Về mối quan hệ giữa toàn cầu hóa, nhà nước dân tộc và chủ quyền quốc gia

VÒ mèi quan hÖ gi÷a Toµn cÇu ho¸, VÒ mèi quan hÖ gi÷a Toµn cÇu ho¸,

nhµ n−íc - nhµ n−íc - d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia

Ph¹m Th¸i ViÖt(*)

Nghiªn cøu qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, t¸c gi¶ nªu râ n¨m ®Æc

tr−ng c¬ b¶n cña toµn cÇu ho¸ ë giai ®o¹n hiÖn nay: sù ®æi

míi kh«ng ngõng vÒ c«ng nghÖ; sù tËp trung th«ng tin cho

phÐp thùc hiÖn liªn l¹c trùc tiÕp; sù gia t¨ng xu h−íng

chuÈn ho¸ c¸c s¶n phÈm kinh tÕ vµ x· héi, gia t¨ng héi

nhËp xuyªn quèc gia; vµ ®Æc biÖt tÝnh dÔ lµm tæn th−¬ng lÉn

nhau do sù tuú thuéc vµo nhau t¨ng lªn.

T¸c gi¶ còng ph©n tÝch c¸c quan ®iÓm vÒ t¸c ®éng cña toµn

cÇu ho¸ ®èi víi nhµ n−íc vµ chñ quyÒn quèc gia, cè g¾ng

nªu râ bøc tranh hiÖn thùc cña mét thÕ giíi ®ang cã nhiÒu

biÕn ®éng c¶ ë tÇm vi m« vµ vÜ m«. Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c

quan ®iÓm cña giíi chÝnh trÞ vµ nghiªn cøu vÒ c¸c néi dung

trªn, t¸c gi¶ ®· rót ra mét sè kÕt luËn chung.

I. C¸c ®Æc tr−ng cña toµn cÇu ho¸

Toµn cÇu ho¸ lµ ®èi t−îng g©y

nhiÒu tranh luËn. MÆc dï vËy, vÉn tån

t¹i mét sè dÊu hiÖu ®Æc tr−ng ®Ó nhËn

biÕt vÒ nã (1, tr.179-189); ®ã lµ:

1. C«ng nghÖ míi: Cuéc c¸ch m¹ng

c«ng nghÖ hiÖn nay ®ang gióp con

ng−êi rót ng¾n thêi gian vµ kho¶ng

c¸ch mét c¸ch ®¸ng kÓ trªn nhiÒu b×nh

diÖn cña ®êi sèng x· héi. Vµ thµnh tùu

®ã, ®Õn l−ît m×nh, ®· t¹o ra nh÷ng

chuyÓn biÕn vÒ chÊt trong quan niÖm

vÒ kh«ng - thêi gian x· héi vµ kh«ng -

thêi gian nh©n c¸ch. ý nghÜa cña kh«ng

gian vËt lý trong x· héi (vèn vÉn ®−îc

®o b»ng kho¶ng c¸ch ®Þa lý gi÷a c¸c

chñ thÓ cã ý thøc) ®· bÞ gi¶m mét c¸ch

®¸ng kÓ. Cïng c«ng nghÖ míi, con

ng−êi di chuyÓn trong kh«ng gian víi

tÇn suÊt vµ tèc ®é ch−a tõng cã.

2.(*)Sù tËp trung th«ng tin cho phÐp

thùc hiÖn liªn l¹c trùc tiÕp: Cã thÓ gäi

kû nguyªn hiÖn nay lµ kû nguyªn cña

sù chuyÓn giao th«ng tin hay “thêi ®¹i

th«ng tin”. Sè l−îng m¸y tÝnh trªn toµn

cÇu gia t¨ng theo cÊp sè nh©n. M¹ng

th«ng tin, viÔn th«ng, Internet, c¸c

h·ng truyÒn th«ng xuyªn quèc

gia...®ang lµm cho th«ng tin lu©n

chuyÓn trªn kh¾p bÒ mÆt ®Þa cÇu vµ chi

phÝ liªn l¹c gi¶m kh«ng ngõng.

3. Sù gia t¨ng xu h−íng chuÈn ho¸

c¸c s¶n phÈm kinh tÕ vµ x· héi: Nhu

cÇu vÒ c¸c chuÈn mùc ®¸nh gi¸ chung,

c¸c tiªu chÝ phæ biÕn, c¸c bé phËn cã thÓ

ho¸n ®æi cho nhau vµ c¸c biÓu t−îng

(*) TS. TriÕt häc, ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi