Về mối quan hệ trong dân ca giao duyên của người Việt ở vùng Trung Du và châu thổ sông Hồng

Ve moi quan he trong dan ca giao Duyen

cua ngudi Viet d vung Trung Du

va chau thd song Hong

PHAM TRONG TOAN

Am nhae la mdt trong nhflng loai

hinh nghe thuat, dfldc con ngUdi

sang tad tfl rat sdm. Khao cd hpc da eho

bie't, cac hinh khic md ta con ngfldi nhay

mfla, ca hat d cac hang dpng cd nien dai

each ngay nay hang van nam. Trong qua

trinh tdn tai, phat trien con ngfldi da

khong ngflng sang tao ra cac the loai am

nhae va hoan thien nd. Khdi dau cua ljch

sif am nhae la dan ca.Trong dan ca cd

nhieu the loai. d nflde ta, dan ca tam dfldc

phan thanh cac nhdm the loai:

- Nhflng bai hat trong lao dpng va ndi

ve lao dpng.

- Nhflng bai hat tin ngfldng-phong tuc

- Nhflng bai bat ddl dap-giao duyen.

- Nhflng bai hat ru

- Nhflng bai ddng dao.

Sfl phan chia tren chi la tfldng doi. Bdi

trdng nhdm the leai nay, khdng chi cd tinh

chat cua the loai dd, ma cdn cd tfnh chat

ciia the loai khac. Dan ca ddl dap-giao

duyen (sau day chflng tdi gpi tit la dan ca

giao duyen) ciia ngfldi Viet ndi chung, cua

ngfldi Viet vflng Trung Du va chau the

sdng Hdng ndi rieng, la be phan quan

trpng cUa dan ca Viet Nam. Mdi the loai

dan ca giao duyen cd nhflng dac trflng

rieng, ddng thdi lai cd mdi quan he mat

thie't vdi nhau.

Ve md'i quan he giUa Hdt Vi, Hdt Dum

vd Hdt Trdng Qudn.

Qua eac cuoc khao sat, dien da chflng

toi dfldc bie't, mpt so' lang xa d vung Trung

Du va chau thd song Hdng trflde nam

1945 CO cac sinh hoat Hat Vi, Hat Dum,

Hat Trd'ng Quan. Nhflng sinh boat ca hat

nay cd nhieu diem giong nhau.

Hat Vl, Hat Dum, Hat Trd'ng Quan deu

la ldi hat doi dap gifla trai va gai. Phong

tuc, tap quan, le ldi cua eae cupc hat nay

deu gdm ba chang chfnh:

1. Hat chao hdi, lam quen, mdi trau.

2. Hat td tinh, trao duyen, dd, hpa.

3. Hat tien, hat dan.

Nhflng ngfldi di Hat Vi, Hat Dflm, Hat

Trong Quan khong td chfle thanh phfldng,

hp. Trai gai cac lang xa tfl ru nhau di hat.

Khi hat thi trai lang nay hat doi dap vdi

gai lang kia, va ngflpc lai. Dia diem dien

xfldng cac cudc hat d ndi san dinh hay bai

cd, khdng gian khoang dat, thd mpng. Npi

dung ldi ca, chil yeu bay td tinh cam gifla

trai va gai. Ldi thd giau hinh anh, dam da

chat trfl tinh. The thd chfnh la luc bat, luc

bat bien the. Am dieu cua ba 161 hat deu

gian ddn, mpc mac. Cac bai ban deu cd cac

dang thang 3 am, 4 am hoac 5 am. Ara

vflc deu trong pham vi mdt bat dp, khdng

cd cac quang nhay xa (quang 6 trd len).