Vấn đề giới và tình dục qua ảnh báo chí trên báo tuổi trẻ năm 2013.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA NGỮ VĂN

----------------

MAI VĂN VINH

VẤN ĐỀ GIỚI VÀ TÌNH DỤC QUA ẢNH BÁO CHÍ

TRÊN BÁO TUỔI TRẺ NĂM 2013

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH CỬ NHÂN BÁO CHÍ

Đà Nẵng, tháng 6/2014

8

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA NGỮ VĂN

----------------

VẤN ĐỀ GIỚI VÀ TÌNH DỤC QUA ẢNH BÁO CHÍ

TRÊN BÁO TUỔI TRẺ NĂM 2013

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH CỬ NHÂN BÁO CHÍ

Người hướng dẫn khoa học:

GV. Phạm Thị Thu Hà

Người thực hiện

MAI VĂN VINH

Đà Nẵng, tháng 06/2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự

hướng dẫn của GV. Phạm Thị Thu Hà. Tôi xin chịu trách nhiệm về nội dung

khoa học trong công trình này.

Đà Nẵng, ngày tháng 5 năm 2014

Sinh viên

Mai Văn Vinh

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận này, ngoài sự cố gắng của bản thân, tôi còn

nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của nhiều người.

Nhân đây tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo Trường Đại

học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng, Ban chủ nhiệm khoa Ngữ Văn đã tạo điều

kiện cho tôi được thực hiện đề tài khóa luận này.

Xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình, chu đáo của GV Phạm

Thị Thu Hà trong suốt quá trình thực hiện khóa luận, từ việc xác định trọng

tâm đề tài, tìm kiếm tài liệu để phát triển nội dung đề tài…

Đồng thời, tôi xin gửi lời cảm ơn đến văn phòng đại diện báo Tuổi Trẻ

tại khu vực miền Trung – Tây nguyên, các thầy cô quản lý thư viện trường

Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng, phòng tư liệu khoa Ngữ Văn đã giúp đỡ

tôi trong việc tìm kiếm và sưu tầm tài liệu để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp

này.

Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của quý thầy cô!

Đà Nẵng, ngày tháng 5, năm 2014

Sinh viên

Mai Văn Vinh

PHẦN BẢNG BIỂU VÀ BIỂU ĐỒ

STT BẢNG NỘI DUNG TRANG

1 Bảng 1

Khảo sát về tin bài và ảnh liên quan đến vấn đề

giới và tình dục trên báo Tuổi Trẻ năm 2013

36

2 Bảng 2 Chủ đề đồng tính trên báo Tuổi Trẻ năm 2013 41

3 Bảng 3

Thống kê số lượng cán bộ nữ ngành giáo dục

nước ta.

56

4 Bảng 4

Khảo sát số lượng hình ảnh tình dục trên báo Tuổi

Trẻ năm 2013.

58

5 Bảng 5

Khảo sát số lượng hình ảnh về giới và tình dục ở

các chuyên mục trên báo Tuổi Trẻ năm 2013.

64

6 Bảng 6

Khảo sát tác giả, nguồn đăng tải của ảnh về vấn đề

giới và tình dục trên báo Tuổi Trẻ năm 2013.

66

STT BIỂU ĐỒ NỘI DUNG TRANG

1 Biểu đồ 1

Số lượng tin bài và ảnh liên quan đế vấn đề giới và

tình dục trên báo Tuổi Trẻ năm 2013.

38

2 Biểu đồ 2

Số lượng tin bài và hình ảnh liên quan đến vấn đề

phân biệt đối xử và bất bình đẳng giới trên báo

Tuổi Trẻ năm 2013

51

3 Biểu đồ 3

Mục đích đăng tải hình ảnh về chủ đề hiếp dâm

qua báo TT năm 2013.

54

4 Biểu đồ 4

Tỷ lệ sử dụng hình ảnh liên quan đến vấn đề giới

trên báo Tuổi Trẻ năm 2013.

57

5 Biểu đồ 5

Khảo sát thể loại ảnh báo chí về vấn đề giới và

tình dục trên báo Tuổi Trẻ năm 2013

67

6 Biểu đồ 6

Khảo sát thể loại ảnh báo chí về vấn đề giới và

tình dục trên báo Tuổi Trẻ năm 2013 theo từng

vấn đề.

68

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài............................................................................................ 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 4

4. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4

5. Bố cục của đề tài ........................................................................................... 5

NỘI DUNG....................................................................................................... 6

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ GIỚI VÀ TÌNH DỤC.............................. 6

1.1 Tình hình nghiên cứu vấn đề giới và tình dục ở một số ngành khoa học.. 6

1.1.1 Khái niệm: Giới, tình dục......................................................................... 6

1.1.1.1 Giới........................................................................................................ 6

1.1.1.2 Tình dục................................................................................................. 8

1.1.2 Một số khái niệm khác ............................................................................. 9

1.1.3 Vấn đề giới và tình dục qua nghiên cứu của một số ngành khoa học.... 10

1.1.4 Vấn đề giới và tình dục qua “lăng kính” của báo chí – truyền thông.... 14

1.2. Ảnh báo chí trong việc thông tin, tuyên truyền vấn đề giới và tình dục.. 16

1.2.1 Đặc trưng và thế mạnh của ảnh báo chí................................................. 16

1.2.1.1. Đặc trưng............................................................................................ 16

1.2.1.2. Thế mạnh............................................................................................ 18

1.2.2 Vai trò, vị trí của ảnh báo chí trong công tác thông tin, tuyên truyền vấn

đề giới và tình dục........................................................................................... 19

1.3 Báo Tuổi Trẻ trong công tác thông tin, tuyên truyền vấn đề giới và tình

dục. .................................................................................................................. 27

1.3.1 Vài nét về báo Tuổi Trẻ ......................................................................... 27

1.3.2 Công tác thông tin, tuyên truyền về vấn đề giới và tình dục trên báo

Tuổi Trẻ........................................................................................................... 30

CHƢƠNG 2. GIỚI VÀ TÌNH DỤC - CHỦ ĐỀ VÀ HÌNH THỨC THỂ

HIỆN QUA ẢNH BÁO CHÍ TRÊN BÁO TUỔI TRẺ NĂM 2013 .......... 38

2.1 Chủ đề giới và tình dục qua ảnh báo chí trên báo Tuổi Trẻ năm 2013..... 38

2.1.1 Chủ đề giới qua ảnh báo chí trên báo Tuổi Trẻ năm 2013 .................... 39

2.1.1.1 Bản sắc giới......................................................................................... 39

2.1.1.2 Khác biệt giới...................................................................................... 44

2.1.1.3 Phân biệt đối xử và bất bình đẳng giới ............................................... 50

2.1.2 Chủ đề tình dục qua ảnh báo chí trên báo Tuổi Trẻ năm 2013.............. 58

2.2 Hình thức thể hiện vấn đề giới và tình dục qua ảnh báo chí trên báo Tuổi

Trẻ năm 2013 .................................................................................................. 62

2.2.1 Nhân vật – “Góc độ con người trực tiếp” .............................................. 62

2.2.2 Mật độ xuất hiện..................................................................................... 63

2.2.3 Nguồn ảnh .............................................................................................. 65

2.2.4 Thể loại ảnh............................................................................................ 66

CHƢƠNG 3. VẤN ĐỀ GIỚI VÀ TÌNH DỤC QUA ẢNH BÁO CHÍ

TRÊN BÁO TUỔI TRẺ – TÁC ĐỘNG XÃ HỘI VÀ BÀI HỌC KINH

NGHIỆM........................................................................................................ 70

3.1 Tác động xã hội của ảnh báo chí qua báo Tuổi Trẻ về vấn đề giới và tình

dục ................................................................................................................... 70

3.2 Định hướng, xây dựng nội dung – thông điệp giới và tình dục qua ảnh báo

chí báo Tuổi Trẻ .............................................................................................. 72

3.3 Một số bài học kinh nghiệm trong sáng tạo ảnh báo chí về vấn đề giới và

tình dục............................................................................................................ 74

3.3.1. Bài học 1 : Giải quyết mối quan hệ: Ảnh - công nghệ - công chúng.... 74

3.3.2. Bài học 2 : Cân nhắc cách phân tích truyền thông thị giác của lý thuyết

đóng khung (Framing theory) ......................................................................... 79

KẾT LUẬN.................................................................................................... 85

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 90

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Vấn đề giới và tình dục là một trong những vấn đề khá nóng bỏng trong

xã hội hiện đại. Do đó, nó được nghiên cứu trên nhiều lĩnh vực như: Xã hội

học, Nhân học, Khoa học con người, Báo chí – truyền thông… Vấn đề về tình

dục vốn được xem như chủ đề “hot” không chỉ trong các tác phẩm văn học

mà cả trong báo chí. Các chủ đề liên quan đến tình dục được đề cập khá đa

dạng như: nghệ thuật tình dục, kinh nghiệm tình dục, kiến thức tình dục, sức

khỏe tình dục, giáo dục tình dục... Điều này cho thấy, so với 10 năm về trước,

đang có sự thay đổi quan niệm về tình dục trong đời sống xã hội. Báo chí

nước ngoài đã nhận định: “Đang có một cuộc cách mạng tình dục diễn ra âm

thầm” ở Việt Nam [23, tr.162 ]. Nghiên cứu mối tương quan giữa ảnh báo chí

với vấn đề giới và tình dục nhằm đưa ra các đánh giá và bài học trong công

tác truyên truyền, giáo dục, định hướng tư tưởng và dư luận xã hội.

Thông tin báo chí đã trở thành một món ăn tinh thần thiết yếu không

thể thiếu của con người trong xã hội mới. Cùng với sự phát triển của công

nghệ thì báo chí cũng phát triển không ngừng. Báo in, phát thanh, truyền hình,

báo mạng điện tử… đang có những sự chuyển biến nhất định về vai trò, vị trí

và tầm ảnh hưởng đến công chúng. Trong đó, không thể không kể đến ảnh

báo chí. “Hơn 100 năm kể từ khi ra đời, nhiếp ảnh đã và đang ngày càng

phát triển, trở thành một bộ môn nghệ thuật và đặc biệt là một thể loại báo

chí” [1,tr72]. Đôi khi một bức ảnh có sức mạnh như một thứ vũ khí bởi nó

tác động vào nhận thức của các tầng lớp nhân dân tạo nên những làn sóng dự

luận, phản ứng khác nhau, thậm chí có thể tạo nên một sự thay đổi lớn trong

xã hội.

Bên cạnh những hiệu quả to lớn của ảnh báo chí trong việc thông tin,

tuyên truyền, định hướng và thay đổi nhận thức của cộng đồng về các vấn đề

2

giới và tình dục trong xã hội hiện nay như bất bình đẳng giới, đánh giá năng

lực giới, đồng tính và hôn nhân đồng tính, tình yêu, kinh nghiệm, kiến thức

tình dục,… thì việc thông tin về vấn đề giới và tình dục trên báo chí cũng còn

nhiều bất cập, vấn đề phải giải quyết. Nhất là trên các trang báo mạng, với

mục đích “câu view, câu “like” đã không ngần ngại cho đăng tải những hình

ảnh với nội dung phản cảm, trái với thuần phong mĩ tục.

Người làm khóa luận chọn báo Tuổi Trẻ để nghiên cứu, vì Tuổi Trẻ là

một trong những tờ báo chú trọng đến việc đưa tin bài và sử dụng ảnh báo chí

nên sẽ có những đánh giá chính xác, tổng quan về vấn đề giới và tình dục qua

ảnh báo chí.

Việc nghiên cứu vấn đề sẽ có ý nghĩa thực tiễn trong phục vụ công tác

giảng dạy bộ môn báo ảnh. Đề tài sẽ giải quyết một số câu hỏi đặt ra như: Vai

trò, vị trí của ảnh báo chí trong công tác thông tin tuyên truyền về giới và tình

dục là gì? Chủ đề và hình thức thể hiện của ảnh báo chí về giới và tình dục?

Tác động xã hội của báo Tuổi Trẻ trong công tác thông tin tuyên truyền các

vấn đề về giới và tình dục qua ảnh báo chí?... Qua đó định hướng xây dựng

nội dung - thông điệp giới và tình dục qua ảnh báo chí, đúc kết một số kinh

nghiệm trong sáng tác ảnh báo chí về vấn đề giới và tình dục….

Vấn đề giới và tình dục là vấn đề nhạy cảm mà xã hội đang quan tâm.

Nhiệm vụ của báo chí và người làm báo là thông tin những vấn đề mà công

chúng quan tâm, có ảnh hưởng đến đời sống và cần được coi trọng việc tuyên

truyền, giáo dục. Đó là những lý do gợi ý cho chúng tôi chọn đề tài: “Vấn đề

giới và tình dục qua ảnh báo chí trên báo Tuổi Trẻ năm 2013” để nghiên cứu.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Tìm kiếm trên Google với từ khóa “giới” chỉ trong vòng 0,43 giây đã

có khoảng 124.000.000 kết quả, từ “tình dục” có 2.420.000 kết quả trong thời

gian 0,29 giây. Việc tìm kiếm hình ảnh và các vấn đề liên quan đến giới và

3

tình dục dưới sự hỗ trợ của công nghệ thông tin là một công việc dễ dàng

trong thời đại số như hiện nay. Tuy nhiên, để có cái nhìn đa chiều về hình ảnh

như chủ đề, hình thức, nội dung… thì cần phải có những nghiên cứu chuyên

sâu. Đặc biệt khi đối tượng chính cần nghiên cứu là những hình ảnh về giới và

tình dục. Cần phải chú trọng thêm về nội dung thông điệp, ý nghĩa, tác động

xã hội của hình ảnh đối với xã hội. Qua khảo sát, người nghiên cứu tìm thấy

một số công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề sử dụng ảnh về giới và

tình dục trên truyền thông đại chúng như:

Trong cuốn Kỷ yếu tóm tắt Hội thảo “Văn hóa truyền thông trong thời

kỳ hội nhập” có bài viết “Một số vấn đề giới và tình dục trên báo chí ở Việt

Nam đầu thế kỷ XXI” của PGS.TS. Hoàng Bá Thịnh. Bài viết đã nêu lên

những vấn đề chung nhất về giới và tình dục qua nghiên cứu một số tờ báo và

nghiên cứu khác. Bên cạnh đó, bài viết còn sơ lược vài nét về tình hình giới

và tình dục trên báo chí Việt Nam hiện nay như chủ đề, mật độ xuất hiện,

ngôn ngữ và hình ảnh cũng như tác động của các thông điệp tình dục trên báo

đối với xã hội. Tuy nhiên, đối tượng nghiên cứu phần lớn là những hình ảnh

quảng cáo trên các trang báo mạng điện tử. Không lấy hình ảnh cụ thể để

đánh giá mức độ phản ánh và thông điệp của bức ảnh đối với các vấn đề xã

hội, đây có thể coi là hạn chế của bài nghiên cứu này.

Cùng nghiên cứu về vấn đề giới và tình dục trong ảnh báo chí nhưng

công trình “Hình ảnh tình dục trong báo mạng điện tử” của ThS. Nguyễn Thị

Tuyết Minh trong tập “Truyền thông Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa”

lại có hướng tiếp cận khác. Bài nghiên cứu này đã sử dụng phương pháp

thông kê, khảo sát trên 4 trang báo mạng là http://vnexpress.net;

www.thanhnien.com.vn; http://gioitinhtuoiteen.org.vn; www.dantri.com.vn.

Thành công của nghiên cứu chính là việc đi vào khảo sát từng phần nhỏ trong

chủ đề của ảnh về tình dục. Tác giả đã đưa ra những số liệu và phân tích đầy

4

đủ kết quả nhưng chưa rút ra được kết luận cuối cùng và các vấn đề tồn tại

trong xã hội sau khi khảo sát. Ngoài ra còn có thể kể đến các công trình, bài

viết có liên quan khác như “Hình ảnh nam giới trên truyền thông đại chúng –

sự kỳ vọng về vai trò nam giới và hành vi sức khỏe” của tác giả Dương Thu

Hương, “Thông điệp giới trên thông tin đại chúng hiện nay qua một số

nghiên cứu” của Phạm Hương Trà trong cuốn “Truyền thông Việt Nam trong

bối cảnh toàn cầu hóa”, NXB Dân Trí, Hà Nội.

Qua khảo sát, chưa có một nghiên cứu nào lấy đối tượng là một tờ báo

cụ thể để nghiên cứu và đánh giá vai trò, vị trí của ảnh về giới và tình dục

trong công tác tuyên truyền, thông tin về vấn đề này. Các công trình nghiên

cứu trên sẽ là tiền đề quan trọng để nghiên cứu, bổ sung cho bài khóa luận

này. Trên cơ sở những công trình nghiên cứu của các thế hệ đi trước, khóa

luận mạnh dạn đi sâu vào đề tài vấn đề giới và tình dục qua ảnh báo chí và lấy

báo Tuổi Trẻ là đối tượng để tập trung khảo sát, nghiên cứu và phân tích.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Ảnh báo chí về vấn đề giới và tình dục qua ảnh trên

báo Tuổi Trẻ năm 2013.

- Phạm vi nghiên cứu: Chủ đề, hình thức, tác động và bài học kinh nghiệm.

4. Phƣơng pháp nghiên cứu.

Để hoàn thành khóa luận, bước đầu tập hợp những hình ảnh về vấn đề

giới tính và tình dục cũng như có những đánh giá đúng nhất về ảnh hưởng của

nó đến xã hội, khóa luận đã vận dụng những phương pháp nghiên cứu sau

đây:

4.1. Phƣơng pháp khảo sát

Sau khi đã tập hợp và thống kê hệ thống tin,bài, ảnh trên 365 báo Tuổi

Trẻ trong 365 số báo năm 2013, khóa luận đi vào khảo sát các yếu tố như chủ

đề giới và tình dục qua ảnh, hình thức đăng tải,…

5

4.2.Phƣơng pháp phân tích – tổng hợp

Với đề tài “Vấn đề giới và tình dục qua ảnh báo chí trên báo Tuổi Trẻ

năm 2013”, sau khi thống kê tài liệu về ảnh, ngôn ngữ, bài viết,… của báo

Tuổi Trẻ năm 2013, khóa luận đi vào phân tích các yếu tố đó trên bình diện xã

hội về giới và tình dục. Để có cái nhìn sâu hơn về ý nghĩa và mức độ ảnh

hưởng của ảnh báo chí đến với bạn đọc, trong khóa luận này đã áp dụng lý

thuyết đóng khung vào phân tích hình ảnh. Mục đích là khai thác hết hình

tượng, ý nghĩa hình ảnh và ý đồ của tác giả đối với tác phẩm của mình. Từ đó

đi đến tổng hợp, đánh giá tác động xã hội của các thông điệp về giới và tình

dục trên báo Tuổi Trẻ.

4.3. Phƣơng pháp điều tra

Trong khóa luận có sử dụng phương pháp điều tra với mục đích đánh

giá tầm ảnh hưởng của ảnh báo chí về vấn đề giới và tình dục đến xã hội. 100

phiếu với 16 câu hỏi xung quanh các chủ đề về giới và tình dục trên báo Tuổi

Trẻ. Đối tượng được khảo sát là công chúng báo Tuổi Trẻ nằm trong độ tuổi

từ 18 đến 24 - những người có điều kiện tiếp cận hơn với các phương tiện

thông tin đại chúng về giới và tình dục. Qua đó có cái nhìn đúng hơn về vấn

đề được nhiều người coi là nhạy cảm này.

5. Bố cục của đề tài

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Tài liệu tham khảo, Nội dung

khóa luận được chia thành ba chương:

Chương 1: Tổng quan về giới và tình dục

Chương 2: Giới và tình dục - chủ đề và hình thức qua ảnh báo chí trên

báo Tuổi Trẻ năm 2013

Chương 3: Vấn đề giới và tình dục qua ảnh báo chí trên báo Tuổi Trẻ -

tác động xã hội và bài học kinh nghiệm

6

NỘI DUNG

CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN VỀ GIỚI VÀ TÌNH DỤC

1.1 Tình hình nghiên cứu vấn đề giới và tình dục ở một số ngành

khoa học

1.1.1 Khái niệm: Giới, tình dục

1.1.1.1 Giới

Mọi xã hội đều phân chia con người thành những loại hạng nhất định

theo nhiều tiêu chuẩn khác nhau: người thuộc dân tộc Kinh hay H’mông,

Thái, Dao; da trắng hay da màu; giàu có hoặc nghèo khổ; già hay trẻ;…

“Giới” cũng là cách để xã hội phân chia con người thành các phạm trù, các

loại khác nhau [4,tr17].

Rất nhiều xã hội phân chia con người thành hai giới – nam và nữ. Khi

gặp một ai đó lần đầu tiên, người ta xác định ngay qua ngoại hình và kiểu

cách để tóc, ăn mặc, hành vi, giọng nói… đó là nam hay nữ. Khi các nhà chức

trách giao dịch giấy tờ với một người, họ cũng yêu cầu người đó xác định

mình là nam hay nữ. Nhiều giấy tờ chính thức như giấy khai sinh, thẻ căn

cước, chứng minh nhân dân, hộ chiếu, giấy phép lái xe… đều nêu rõ giới của

đương sự.

Như vậy, “giới” ở đây là nam và nữ, những giống nhau giữa họ về cấu

tạo cơ thể, chức năng sinh học và vai trò xã hội ... Giới bao hàm cả điều mà

một cá nhân tự nhận (tức việc họ coi mình là nam hay nữ) lẫn sự phân loại

của những người xung quanh (nghĩa là có thừa nhận sự tự phân loại của người

đó hay không), và hai điều này có thể trùng khớp nhau hoặc không trùng khớp

nhau.

Có rất nhiều quan niệm về giới, theo điều 5 Luật Bình đẳng giới năm

2006 quy định: Giới chỉ đặc điểm, vị trí, vai trò của nam và nữ trong tất cả

7

các mối quan hệ xã hội. Trên website của Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam có

khái niệm giới là phạm trù chỉ quan niệm, vai trò và mối quan hệ xã hội giữa

nam giới và phụ nữ. Xã hội tạo ra và gán cho trẻ em gái và trẻ em trai, cho

phụ nữ và nam giới các đặc điểm giới khác nhau. Bởi vậy, các đặc điểm giới

rất đa dạng và có thể thay đổi được. Hai khái niệm trên đã nêu lên được

những ý cơ bản nhất về giới, tuy nhiên vẫn chưa nêu lên được cơ sở để phân

biệt giới và vai trò to lớn của xã hội trong việc xác định giới của một người.

