Văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam

1

VIỆN hµn l©m KHOA HỌC X· HỘI VIỆT NAM

Häc VIỆN khoa häc x· héi

NguyÔn TuÊn Minh

v¨n hãa kinh doanh hoa kú

vµ bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi viÖt nam

luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ

Hµ néi - 2013

2

VIỆN hµn l©m KHOA HỌC X· HỘI VIỆT NAM

Häc VIỆN khoa häc x· héi

NguyÔn TuÊn Minh

v¨n hãa kinh doanh hoa kú

vµ bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi viÖt nam

Chuyªn ngµnh : Kinh tÕ ThÕ giíi vµ Quan hÖ Kinh tÕ Quèc tÕ

M· sè : 62.31.07.01

LuËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ

Ng-êi h-íng dÉn khoa häc:

1. GS.TS. NguyÔn Xu©n Th¾ng

2. PGS. TS. NguyÔn ThÞ Hång Nhung

Hµ néi - 2013

3

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu nêu

trong luận án là trung thực. Những kết quả khoa học của luận án chưa từng được

công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận án

NGUYỄN TUẤN MINH

4

MỤC LỤC

Trang bìa …..……......................................................................................................2

Lời cam đoan ………....................................................................................................3

Danh mục các chữ viết tắt .......................................................................................6

Danh mục các bảng ..................................................................................................8

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................9

CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VĂN HÓA KINH

DOANH....................................................................................................................21

1.1. Khái quát về văn hóa kinh doanh.................................................................22

1.1.1. Định nghĩa văn hóa kinh doanh................................................................22

1.1.2. Các lớp cấu thành của văn hóa kinh doanh ..............................................25

1.1.3. Các đặc trưng của văn hóa kinh doanh.....................................................29

1.2. Tầm quan trọng của văn hóa kinh doanh trong hoạt động kinh doanh

quốc tế ....................................................................................................................33

1.3. Hai xu hƣớng nghiên cứu văn hóa kinh doanh ...........................................39

1.3.1. Văn hóa công ty: Lý thuyết và mô hình của Edgar H. Schien .................40

1.3.2. VHKD quốc tế: Lý thuyết và mô hình so sánh của Richard Lewis .........45

CHƢƠNG II: VĂN HÓA KINH DOANH HOA KỲ VÀ TÍNH CÁCH CỦA

NGƢỜI MỸ TRONG KINH DOANH..................................................................55

2.1. Về văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ....................................................................55

2.2. Những nhân tố tác động đến việc hình thành và phát triển VHKD Hoa

Kỳ............................................................................................................................57

2.3. Thực tiễn VHKD Hoa Kỳ và so sánh qua một số mô hình ........................79

2.3.1. Mô hình của Edward T. Hall ....................................................................80

2.3.2. Mô hình của Geert Hofstede.....................................................................85

2.3.3. Mô hình của Fons Trompenaars...............................................................89

2.4. Các đặc trƣng tiêu biểu của VHKD Hoa Kỳ ...............................................95

5

CHƢƠNG III: VĂN HÓA KINH DOANH VIỆT NAM- HOA KỲ: SO SÁNH

VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM...........................................................................101

3.1. Văn hóa trong kinh doanh Việt Nam và Hoa Kỳ: góc nhìn lịch sử, kinh tế

và xã hội ...............................................................................................................101

3.2. Văn hóa kinh doanh Việt Nam – Hoa Kỳ: góc nhìn từ các mô hình nghiên

cứu so sánh thực tiễn VHKD quốc tế ................................................................108

3.3. Văn hóa kinh doanh Việt Nam và Hoa Kỳ: Góc nhìn từ một số doanh

nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam..............................................................................120

3.4. Một số bài học kinh nghiệm đối với doanh nhân Việt Nam.....................124

KẾT LUẬN............................................................................................................143

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ..........................................147

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................148

PHỤ LỤC...............................................................................................................158

