Ước lượng hàm cầu tiền bằng mô hình trễ phân phối tự hồi quy

^ 1 HUNG NGHI6N CUU MOI TRONG KHOfl HOC KINH ti

l/dc lifdng ham cau tien

bang mo hinh tr§ phan phoi tir hoi quy

TS. Ha Quynh Hoa

Dqi hoc Kinh te Qudc ddn

Ciing ydi tie'n thnh cai each nen kinh te, he thdng ngan hang Viet Nam da ed

nhieu ddi mdi, dae biet trong viec hoach djnh va thue thi ehinh saeh tien te, nhd vay

nganh ngan hang da ed nhang ddng gdp khdng nhd vao su nghiep phai then kinh

te- xa hpi, dn djnh kinh te vT nid, dani bao an sinh xa hpi. trong bdi cinh nen kinli

te day manh hpi nhap kinh tequde te keo theo thuong mai va ehu ehuyen von qudc

te dien ra nhanh hdn, manh hdn, viec xay dang va dieu tianh ehinh saeh tien te trd

nen phitc tap va khd khin hdn, dac biet ta nam 2007 trd lai day Thae te eho thay

Viet: dieu hanh ehinh saeh tien te d ndde ta trong thdi gian qua edn han ehe, nhat

la d khau djnh IUdng muc tieu trung gian. Ham ciu tien on djnh se giup viee djnh

iupng duge tdt han. Bai viet pay xin gidi thieu mpt phuong phap kiem dinh quan he

ddng tieh theo mpt each tie'p can khac trong phan tieh eau tien d Viei Nam, each

tiep can trd phan phdi tut hdi quy- Autoregressive distributed lag (ARDL).

1 Gidi thieu

Thue tien eho tha'y viee kiem djnh md'i quan he giu'a eau tien va cae nhan td anh hufdng tdi nhu

cau nam giu tien dupe kha nhieu nha nghien cUu thuc hien bang ky tliuat phan tich ddng tich hpp

do Johansen nam 1988 va Johansen, Juselius nam 1990 dua ra. Chang han nhu nghien cUu ciia

Hafer va Jansen nam 1991, Hoffman va Rasche nam 1991, McNown va Wallace nam 1992 cho

nen kinh te My; nghien cCfu cua Adam nam 1991, cua Johansen nam 1992 cho nude Anh; nghien

cUu cua Karfakis va Parikh nam 1993 eho nude Ue; nghien euli eua Von Hagen nam 1993,

Hansen va Kim nam 1995, Bahmani-Oskooee va Bohl nam 2000 eho nUde DUc; nghien cufu eiia

Bahmani-Oskooee va cac edng sU nam 1998 cho Tay Ban Nha; nghien cUu cua Muscatelli va

Papi nam 1990 eho nude V; nghien eCfu eua Bahmani-Oskooee va Chomsisengphet nam 2002

eho cac nude cdng nghiep; nghien eCfu eua Miyao, Bahmani-Oskooee va Shabsigh nam 1996 cho

Nhat Ban; nghien eCfu eiia Bahmani- Oskooee va Barry nam 2000 cho nude Nga; nghien eCfu eua

Hafer va Kutan nam 1994 eho Trung Qudc; nghien cCfu eua Bahmani- Oskooee and Shin nam

2002 eho Han Qude; nghien eCfu eua Frenkel va Taylor nam 1993 ehp Yugoslavia; nghien cCfu

cua Bahmani-Oskooee nam 1996 eho Iran. Hau het eac nghien cCfu ke tren deu ed mdt ket luan

ehung la khdi lupng eau tien M2 cd quan he ddng tich hpp vdi thu nhap va lai sua't.

Cac nghien eCfu ve^eau tien theo phUPng phap ddng tieh hpp hau nhu dupe thue hien d nhung

nude kinh te phat trien ed he thd'ng thdng ke va ngudn eung cap sd |,ieu day du va ehinh xae

nhung ed khdng nhieu cac nghien eCfu eho eae nude dang phat trien. O Viet Nam, eho den thdi

diem eua bai viet nay thi cung da ed mdt vai nghien cCfu ve cau tien dugc thdc hien bang phUPng

phap ddng tich hpp. Chang han nhu lighien eCfu cua tac gia ve eau tien thue hien nam 2008.

Trong nghien cCfu nay, tac gia suf dung ky thuat phan tich ddng tich hop eiia Johansen trong

phUPng phap vector tU hdi quy hieu chinh sai sd de tim mdi quan he ddng tieh hop giCfa eau tien

vdi thu nhap va lai suat.

Viec sii dung ky thuat phan tich ddng tieh hpp ddi hdi^phai xac dinh dUPc bae tUPng guan cua

cac bien. Vide xac djnh bae tUPng quan thudng dugc kiem dinh thdng qua kiem dinh gdc dPn vi.

Cac phUPng phap kiem djnh khac nhau cd the cho ket qua khdng hoan toan gid'ng nhau. De giai

quyet van de nay nam 1995 Pesaran va Shin^ Perasan va eac edng sU nam 2001 da dUa ra each

kiem djnh ddng tich hpp mdi, each tiep can tre phan phd'i tu hdi quy. Cliung ta se xem xet phUPng

phap nay d phan sau.

2. Cach tie'p can ARDL

Xet mdt ham cau tien thpng thudng dupe sii dung trong Ude lUPng eua nen kinh te md cd thi

trudng tai chinh phat trien d mUe thap, nhif sau:

40