Xác định ảnh hưởng của các phương pháp chế biến khác nhau của cỏ Brachiaria decumbens đến khả năng sinh trưởng và chất lượng thịt của bò nuôi trong vụ đông

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHƢƠNG ĐỨC THIỆN

XÁC ĐỊNH ẢNH HƢỞNG CỦA CÁC PHƢƠNG PHÁP

CHẾ BIẾN KHÁC NHAU CỦA CỎ BRACHIARIA DECUMBENS

ĐẾN KHẢ NĂNG SINH TRƢỞNG VÀ CHẤT LƢỢNG THỊT

CỦA BÒ NUÔI TRONG VỤ ĐÔNG

Chuyên ngành: Chăn nuôi động vật

Mã số: 60.62.40

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Từ Quang Hiển

2. PGS.TS. Phan Đình Thắm

THÁI NGUYÊN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Sau quá trình học tập và nghiên cứu, tôi đã hoàn thành luận văn thạc sĩ

khoa học nông nghiệp. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:

GS.TS Từ Quang Hiển, PGS.TS Phan Đình Thắm đã đầu tư công sức

và thời gian hướng dẫn, giúp đỡ tôi tận tình trong suốt quá trình triển khai

nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Trung tâm thực hành thực nghiệm trường Đại học Nông Lâm Thái

Nguyên, Viện Khoa học Sự sống, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn

nuôi miền núi-Viện Chăn nuôi.

Sự đóng góp to lớn trong đào tạo của tập thể các thầy cô giáo.

Sự động viên, khuyến khích của gia đình và bạn bè trong quá trình học

tập và nghiên cứu.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành trước những sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2010

Tác giả

Phƣơng Đức Thiện

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

là trung thực và chưa từng sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

- Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn

này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã được

chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả

Phƣơng Đức Thiện

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

0

MỤC LỤC

MỞ ĐẨU ............................................................................................ 0

1. Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................... 1

2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................. 1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................... 2

1.1. Cỏ hòa thảo và đặc điểm của chúng..................................................... 2

1.1.1. Giới thiệu về cỏ hoà thảo .................................................................. 2

1.1.2. Đặc tính sinh thái.............................................................................. 2

1.1.3. Đặc tính sinh vật............................................................................... 2

1.1.4. Đặc tính sinh lý ................................................................................ 4

1.1.5. Đặc tính sinh trưởng ......................................................................... 4

1.1.6. Cỏ Brachiaria decumbens................................................................. 5

1.2. Các phương pháp chế biến................................................................... 6

1.2.1. chế biến cỏ khô................................................................................. 6

1.2.1.1. Sơ lược về cỏ khô........................................................................... 6

1.2.1.2. Nguyên lý phơi khô ........................................................................ 7

1.2.1.3. Nguyên liệu dùng phơi khô ............................................................ 7

1.2.1.5. Biến đổi vật chất khi phơi .............................................................. 8

1.2.1.6. Tiến hành làm cỏ khô..................................................................... 9

1.2.1.7. Cất trữ cỏ .................................................................................... 12

1.4. Sử dụng cỏ trong chăn nuôi ............................................................... 16

1.4.1. Sử dụng cỏ tươi .............................................................................. 16

1.4.2. Sử dụng cỏ khô .............................................................................. 18

1.5. Đặc điểm tiêu hóa của gia súc nhai lại ............................................... 20

1.5.1. Cấu tạo bộ máy tiêu hóa của gia súc nhai lại................................... 21

1.5.1.1. Miệng .......................................................................................... 21

1.5.1.2. Thực quản.................................................................................... 21

1.5.1.3. Dạ dày ......................................................................................... 21

1.5.2. Hệ vi sinh vật dạ cỏ ........................................................................ 23

1.5.2.1. Vi khuẩn (Bacteria) ..................................................................... 23

1.5.2.2. Động vật nguyên sinh (Protozoa)................................................. 24

1.5.2.3. Nấm (Fungi) ................................................................................ 24

1.5.2.4. Mối quan hệ của các vi sinh vật dạ cỏ.......................................... 25

1.5.2.5. Sinh trưởng của vi sinh vật dạ cỏ................................................. 25

1.5.3. Thức ăn thô đối với gia súc nhai lại. ............................................... 27

1.5.3.1. Thành phần và cấu trúc của thức ăn thô ....................................... 27

1.1.3.2. Phân giải thức ăn thô trong dạ cỏ.................................................30

Chƣơng 2. ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU.................................................................33

2.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................ 33

2.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu.......................................................... 33

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

2.3. Nội dung nghiên cứu ......................................................................... 33

2.4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 34

2.4.1. Nghiên cứu khoảng cách cắt thích hợp với cỏ B.decumbens.......... 34

2.4.3. Xác định khối lượng cỏ ăn được/bò/ngày ...................................... 35

2.4.4. Thời điểm thu cắt và thành phần hóa học của cỏ sau khi phơi......... 37

2.4.5. Đánh giá hiệu quả chăn nuôi của cỏ trên bò thịt.............................. 37

2.4.6. Phương pháp theo dõi các chỉ tiêu .................................................. 40

2.4.7. Phương pháp xử lý số liệu .............................................................. 42

Chƣơng 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN.............................................. 43

3.1. Xác định khoảng cách cắt thích hợp cho cỏ B. decumbens ................ 43

3.1.1. Ảnh hưởng của khoảng cách cắt đến năng suất cỏ B. decumbens....43

3.1.2. Sản lượng cỏ B. decumbens ở các khoảng cách cắt khác nhau ........46

3.1.3. Thành phần hoá học của cỏ B. decumbens tươi ở các KCC khác

nhau...................................................................................48

3.1.4. Thành phần hóa học của cỏ B. decumbens khô ................................49

3.2. Xác định khối lượng cỏ ăn được/bò/ngày. .........................................50

3.2.1. Xác định khối lượng cỏ ăn được/1 bò/ ngày....................................50

3.2.2. Xác định tỷ lệ cỏ được sử dụng ở các tuổi cắt khác nhau ................51

3.2.3. Kết quả tính tỷ lệ tiêu hóa vật chất hữu cơ lý thuyết của cỏ ở tuổi

cắt khác nhau .....................................................................52

3.3. Đánh giá hiệu quả chăn nuôi của cỏ tươi trên bò thịt ......................... 53

3.3.1. Khối lượng bò qua các kỳ cân......................................................... 53

3.3.2. Tăng khối lượng trung bình của bò qua các giai đoạn..................... 54

3.3.3. Tiêu thụ VCK/1 bò và tiêu tốn VCK cho 1 kg khối lượng .............. 55

3.4. Đánh giá hiệu quả chăn nuôi của cỏ khô trên bò thịt ................... 55

3.4.1. Khối lượng của bò ở các kỳ cân.................................................. 56

3.4.2. Tăng khối lượng của bò ở các giai đoạn ......................................... 56

3.4.3. Tiêu thụ VCK/1 bò, tiêu tốn thức ăn của bò ăn khô ........................ 57

3.5. Nhận xét chung về kết quả nghiên cứu của thí nghiệm (3.3 và 3.4)......... 58

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .................................................................... 59

1. Kết luận ............................................................................................. 59

2. Tồn tại ............................................................................................. 59

3. Đề nghị ............................................................................................. 59

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

VSV: Vi sinh vật.

ABBH: Axit béo bay hơi.

ATP: Adenosine triphosphate.

NH3: Amoniac.

VCK: Vật chất khô.

KL: Khối lượng.

TT: Thực tế.

DDBL: dở dang bỏ lại.

VCHC: Vật chất hữu cơ.

KKC: Khoảng cách cắt.

SL: Sản lượng

UFL: Đơn vị thức ăn tạo sữa

PDI: Protein được tiêu hóa ở ruột non

DXKN: Dẫn xuất không chứa nitơ

SL: Sản lượng

NSCX: Năng suất chất xanh

CP: Protein thô

NS: Năng suất

TS: Tổng số

NSTB: Năng suất trung bình

B.decumbens: Brachiaria decumbens

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BẢNG BIỂU

Sơ đồ 1.1: Thành phần carbohydrate của TA thô (Delaval, 2002,

Trích Nguyễn Xuân Trạch, 2005) [38]................................... 28

Bảng 2.1: Công thức thí nghiệm .............................................................. 38

Bảng 2.2: Công thức thí nghiệm .............................................................. 39

Bảng 3.1: Năng suất cỏ B. decumbens ở các KCC khác nhau ở năm 1

(tạ/ha/lứa)...........................................................................................43

Bảng 3.2: Năng suất cỏ B. decumbens ở các KCC khác nhau

ở năm 2 (tạ/ha/lứa)................................................................................45

Bảng 3.3: Thành phần hoá học của cỏ B. decumbens ở các KCC khác

nhau (%) ...................................................................................................47

Bảng 3.4: Sản lượng cỏ B. decumbens ở các KCC khác nhau ở năm 1 và

2 (tấn/ha/năm)....................................................................................48

Bảng 3.5: Khối lượng bò ăn được ở các tuổi cỏ khác nhau (kg/con/ngày)............. 49

Bảng 3.6: Tỷ lệ cỏ được sử dụng ở các tuổi cắt khác nhau....................... 50

Bảng 3.7: Tỷ lệ tiêu hóa vật chất hữu cơ lý thuyết ở tuổi cắt khác nhau... 51

Bảng 3.8: Thành phần hóa học của cỏ B.decumbens khi phơi khô (%)...... 52

Bảng 3.9: Khối lượng trung bình của bò ở các kỳ cân.............................. 53

Bảng 3.10: Tăng khối lượng trung bình của bò qua các giai đoạn............ 54

Bảng 3.11: Tiêu thụ cỏ/1 bò và tiêu tốn cho 1 kg tăng khối lượng ........... 55

Bảng 3.12: Khối lượng của bò ở các kỳ cân............................................. 56

Bảng 3.13: Tăng khối lượng của bò ở các giai đoạn................................. 56

Bảng 3.14: Tiêu thụ thức ăn, tiêu tốn thức ăn cho 1 kg tăng khối lượng... 57