Vận dụng chính sách của ngân hàng nhà nước trong huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) - chi nhánh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ NGỌC TRÂM

VẬN DỤNG CHÍNH SÁCH

CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

TRONG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG

TMCP SÀI GÒN - HÀ NỘI (SHB) -

CHI NHÁNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ NGỌC TRÂM

VẬN DỤNG CHÍNH SÁCH

CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

TRONG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG

TMCP SÀI GÒN - HÀ NỘI (SHB) -

CHI NHÁNH QUẢNG NINH

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đào Thị Hoàng Mai

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

được thực hiện nghiêm túc và mọi số liệu trong này được trích dẫn có nguồn

gốc rõ ràng.

Thái Nguyên, ngày 11 tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Ngọc Trâm

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, toàn thể các thầy, cô

giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên

đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức trong suốt quá trình theo học tại

trường và tạo điều kiện thuận lợi nhất trong thời gian học tập và nghiên cứu

nhằm hoàn thành chương trình Cao học.

Với tình cảm trân trọng nhất, tôi xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành, sâu

sắc tới TS. Đào Thị Hoàng Mai đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ trong quá trình

thực hiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn các cơ quan nơi tôi công tác và nghiên cứu

luận văn, cùng toàn thể các đồng nghiệp, gia đình bạn bè đã tạo điều kiện,

cung cấp tài liệu cho tôi hoàn thành chương trình học của mình và góp phần

thực hiện tốt hơn cho công tác thực tế sau này.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 11 tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Ngọc Trâm

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT......................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 4

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VẬN DỤNG

CHÍNH SÁCH CỦA NGÂN HÀNG NHÀ TRONG HUY

ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI........................... 5

1.1. Tổng quan về hoạt động huy động vốn của Ngân hàng thương mại...... 5

1.1.1. Khái niệm về huy động vốn .................................................................... 5

1.1.2. Vai trò cơ bản của hoạt động huy động vốn của NHTM........................ 5

1.1.3. Nội dung hoạt động huy động vốn của Ngân hàng thương mại ............. 7

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của Ngân

hàng thương mại.................................................................................... 15

1.2. Các chính sách của ngân hàng nhà nước liên quan đến hoạt động huy

động vốn của Ngân hàng thương mại..................................................... 20

1.2.1. Chính sách về lãi xuất ........................................................................... 21

1.2.2. Chính sách thu hút khách hàng ............................................................. 22

1.2.3. Chính sách mở rộng mạng lưới Chi nhánh ........................................... 22

1.2.4. Chính sách Marketing ........................................................................... 23

1.2.5. Chính sách hỗ trợ tư vấn khác hàng...................................................... 23

1.2.6. Chính sách chăm sóc khách hàng ......................................................... 24

1.3. Nội dung vận dụng chính sách của NHNN trong huy động vốn của NHTM.... 24

1.3.1. Chính sách của NHNN tác động tới hoạt động huy động vốn ............. 24

iv

1.3.2. Quy trình huy động vốn ........................................................................ 25

1.3.3. Công tác giám sát, huy động vốn.......................................................... 26

1.4. Cơ sở thực tiễn về vận dụng chính sách của ngân hàng nhà nước

trong huy động vốn và năng lực huy động vốn của Ngân hàng

thương mại............................................................................................. 27

1.4.1. Kinh nghiệm về công tác huy động vốn của một số Ngân hàng

thương mại ............................................................................................ 27

1.4.2. Kinh nghiệm của Ngân hàng Công thương chi nhánh Quảng Ninh..... 30

1.4.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng SHB - Chi nhánh

Quảng Ninh ........................................................................................... 30

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 32

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................... 32

2.2. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 32

2.2.1. Chọn điểm nghiên cứu .......................................................................... 32

2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin............................................................ 32

2.2.3. Phương pháp tổng hợp thông tin........................................................... 34

2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 35

2.3. Hệ thống một số chỉ tiêu nghiên cứu .................................................... 36

2.3.1. Chỉ tiêu về vận dụng chính sách của NHNN trong HĐV tại SHB –

Chi nhánh Quảng Ninh ......................................................................... 36

2.3.2. Chỉ tiêu về các nhân tố ảnh hưởng........................................................ 41

Chương 3. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG CHÍNH SÁCH CỦA

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC TRONG HUY ĐỘNG VỐN TẠI

NGÂN HÀNG SHB - CHI NHÁNH QUẢNG NINH ...................... 42

3.1. Tổng quan về Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh..................... 42

3.1.1. Quá trình hình thành, phát triển của Ngân hàng SHB - Chi nhánh

Quảng Ninh ........................................................................................... 42

3.1.2. Bộ máy tổ chức điều hành tại SHB - Chi nhánh Quảng Ninh.............. 44

3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng SHB - Chi nhánh

Quảng Ninh giai đoạn năm 2016 - 2018............................................... 46

3.2. Thực trạng vận dụng chính sách của Ngân hàng nhà nước trong

huy động vốn tại Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh................ 51

v

3.2.1. Các chính sách đang được vận dụng tại SHB - Chi nhánh Quảng Ninh

trong công tác huy động vốn.................................................................... 51

3.2.2. Thực trạng vận dụng chính sách của Ngân hàng nhà nước trong

huy động vốn tại Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh.................. 57

3.2.3. Đánh giá của khách hàng về việc vận dụng chính sách của Ngân

hàng nhà nước trong huy động vốn của Ngân hàng SHB - Chi

nhánh Quảng Ninh ................................................................................ 75

3.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến năng lực huy động vốn của Ngân

hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh ....................................................... 79

3.3.1. Nhóm nhân tố khách quan .................................................................... 79

3.3.2. Nhóm nhân tố chủ quan ........................................................................ 82

3.4. Đánh giá chung về thực trạng vận dụng chính sách của Ngân hàng

nhà nước trong huy động vốn của Ngân hàng SHB - Chi nhánh

Quảng Ninh............................................................................................ 91

3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 91

3.4.2. Hạn chế.................................................................................................. 93

3.4.3. Nguyên nhân hạn chế............................................................................ 94

Chương 4. GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC HUY ĐỘNG

VỐN TẠI NGÂN HÀNG SHB - CHI NHÁNH QUẢNG NINH............ 98

4.1. Định hướng nâng cao năng lực huy động vốn tại Ngân hàng SHB -

Chi nhánh Quảng Ninh ......................................................................... 98

4.1.1. Định hướng chung của ngành ngân hàng.............................................. 98

4.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực huy động vốn tại Ngân

hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh ................................................... 102

4.2.1. Nhóm giải pháp về tăng quy mô huy động vốn.................................. 102

4.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực huy động vốn ............................. 106

4.3. Một số kiến nghị ................................................................................. 113

4.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước Việt Nam ............................. 113

4.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng SHB .................................................. 115

KẾT LUẬN.................................................................................................. 117

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 119

PHỤ LỤC..................................................................................................... 121

vi

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

CBCNV : Cán bộ công nhân viên

CPHĐV : Chi phí huy động vốn

DNVVN : Doanh nghiệp vừa và nhỏ

DTLSDV : Doanh thu từ lãi sử dụng vốn

KHV : Kế hoạch huy động

LNSDV : Lợi nhuận từ sử dụng vốn

NHNN : Ngân hàng nông nghiệp

NHTM : Ngân hàng thương mại

NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần

NHTW : Ngân hàng trung ương

TCKT : Tổ chức kinh tế

TCTD : Tổ chức tín dụng

TLHTKH : Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch huy động

TMCP : Thương mại cổ phần

TNV : Tổng nguồn vốn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Thang đánh giá Likert................................................................. 36

Bảng 3.1. Kết quả HĐKD của SHB - chi nhánh Quảng Ninh qua 3

năm 2016 - 2018 ......................................................................... 47

Bảng 3.2. Quy mô khách hàng của SHB - chi nhánh Quảng Ninh giai

đoạn 2016 - 2018 ........................................................................ 52

Bảng 3.3. Tình hình huy động vốn của SHB - chi nhánh Quảng Ninh

giai đoạn năm 2016 - 2018 ......................................................... 49

Bảng 3.4. Thống kê lực lượng lao động tại ngân hàng SHB - chi nhánh

Quảng Ninh................................................................................. 61

Bảng 3.5. Thống kê hiệu suất huy động vốn và năng suất lao động của

SHB - chi nhánh Quảng Ninh..................................................... 62

Bảng 3.6. Lãi suất thực tế tại thời điểm cuối năm giai đoạn năm 2016 - 2018.....67

Bảng 3.7. Chi phí huy động vốn của SHB - Chi nhánh Quảng Ninh

giai đoạn năm 2016 - 2018 ......................................................... 68

Bảng 3.8. Các chỉ tiêu về khả năng sinh lời của SHB chi nhánh Quảng

Ninh giai đoạn năm 2016 - 2018..........................................................69