Để thuận lợi cho việc nghiên cứu, dễ dàng trong việc phân tích các vấn

đề liên quan đến chủ đề giới, khóa luận xin được thống nhất sử dụng các quan

điểm, khái niệm về giới dựa trên cuốn Giáo trình Xã hội học giới của Mai

Huy Bích, được in bởi NXB Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2009. Theo đó,

“Giới là những tập hợp người được xếp loại và phân biệt trên cở sở đặc điểm

giải phẫu cơ thể (trước hết và chủ yếu là cơ quan sinh dục, nhưng không chỉ

có các cơ quan này), và được đông đảo thành viên trong một cộng đồng, một

xã hội hay một nền văn hóa chỉ định cho những kiểu hành vi riêng, trách

nhiệm và quyền lợi riêng”. [4,tr18].

Người ta thường hay nhầm lần giữa khái niệm giới và giới tính, có thể

hiểu rõ sự khác nhau về hai khái niệm này thông qua các đặc điểm sau:

Giới Giới tính

Chỉ sự khác biệt về mặt xã hội Chỉ sự khác biệt về mặt sinh học

Khác nhau theo từng nền văn hóa (do

dạy và học mà có)

Mang tính phổ biến và khó có thể

thay đổi

Chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố lịch

sử, văn hóa

Không chịu ảnh hưởng của lịch sử và

văn hóa

( Trích tài liệu Hội thảo tập huấn về bình đẳng giới, lồng ghép giới và việc

làm bền vững - 5/12/2013 – TP. Huế)

8

Theo đó, giới tính chỉ những khác biệt về mặt sinh học, giải phẫu cơ

thể. Giới tính trong quan niệm từ trước đến nay chia làm nam và nữ. Quan

niệm về sự phân định giữa nam và nữ là không thể thay đổi, không chịu ảnh

hưởng, tác động của xã hội. Giới cũng chỉ sự phân biệt giữa nam và nữ nhưng

nó khác ở từng xã hội, nền văn hóa cụ thể. Giới không bị áp đặt bởi yếu tố

giải phẫu sinh học mà có thể thay đổi được nếu quan niệm xã hội về giới có

sự thay đổi.

1.1.1.2 Tình dục

Tình dục là khái niệm chỉ việc quan hệ tính giao của một người với

người khác giới. (Có quan hệ tình dục cùng giới – đồng tính hoặc lưỡng tính,

tức là vừa cùng giới, vừa khác giới) [2,tr 86]

Tương tự như giới và giới tính, nhiều người hay nhầm lẫn giữa tình dục

và tính dục. Tính dục là một khái niệm có hàm rộng hơn, vừa phản ánh quan

hệ tính giao giữa hai cá thể khác giới (tính trong đại đa số trường hợp) vừa

chứa đựng nhiều yếu tố tạo nên phần hữu hình và cả phần vô hình của một

con người.

Ngày từ những năm 70 của Thế kỷ XX, Ủy ban giáo dục và thông tin

về tình dục ở Mỹ đã đưa ra nhận định hiện đại về tính dục như sau:

“Tính dục là tổng thể của con người, bao gồm mọi khía cạnh đặc trưng

của con trai hoặc con gái, đàn ông hoặc đàn bà và biến động suốt đời. Tính

dục phản ánh tính cách con người, không phải chỉ là bản chất sinh dục.Vì là

một biểu đạt tổng thể của nhân cách, tính dục liên quan tới yếu tố sinh học,

tâm lý, xã hội, tinh thần và văn hóa của đời sống. Những yếu tố này ảnh

hưởng đến sự phát triển của nhân cách và mối quan hệ giữa người với người

và do đó tác động trở lại xã hội” [11,tr.136].

Triết học phương Đông cổ đại coi nam là dương, nữ là âm. Nếu âm,

dương không cân bằng, không hòa hợp sẽ sinh ra bệnh tật và tổn thọ. Nguyên