6

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

UAI Uncertainty Avoidance Index

Chỉ số né tránh sự không chắc chắn

BOD Board of directors

Ban giám đốc

CEO Chief executive officer

Giám đốc điều hành

CSR Corporate Social Responsibility

Trách nhiệm xã hội của công ty

EXIMBANK Export and Import Bank

Ngân hàng xuất nhập khẩu Mỹ

FCPA The U.S. Foreign Corrupt Practices Act

Đạo luật về tham nhũng của Hoa Kỳ

FDI Foreign Direct Investment

Đầu tư trực tiếp nước ngoài

IDV Individualism versus Collectivism

Chỉ số so sánh chủ nghĩa cá nhân/ chủ nghĩa tập thể

LTO Long - Term Orientation

Định hướng dài hạn

M &A Merger and Acquisition

Sáp nhập và thôn tính

MNC Multi National Corporation

Công ty đa quốc gia

MAS Masculinity versus Femininity

Chỉ số so sánh Nam tính/ Nữ tính

M-Time Monochronic Time

Thời gian đơn tuyến

7

PDI Power Distance Index

Chỉ số khoảng cách quyền lực

R & D Research and Development

Nghiên cứu và phát triển

RVS Rokeach Value Survey

Hệ thống phân loại giá trị

TNC Transnational Corporation

Công ty xuyên quốc gia

P- Time Polychronic Time

Thời gian đa tuyến

DN Doanh nghiệp

KH-CN Khoa học công nghệ

KH-KT Khoc học kỹ thuật

KHXH Khoa học xã hội

NXB Nhà xuất bản

XHCN Xã hội chủ nghĩa

VHKD Văn hóa kinh doanh

VHXH Văn hóa xã hội

8

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1

Cấu trúc VHKD Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế

Trang

13

Bảng 1.1

Đặc tính doanh nhân trong ba loại hình văn hóa (Đơn tuyến – Đa tuyến –

Phản hồi) của Lewis 48

Bảng 2.1

So sánh của Hall về đặc tính doanh nhân Hoa Kỳ (Văn hóa đơn tuyến)/

Châu Á (Văn hóa Đa tuyến) 84

Bảng 2.2

So sánh của Hofstede về đặc tính doanh nhân Hoa Kỳ và một số quốc gia

châu Á 89

Bảng 3.1

Các chiều so sánh đặc tính doanh nhân Hoa Kỳ và Việt Nam 109

Bảng 3.2

Khác biệt đặc tính văn hóa kinh doanh Việt Nam và Hoa Kỳ

(Dựa trên mô hình của Hall, Hofstede, Trompenaars ,và Lewis) 120

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1

Các lớp cấu thành của văn hóa kinh doanh

Trang

26

Hình 1.2

Mô hình của Edgard H. Shein 42

Hình 1.3

Mô hình của Richard Lewis 47

9

MỞ ĐẦU

I. Tính cấp thiết của đề tài

Ngày nay, với tiến trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế đang phát

triển mạnh mẽ, quan hệ kinh tế và kinh doanh quốc tế ngày một được mở rộng và

đưa lại rất nhiều lợi ích cho các quốc gia trên thế giới.

Mặc dù vậy, dường như chúng còn có nhiều mặt trái và tạo nên những “cú sốc

văn hóa”, những “va chạm giữa các nền văn minh”, đã làm cho một số nước không

thể phát triển nhanh và bền vững được, và lợi ích của toàn cầu hóa và hội nhập quốc

tế đối với những nước này hầu như rất hạn hẹp.

Từ giác độ lý luận văn hóa kinh doanh, có thể cho rằng, đó là do những biểu

hiện của cái chung và cái riêng, của những đặc tính chung và những đặc trưng riêng

của văn hóa kinh doanh quốc tế. Mỗi một quốc gia đều có cách thức, tập quán kinh

doanh riêng của mình; điều hiển nhiên đó là do mỗi quốc gia đều có nền văn hóa

với những đặc tính riêng biệt, không giống nhau. Đồng thời khi giao lưu hội nhập

quốc tế trong tiến trình toàn cầu hóa của nhân loại, những đặc tính chung, giống

nhau sẽ phát huy tác dụng. Sự dung hòa những đặc tính chung và riêng trong văn

hóa kinh doanh của quốc gia dân tộc với thế giới, sẽ tạo nên những điều kiện, cơ hội

to lớn cho các nước thu được lợi ích trong kinh doanh toàn cầu; ngược lại, cũng sẽ

gây nên nhiều thách thức to lớn, nếu không biết vượt qua, nhiều nước sẽ không thể

vượt qua bẫy nghèo nàn và lạc hậu.

