Về chữ "cô", chữ "độc", chữ "nhất" trong thơ trung đại Việt Nam

T H l/Q N G THlTC H A N N O M

V£ CHU "CO" W , CHU "DOC" (m), CHU "NHAT" ( - )

TRONG THO TRUNG DAI VIET NAM

trAm th a n h tuA n {*]

D

oc tho chu Han thdi trung dai, dac

biet la tho Dudng luat, chung ta se

de dang nhan thay nhung: co, doc, nhat,

vo, hieu, khong, tucmg, dir duoc sir dung

lap di lap lai, trd thanh nhirng "ma" het

sue dac biet. Trong nhung "ma" ay, tir

co, tir doc la nhirng tir co tan xuat xuat

hien rat cao trong nhieu thi pham chu

Han ngudi Viet qua nhieu thdi dai.

1. Chir "co" (3k), chir "doc" (35),

chu1 "nhat" (—) trong quan niem

nghe thuat thoi trung dai

Trong tho ca chir Han thdi trung dai,

ta thudng bat gap chir co d net nghla la co

doc le loi. Tir co thudng ket hop vdi mot it

danh tir va vdi mot it dong tir. Co neu di

vdi danh tir thi co la tinh tir (co pham, co

nhan, co bong...). Co su hien dien ciia tir

co canh vat se trd nen don le: thuyen cung

thanh co chu, co thuyen, co bong; may

cung thanh co van; den cung thanh co

dang, nui cung thanh co scm... Tat ca

nhung hinh anh gan ket vdi tir co thudng

god cho ngudi doc lien tudng den tam

trang co don, sau nao dang an khuat trong

tam tu ciia nhan vat tru tinh.

Ben canh do tho chu Han cung sir

dung pho bien chir doc. Doc thudng dien

ta trang thai co don tTnh tai. Doc khac

hoa tam the ciia thi nhan. Do la cai ban

nga ciia mot tieu vu tru muon hoa nhap

vao dai vu tru bao la rong ldn. Con

ngudi nho be dimg trudc vu tru ben canh

khat vong chiem lTnh con co su chiem

nghiem: doi dien vdi cai vo ciing, vo tan

ciia vu tru, con ngudi nhan thirc duoc

cai huu han nho be ciia minh tir do

thudng bat len niem cam khai. mot noi

buon menh mang.

Ben canh chu co, chu doc, chu nhat

xuat hien vdi tan xuat cao trong tho chu

Han thdi trung dai. Nhat trong triet hoc

Lao Trang la mot co so quan trong:

"Dao sinh nhat. nhat sinh nhi. nhi sinh

tam, tam sinh van vat" (Lao Tu - Dao

dire kinh, chuong 42) tir mot sinh ra tat

ca va tat ca se qui ve mot de dat "dao".

"thien nhan hop nhat". Nhu vay nhat the

hien sir thong nhat cao do. Tu duy tho

Dudng la tu duy quan he nen tho Duong

da chon doc, co va nhat la nhat de neu

bat tinh thong nhat. Trong tho chu Han.

nhcit thudng di kem vdi danh tir va dong

tir. Khi di kem vdi dong tir. nhcit thudng

Trudng THPT Long Hiep. h.Tra Cu. tinh

Tra Vinh.

74