Bảng 3.9. Hệ số sử dụng vốn huy động của SHB - Chi nhánh Quảng Ninh

giai đoạn 2016 - 2018............................................................................72

Bảng 3.10. Đánh giá của cán bộ, công nhân viên về công tác kiểm tra,

giám sát huy động vốn của SHB - chi nhánh Quảng Ninh......... 75

Bảng 3.11. Đánh giá của người hỏi về mức độ tin cậy của ngân hàng......... 76

Bảng 3.12. Đánh giá của người hỏi về mức độ đáp ứng của ngân hàng....... 76

Bảng 3.14. Đánh giá của người hỏi về năng lực phục vụ của ngân hàng ..... 77

Bảng 3.13. Đánh giá của người hỏi về mức độ đồng cảm và thái độ

phục vụ của nhân viên SHB - chi nhánh Quảng Ninh................ 78

Bảng 3.14. Đánh giá của người hỏi về cơ sở vật chất, phương tiện thiết bị

phục vụ của ngân hàng ......................................................................78

viii

Bảng 3.15. Đánh giá của cán bộ công nhân viên SHB - Chi nhánh Quảng

Ninh về chính sách huy động vốn của ngân hàng nhà nước ...........83

Bảng 3.16. Đánh giá của khách hàng về chính sách lãi xuất của SHB -

Chi nhánh Quảng Ninh ............................................................... 84

Bảng 3.17. Đánh giá của cán bộ - công nhân viên ngân hàng về quy

trình huy động vốn của SHB - chi nhánh Quảng Ninh............... 86

Bảng 3.18. Đánh giá của khách hàng về công tác Marketing của SHB -

Chi nhánh Quảng Ninh ............................................................... 88

Bảng 3.19. Đánh giá của cán bộ - công nhân viên ngân hàng về các sản

phẩm huy động vốn của SHB - chi nhánh Quảng Ninh ............. 90

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Mục tiêu mà Đảng và Nhà nước ta đặt ra cho đến năm 2020 là phải

hoàn thành nhiệm vụ công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước đưa Việt Nam

từ một nước nông nghiệp trở thành một nước công nghiệp tiên tiến.

Để thực hiện được mục tiêu này thì vốn là một trong những yếu tố đầu

vào cơ bản của quá trình hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp rất quan

trọng, vốn là tiền đề cho sự tăng trưởng kinh tế, mức tăng trưởng kinh tế phụ

thuộc vào qui mô và hiệu quả vốn đầu tư. Vì vậy để đáp ứng nhu cầu phát

triển và cạnh tranh các doanh nghiệp Việt Nam cũng đòi hỏi phải được mở

rộng, phát triển với quy mô ngày càng lớn, đổi mới dây truyền công nghệ,

nâng cao chất lượng hàng hoá, dịch vụ, vươn lên cạnh tranh với hàng hoá,

dịch vụ của các nước khác trong khu vực và trên thế giới. Điều này được thể

hiện trong văn kiện đại hội đảng IX “Chúng ta không thể thực hiện công

nghiệp hóa - hiện đại hóa nếu không huy động được nhiều nguồn vốn, nhất là

nguồn vốn trung và dài hạn trong nước mà “nòng cốt” để thực hiện được

nhiệm vụ quan trọng này phải là các NHTM, các công ty tài chính”.

Giữ vai trò quan trọng trong việc tạo kênh dẫn vốn và thu hút vốn cho

nền kinh tế - hệ thống NHTM có thể gọi là hệ thống dẫn mạch máu lưu thông

các nguồn vốn. Một trong những hoạt động cơ bản, có vai trò quyết định đến

sự sinh tồn của NHTM chính là hoạt động huy động vốn. Trong bối cảnh hiện

nay, lĩnh vực tài chính tiền tệ đang cạnh tranh quyết liệt, để có được nguồn

vốn lớn đòi hỏi các NHTM phải có những chính sách huy động hợp lý, nhằm

từ đó thu hút được lượng vốn cần thiết trong nền kinh tế để phục vụ cho hoạt

động của NHTM.

Ngân hàng nhà nước đã ban hành nhiều chính sách liên quan đến hoạt động

huy động vốn, thể hiện qua nhiều văn bản quy định, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện

chủ trương của Đảng, pháp luật của của Nhà nước đối với các ngân hàng thương

mại. Các văn bản chính sách tín dụng của Ngân hàng nhà nước luôn được các

NHTM vận dụng nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng.