Với mục tiêu đến năm 2020 trở thành một nước công nghiệp, Việt Nam đang

không ngừng nỗ lực thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa, mở rộng

hợp tác kinh tế quốc tế, nhất là với các đối tác lớn.

Trong các thị trường kinh tế chiến lược của Việt Nam hiện nay, Mỹ là thị

trường quan trọng bậc nhất. Kim ngạch thương mại Việt Nam và Mỹ tăng nhanh, từ

gần 1,6 tỉ đô-la năm 2001 lên hơn 21,5 tỉ đô-la năm 2011 [102]. Đầu tư của Mỹ vào

Việt Nam cũng khá lớn, với 480 dự án, tổng vốn đầu tư đăng ký là 12,8 tỉ đô la, xếp

10

thứ 7 trong số các nhà đầu tư nước ngoài [42, tr.24] (Theo số liệu của phía Mỹ, đầu

tư của Mỹ là 15,4 tỷ, đứng thứ 5 trong danh sách các nhà đầu tư [103]).

Những số liệu này cho thấy, Hoa Kỳ có một vai trò rất quan trọng trên con

đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam

(Tham khảo thêm phụ lục 1, phụ lục 2).

Việt Nam đã có thể xuất nhập khẩu nhiều hơn, hiệu quả hơn, hợp tác kinh

doanh với Hoa Kỳ tốt hơn, nhưng sự hợp tác kinh tế của Việt Nam với Hoa Kỳ vẫn

chưa tương xứng với tiềm năng của hai nước. Có nhiều nguyên nhân hạn chế tiềm

lực hợp tác phát triển kinh tế giữa hai bên, và một trong những nguyên nhân này

chính là rào cản về văn hóa kinh doanh. Rất nhiều nhà lãnh đạo kinh doanh Việt

Nam, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vào thị trường Kỳ với vốn liếng văn hóa kinh

doanh Hoa Kỳ ít ỏi, chưa thực sự hiểu các nhà quản lý, các doanh nhân Hoa Kỳ,

cũng như người tiêu dùng Hoa Kỳ, suy nghĩ gì, tập quán kinh doanh, và cách thức

làm việc của họ ra sao.

Việt Nam đã ký kết và đang thực thi Hiệp định Thương mại song phương với

Hoa Kỳ, và hiện nay, có một sự kiện hết sức quan trọng đối với sự phát triển kinh

tế, cũng như hội nhập quốc tế của Việt Nam là Việt Nam đang đàm phán với Mỹ và

một số nước khác để thành lập Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược Xuyên Thái

Bình Dương (TPP), một hiệp định thương mại tự do kiểu mới. Chúng tôi cho rằng,

để thu được nhiều lợi ích trong một tổ chức to lớn này, bên cạnh những vấn đề

khác, việc hiểu biết về văn hóa kinh doanh, tập quán kinh doanh của Hoa Kỳ (và

các nước khác) sẽ tránh được những “cú sốc”, những “đụng độ”, giảm nhẹ những

thiệt hại kinh tế, mở rộng đường cho hàng hóa và doanh nhân Việt Nam làm ăn

thành công với các đối tác Hoa Kỳ là hết sức cần thiết và cấp bách.

Chính vì vậy, có thể cho rằng, việc nghiên cứu văn hóa kinh doanh của Hoa Kỳ

hiện nay là vô cùng cấp thiết và quan trọng.

