiều nước, tổ chức quốc tế đã xây dựng các CSDL sử dụng công nghệ GIS (thông tin bản

đồ) phục vụ nhiều lĩnh vực như quản lý kinh tế, đất đai, đầu tư, thu hút vốn đầu tư, thương

mại, hỗ trợ các nhóm xã hội. Tuy nhiên ở nước ta xây dựng các CSDL phục vụ nghiên cứu

chiến lược còn chưa được quan tâm nghiên cứu một cách đầy đủ.

Xuất phát từ nhu cầu thực tế, đề tài nghiên cứu “ứng dụng phương pháp GIS xây dựng CSDL

phục vụ nghiên cứu chiến lược ở Việt Nam” được hình thành là bước khởi động quan trọng

trong việc ứng dụng GIS vào xây dựng CSDL kinh tế - xã hội phục vụ công tác nghiên cứu,

đặc biệt là nghiên cứu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Sau một thời gian nghiên cứu, đề

tài đã chọn lọc được một bộ chỉ tiêu kinh tế - xã hội, đồng thời bước đầu xây dựng CSDL sử

dụng bản đồ tĩnh của GIS để thể hiện các kết quả truy vấn dữ liệu từ CSDL.

Lựa chọn bộ chỉ tiêu chiến lược

Bài viết này xin đề cập chủ yếu đến bộ chỉ tiêu (indicator set) kinh tế - xã hội dùng trong chiến

lược ở Việt Nam (gọi tắt là bộ chỉ tiêu chiến lược). Bộ chỉ tiêu này là những chỉ tiêu được

nhóm thành một tập hợp liên quan với nhau theo nhiều chiều. Việc lựa chọn bộ chỉ tiêu chiến

lược nhằm đáp ứng ba mục tiêu chủ yếu, đó là: Tăng cường sự hiểu biết về chiến lược; giải

quyết các mâu thuẫn và xây dựng sự đồng thuận; xây dựng CSDL phục vụ nghiên cứu chiến

lược.

Hiện nay, nước ta đã xây dựng được chiến lược chung cho đất nước, chiến lược cho các

ngành, lĩnh vực và một số văn bản có tính chiến lược của vùng, tỉnh, văn kiện Đại hội Đảng

của các tỉnh và thành phố..., tổng cộng có tới 381 chỉ tiêu đầu ra được sử dụng.

Các chỉ tiêu phục vụ nghiên cứu chiến lược có thể được chia thành các nhóm căn cứ vào lĩnh

vực, tính chất (chất lượng), mức độ xử lý dữ liệu (sơ cấp, thứ cấp), không gian (vùng, tỉnh,

thành phố, trong nước, ngoài nước),... Các chỉ tiêu còn được phân chia thành chỉ tiêu chất

lượng và chỉ tiêu số lượng. Tuy vậy, sự phân chia này chỉ là tương đối và phụ thuộc vào từng

bối cảnh, điều kiện cụ thể. Ngoài ra, các chỉ tiêu kinh tế - xã hội còn có thể phân loại theo

trình tự xây dựng chiến lược như chỉ tiêu đầu vào và chỉ tiêu đầu ra; trong đó phần lớn các

chỉ tiêu nằm trong các bản chiến lược là các chỉ tiêu đầu ra.

Nguyên tắc và phương pháp lựa chọn bộ chỉ tiêu chiến lược

Một trong những yêu cầu đối với bộ chỉ tiêu là phải phù hợp với nhu cầu nghiên cứu xây dựng