2

Ngân hàng SHB - chi nhánh Quảng Ninh là một trong những chi nhánh

khai trương và đi vào hoạt động muộn hơn các chi nhánh khác. Ra đời năm

2007, trải qua hơn 10 năm hoạt động đến nay SHB - chi nhánh Quảng Ninh

đã khẳng định được thương hiệu trên địa bàn Tỉnh Quảng Ninh, góp phần vào

sự phát triển chung của toàn hệ thống SHB. Đối với SHB - chi nhánh Quảng

Ninh, việc vận dụng chính sách của Ngân hàng nhà nước trong huy động vốn

đã đạt được kết quả đáng kể. Chi nhánh không ngừng mở rộng thị phần và

chú trọng phát triển các sản phẩm tiện ích, đổi mới công nghệ, phục vụ đắc

lực cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Thay vì nguồn ngân

sách cấp phát như trước, Chi nhánh đã triển khai rất nhiều hình thức huy động

vốn để chủ động triển khai các kế hoạch đầu tư cho vay. Trong công tác huy

động vốn, sự phong phú đa dạng của các sản phẩm như: Tiền gửi tiết kiệm có

kỳ hạn, tiết kiệm dự thưởng, kỳ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi... Với

mức tăng trưởng nguồn vốn tự huy động tại chỗ hàng năm đạt bình quân 13%.

Hoạt động ngân hàng từ chỗ chỉ cấp phát vốn ngân sách Nhà nước đã chuyển

sang cho vay nhiều hình thức mới như: Cho vay ngắn hạn, trung, dài hạn, cho

vay đồng tài trợ, bảo lãnh trong nước, bảo lãnh vay vốn nước ngoài...

Đứng trước sự cạnh tranh gay gắt của các tổ chức tín dụng khác trên

thị trường, Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh nhận thấy cần phải nâng

cao năng lực huy động vốn để có thể đáp ứng nhu cầu vốn đối với sự phát

triển của ngân hàng nói riêng và của xã hội nói chung. Tuy nhiên, việc vận

dụng chính sách của Ngân hàng nhà nước trong huy động vốn tại SHB - Chi

nhánh Quảng Ninh vẫn còn một số hạn chế nhất định. Vì vậy, vấn đề đặt ra

đối với SHB - Chi nhánh Quảng Ninh là phải khắc phục những hạn chế đó để

nâng cao năng lực huy động vốn nhằm mục tiêu đáp ứng nhu cầu vốn cho sự

phát triển của ngân hàng.

Là một cán bộ công tác tại SHB - Chi nhánh Quảng Ninh được thời

gian chưa dài, tuổi đời con non trẻ nhưng bản thân tôi đã phần nào thấm

nhuần vai trò quan trọng của nguồn vốn đối với Ngân hàng. Vì vậy, tôi mạnh

3

dạn lựa chọn đề tài: “Vận dụng chính sách của Ngân hàng nhà nước trong

huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) - Chi nhánh

Quảng Ninh” làm luận văn tốt nghiệp cao học.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình vận dụng chính sách của Ngân

hàng nhà nước trong huy động vốn tại Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh

để làm căn cứ đưa ra các giải pháp quản lý nhằm nâng cao năng lực huy động

vốn của Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh, góp phần tạo sức cạnh tranh,

nâng cao hiệu quả kinh doanh trong những năm tiếp theo tại Chi nhánh.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến việc vận

dụng chính sách của NHNN trong huy động vốn tại NHTM.

- Khảo sát, đánh giá thực trạng vận dụng chính sách của NHNN trong

huy động vốn tại Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh.

- Đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực huy động vốn tại Ngân

hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là thực trạng vận dụng chính sách của Ngân hàng

nhà nước trong huy động vốn của Ngân hàng SHB - Chi nhánh Quảng Ninh.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Về thời gian: Số liệu sơ cấp được thu thập trong giai đoạn năm 2016 –

2018, giải pháp đê xuất đến năm 2022.

Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại Ngân hàng SHB - Chi nhánh

Quảng Ninh.

Về nội dung: Trong đề tài này, tác giả nghiên cứu việc vận dụng chính

sách của Ngân hàng nhà nước trong huy động vốn của Ngân hàng SHB - Chi

nhánh Quảng Ninh trong giai đoạn năm 2016 - 2018 thông qua các nội dung

đó là: việc vận dụng chính sách của NHNN trong công tác quản lý huy động