2. Tình hình nghiên cứu

Văn hóa kinh doanh đã hình thành từ lâu tại Việt Nam, tuy nhiên các công

trình nghiên cứu có tính tổng quát và hệ thống chưa nhiều, thường trình bày theo

11

hướng vấn đề đơn tuyến, do vậy trong phần tổng quan tình hình nghiên cứu của các

học giả trong nước, luận án sẽ tổng quan lại theo cách trình bày các hướng nghiên

cứu chính mà các học giả trong nước viết về chủ đề văn hóa kinh doanh, và những

vấn đề liên quan đến văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ, từ đó đưa ra cái nhìn tổng quát

trong việc nghiên cứu văn hóa kinh doanh của các học giả Việt Nam.

Trong khi đó, các công nghiên cứu về văn hóa kinh doanh quốc tế nói chung,

và văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ nói riêng, đã được nghiên cứu sâu và có tính khái

quát cao ở nước ngoài. Do vậy, luận án trước hết sẽ trình bày tổng quan các công

trình nghiên cứu cụ thể về văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ, thực tiễn biểu hiện của văn

hóa kinh doanh Hoa Kỳ; và các công trình nghiên cứu có tính khái quát hóa cao về

mặt lý thuyết và mô hình trong nghiên cứu văn hóa kinh doanh quốc tế, trong đó có

Hoa Kỳ. Việc khái quát như vậy sẽ giúp cho việc đánh giá, đối chiếu, so sánh sự

khác biệt trong văn hóa kinh doanh giữa Việt Nam và Hoa Kỳ phù hợp hơn. Từ đó

mở ra hướng nghiên cứu và cách tiếp cận mang tính thực tiễn cho luận án.

2.1. Nghiên cứu trong nƣớc

Văn hóa kinh doanh luôn được xem là một nhân tố quan trọng trong kinh

doanh, cũng như trong sự nghiệp phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Chính vì vậy,

việc nghiên cứu văn hóa kinh doanh (VHKD) đã được các nhà khoa học, các nhà

quản lý và các doanh nhân đặc biệt quan tâm . Tại Việt Nam đã có nhiều công trình

khoa học nghiên cứu về vấn đề văn hóa kinh doanh , tuy nhiên chưa có nhiều công

trình mang tính nghiên cứu chuyên sâu và có hệ thống về văn hóa kinh doanh quốc

tế, nhất là so sánh văn hóa kinh doanh củ a Việt Nam với các quốc gia khác , trong

đó có Hoa Kỳ.

Các công trình khoa học tập trung chủ yếu vào nghiên cứu văn hóa kinh doanh

của Việt Nam , đặc biệt liên quan đến ba vấn đề sau: (1) Nghiên cứu cơ sở lý luận

của VHKD; (2) Phân tích hiện trạng VHKD Việt Nam và (3) Phân tích ảnh hưởng

của cơ chế chính sách, môi trường văn hóa xã hội đối với doanh nhân, doanh nghiệp

Việt Nam, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm khai thác các nhân tố văn hóa trong

hoạt động kinh tế, kinh doanh của Việt Nam. Ngoài ra, trong các tài liệu về nghiên

12

cứu văn hóa kinh doanh Việt Nam cũng có một số bài nghiên cứu khoa học và một

số sách dịch đề cập tới văn hóa Hoa Kỳ, cũng như một số khía cạnh của văn hóa

kinh doanh Hoa Kỳ. Ba vấn đề nghiên cứu VHKD được trình bày như sau:

Về cơ sở lý luận của VHKD

Đáng chú ý là các nghiên cứu của Phạm Xuân Nam (1996); Đỗ Minh Cương

(2001); Nguyễn Hoàng Ánh (2002); Đinh Sơn Hùng, Lê Vinh Danh (2004); Hồ Sỹ

Quý (2006), Dương Thị Liễu (2006), Nguyễn Mạnh Quân (2009). Các tác giả đã

nghiên cứu khá sâu sắc về mối quan hệ giữa văn hóa và kinh tế, kinh doanh; tổng

quan khá đầy đủ các quan niệm về triết lý kinh doanh, đạo đức kinh doanh, văn hóa

doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân, các nhân tố cấu thành, các nhân tố ảnh hưởng

tới chúng; đồng thời cũng phác thảo những phương hướng, cách thức cơ bản để tạo

lập các nhân tố đó. Đây là những vấn đề rất cơ bản về lý luận văn hóa kinh doanh.

Các công trình của những tác giả nêu trên rất có giá trị về khoa học, tạo điều kiện

quan trọng để tiếp tục nghiên cứu vấn đề.

Một vấn đề lý luận và thực tiễn quan trọng của văn hóa kinh doanh đã được

trình bày gần đây trong nghiên cứu của Phùng Xuân Nhạ và các cộng sự (2010),

trong đó đã bước đầu xây dựng được mô hình cấu trúc phân tầng với các bảng thang

giá trị chi tiết của VHKD Việt Nam thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế (xem thêm

bảng 1), góp phần hình thành nên một khung phân tích cơ bản về VHKD Việt Nam,

giúp cho việc nghiên cứu VHKD tại Việt Nam ngày càng có hệ thống hơn.

Về phân tích hiện trạng VHKD Việt Nam

Một số tác giả đã bước đầu tiến hành điều tra, khảo sát một số doanh nghiệp ở

các thành phố lớn, như Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh (Phùng Xuân Nhạ và

cộng sự (2010); Dương Thị Liễu và cộng sự (2004); Trần Quốc Dân (2003). Kết

quả của các cuộc nghiên cứu điều tra này là quan trọng và rất đáng chú ý. Các điều

tra tập trung vào việc xem xét hiện trạng VHKD Việt Nam và cho rằng, ở Việt Nam

đã bắt đầu hình thành tính cách cộng đồng doanh nhân Việt Nam; các tác giả đã xác

lập được các tiêu chí văn hóa cho doanh nhân Việt Nam; phân tích mối quan hệ

biện chứng giữa tinh thần doanh nghiệp với VHKD…, đồng thời đã phác họa nên

13

một bức tranh chung về VHKD Việt Nam. Tuy nhiên, để đánh giá được những xu

hướng biến đổi của VHKD Việt Nam trong tương lai sẽ tiếp tục cần phải có những

điều tra qui mô hơn, hệ thống hơn, và tập trung hơn.

Bảng 1. Cấu trúc VHKD Việt Nam

Trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế

Nguồn: Phùng Xuân Nhạ (2011). “Nhân cách doanh nhân và văn hóa kinh doanh ở Việt Nam

trong thời kỳ đổi mới và hội nhập”. NXB ĐHQG Hà Nội

14

Về phân tích ảnh hưởng của cơ chế, chính sách, môi trường văn hóa xã hội

tới doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam và đề xuất các biện pháp nhằm khai

thác các nhân tố văn hóa trong hoạt động kinh tế, kinh doanh của Việt Nam

Hướng nghiên cứu này cũng được khá nhiều tác giả tập trung chú ý, trong đó

nổi bật là các nghiên cứu của Phùng Xuân Nhạ (2006, 2010); Nguyễn Mạnh Quân

(2009); Đỗ Minh Cương (2009); Lê Quý Đức (2005); Nguyễn Quang Vinh (2002);

Vũ Quốc Tuấn (2001); Nguyễn Anh Dũng (2000); Đỗ Huy (1996). Các nghiên cứu

của các tác giả này đã giới thiệu và đề xuất được một số cách thức, phương pháp cải

thiện môi trường kinh doanh, phát huy vai trò các nhân tố của VHKD Việt Nam,

cũng như bước đầu chỉ ra những hướng và giải pháp cụ thể để phát triển VHKD

Việt Nam.

Về nghiên cứu về VHKD Hoa Kỳ , so sánh VHKD Hoa Kỳ với VHKD Việt

Nam

Hiện nay ở Việt Nam chưa có nhiều công trình nghiên cứu theo hướng này, có

một số công trình nêu vấn đề, nhưng cũng chỉ đề cập ở một số khía cạnh và mang

tính giới thiệu, được đăng tải trong một số tạp chí nghiên cứu chuyên ngành, cũng

như trong một số công trình nghiên cứu tại các trường đại học và viện nghiên cứu,

tiêu biểu là một số nghiên cứu của Nguyễn Hoàng Ánh (2007), Phùng Xuân Nhạ

(2010), v.v..

Ngoài ra, cũng đã có một số công trình nghiên cứu về văn hóa Mỹ, phần lớn

tập trung vào phân tích và trình bày về đặc điểm xã hội, con người và cuộc sống,

trong đó có trình bày giản lược về văn hóa kinh doanh; tiêu biểu có cuốn “Văn hóa

Bắc Mỹ trong toàn cầu hóa” của Lương Văn Kế (NXB Giáo dục Việt Nam, 2011).

Về lĩnh vực văn hóa xã hội Hoa Kỳ, cho đến nay cuốn “Hồ sơ văn hóa Mỹ” của nhà

nghiên cứu văn hóa Hữu Ngọc (NXB Thế giới, 1995) vẫn được coi là một công

trình tư liệu mang tính bao quát về xã hội và văn hóa Mỹ. Về sách dịch, có cuốn

sách “Cuộc sống và các thiết chế ở Mỹ”(NXB Chính trị Quốc gia, 2000), tác giả

Doughlas K.Steveson, và cuốn “Phong cách Mỹ”, của Gary Althen (NXB Văn

Nghệ, 2006) đã đề cập khá toàn diện nhiều lĩnh vực liên quan đến xã hội, văn hóa,

15

kinh doanh và con người Mỹ. Liên quan đến lý luận về đặc điểm xã hội - văn hóa

Mỹ có cuốn “Văn minh Hoa Kỳ” (NXB Thế Giới, 1998) của Jean - Pierre Fichou.

Những công trình nghiên cứu trên có đề cập, nhưng không nhiều, đến văn hóa kinh

doanh Hoa Kỳ.

Như vậy, có thể thấy các tác giả đã nghiên cứu khá sâu sắc về tổng quan mối

quan hệ giữa văn hóa với kinh tế , kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng

trống cho các nghiên cứu mang tính hệ thống, với qui mô điều tra đủ lớn, để đưa ra

được những đánh giá chính xác hơn về các đặc tính, các giá trị của VHKD Việt

Nam. Ngoài ra, tại Việt Nam còn thiếu các công trình nghiên cứu chuyên sâu về

VHKD của các quốc gia khác, so sánh văn hóa kinh doanh của các quốc gia khác

với Việt Nam, đặc biệt là nghiên cứu về VHKD Hoa Kỳ, quốc gia số một về phát

triển kinh tế hiện nay trên thế giới.

2.1. Nghiên cứu ở nƣớc ngoài

Cùng với các công trình nghiên cứu trong nước, có thể thấy có khá nhiều công

trình nghiên cứu của nước ngoài về văn hóa kinh doanh quốc tế nói chung, và văn

hóa kinh doanh Hoa Kỳ nói riêng. Các công trình này có tính chuyên sâu, và khái

quát rất cao. Phần dưới đây sẽ tổng quan lại các công trình nghiên cứu nước ngoài

về văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ theo các hướng sau: (1) Nghiên cứu thực tiễn biểu

hiện của văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ; (2) Về xây dựng các cơ sở lý thuyết và mô

hình nghiên cứu văn hóa kinh doanh quốc tế, trong đó có Hoa Kỳ; (3) Văn hóa kinh

doanh Hoa Kỳ - Việt Nam.

Hướng nghiên cứu về thực tiễn biểu hiện văn hóa kinh doanh Hoa Kỳ

Các công trình nghiên cứu theo hướng này, như cuốn “Working With

Americans: How to Build Profitable Business Relationships” của Allyson Stewart￾Allen and Lanie Dansnow (2002) (NXB Prentice Hall), cuốn “Americans at Work:

A Guide to the Can-Do People” của Craig Storti (2004) (NXB Nicholas Brealey

Publishing), cuốn “Trust and Honesty: America's Business Culture at a Crossroad”

của Tamar Frankel (2008) (NXB Oxford University Press), hay cuốn “When we are

the foreigners: What Chinese think about working with Americans”, của Orlando R.