Ứng Dụng Viễn Thám Và Gis Trong Thành Lập Bản Đồ Hiện Trạng Sử Dụng Đất Trên Địa Bàn Huyện Mường Tè Tỉnh Lai Châu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN ĐÌNH BÌNH ĐIỆP

ỨNG DỤNG VIỄN THÁM VÀ GIS TRONG THÀNH LẬP

BẢN ĐỒ HIỆN TRẠNG SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN MƢỜNG TÈ, TỈNH LAI CHÂU

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

MÃ NGÀNH: 8850103

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. TRẦN QUANG BẢO

Hà Nội - 2019

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Đôc lâp - Tƣ do - Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi không trùng lặp với bất kỳ công trình

nghiên cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết

luận đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, ngày 8 tháng 12 năm 2019

Ngƣời cam đoan

Nguyễn Đình Bình Điệp

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các

cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và các cá nhân, người thân trong gia đình. Tôi

xin bày tỏ lời cảm ơn tới tập thể, cá nhân và người thân trong gia đình, nhất là

bố, mẹ tôi đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu vừa qua.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới PGS.TS. Trần Quang Bảo

người đã trực tiếp hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình viết đề cương, thu

thập số liệu, tính toán cũng như hoàn thành bản luận văn này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn Ban lãnh đạo trường Đại học Lâm nghiệp,

phòng sau Đại học, các thầy, cô giáo Viện Quản lý Đất đai và Phát triển Nông

thôn, những người đã trang bị cho tôi những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi

trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo UBND

tỉnh Lai Châu, UBND huyện Mường Tè và UBND các xã trong huyện đã tạo

mọi điều kiện và giúp đỡ cho tôi trong quá trình thu thập số liệu.

Mặc dù đã rất cố gắng nhưng do thời gian, kinh nghiệm và trình độ bản

thân còn hạn chế, nên chắc chắn luận văn không tránh khỏi những sai sót. Tác

giả rất mong nhận được những ý kiến góp ý của các nhà khoa học và bạn

đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 8 tháng 12 năm 2019

Tác giả

Nguyễn Đình Bình Điệp

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VI T TẮT.......................................................................... v

DANH MỤC HÌNH.......................................................................................vii

ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU............................. 3

1.1. Bản đồ hiện trạng sử dụng đất và vai trò của nó trong công tác quản

lý nhà nƣớc về đất đai..................................................................................... 3

1.2. Công nghệ GIS và Viễn thám, những ứng dụng trong thành lập

bản đồ hiện trạng sử dụng đất .................................................................... 6

1.2.1. Công nghệ GIS và Viễn thám.........................................................................6

1.2.2. Những nghiên cứu ứng dụng Công nghệ GIS và Viễn thám vào công tác

thành lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất...................................................................13

Chƣơng 2. MỤC TIÊU - NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU..............................................................................................................................23

2.1. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................... 23

2.1.1. Mục tiêu tổng quát ........................................................................................23

2.1.2. Mục tiêu cụ thể ..............................................................................................23

2.2. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................. 23

2.3. Phạm vi nghiên cứu................................................................................ 23

2.4. Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 23

2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................... 24

Chƣơng 3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH T XÃ HỘI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU............................................................................................... 31

3.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................. 31

3.1.1. Vị trí địa lý .....................................................................................................31

iv

3.1.2 Đặc điểm địa hình, địa mạo..........................................................................32

3.1.3. Đặc điểm khí hậu, thủy văn..........................................................................32

3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội khu vực nghiên cứu.................................... 33

3.2.1. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội..........................................................33

3.2.1.1. Tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế................................33

3.2.1.2. Thực trạng phát triển các ngành kinh tế...................................................34

3.2.1.3. Dân số, lao động, việc làm và thu nhập...................................................35

3.2.1.4. Thực trạng phát triển đô thị và khu dân cư nông thôn ...........................36

Chƣơng 4. K T QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ........................ 39

4.1. Hiện trạng sử dụng đất đai của huyện trong gia đoạn nghiên cứu... 39

4.1.2. Đánh giá kết quả giải đoán ảnh ......................................................... 44

4.2. Biến động sử dụng đất đai huyện Mƣờng Tè giai đoạn 2014 - 2019. 53

4.2.1. Hiện trạng và chu chuyển biến động...........................................................53

4.2.2. Biến động và nguyên nhân biến động diện tích đất đai ............................58

4.3. Đề xuất lập quy trình xây dựng bản đồ và giám sát biến động đất

bằng công nghệ viễn thám............................................................................ 62

4.3.1. Sơ đồ quy trình thành lập bản đồ chuyên đề biến động sử dụng đất đai 63

4.3.2. Các bước trong quy trình .............................................................................64

K T LUẬN – TỒN TẠI –KI N NGHỊ...................................................... 67

5.1. Kết luận ................................................................................................... 68

5.2. Tồn tại...................................................................................................... 69

5.3. Kiến nghị................................................................................................. 69

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 71

v

DANH MỤC TỪ VI T TẮT

TT Viết tắt Viết đầy đủ

1 BĐ Bản đồ

2 BĐKH Biến đổi khí hậu

3 BĐSDĐ Biến động sử dụng đất

4 CSDL Cơ sở dữ liệu

5 FAO Tổ Chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc

6 GIS Hê thống thông tin địa lý

7 GPS Hệ thống định vị toàn cầu

8 RS Viễn thám

9 UBND Ủy ban Nhâ dân

10 UTM Hệ tọa độ UTM

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1.Tỷ lệ bản đồ hiện trạng sử dụng đất.............................................................6

Bảng 2.1. Bộ mẫu sử dụng cho việc phân loại có kiểm định...................................27

Bảng 4.1. Diện tích, cơ cấu sử dụng đất năm 2014 huyện Mường Tè....................40

Bảng 4.2. Ma trận đánh giá độ chính xác ..................................................................44

Bảng 4.3. Diện tích, cơ cấu sử dụng đất năm 2019 huyện Mường Tè....................46

Bảng 4.4. Chu chuyển các loại hình sử dụng đất giai đoạn 2014 - 2019................54

Bảng 4.5. Ma trận biến động diện tích các loại hình sử dụng đất giai đoạn 2014-

2019 sau hiệu chỉnh......................................................................................................55

Bảng 4.6.Thống kê tổng diện tích các loại hình biến động hai năm 2014 và 2019

sau khi chồng lớp và hiệu chỉnh .................................................................................56

Bảng 4.7. Ma trận về xác suất của sự thay đổi xác định từ việc chồng ghép bản đồ

hiện sử dụng đất giai đoạn 2014-2019.......................................................................53

vii

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Công nghệ GIS và Viễn thám…………………………..………..6

Hình 1.2. Công nghệ viễn thám………………………………….……….....7

Hình 1.3. Hệ thống thông tin địa lý GIS……………………….…………..11

Hình 2.1. Sơ đồ nghiên cứu…………………………………………………24

Hình 2.2. Xử lý biến đông sử dụng đất giai đoạn nghiên cứu………..…….29

Hình 4.1. Cơ cấu diện tích đất năm 2014 huyện Mường Tè……………..... 38

Hình 4.2. Cơ cấu diện tích đất năm 2019 huyện Mường Tè……….…….....45

Hình 4.3. Bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2019………………..…..…..52

Hình 4.4. So sánh sử dụng đất năm 2014 và năm 2019………..…………..53

Hình 4.5. Bản đồ biến động diện tích đất đai giai đoạn 2014 – 2019…...….57

Hình 4.6. Quy trình lập bản đồ biến động cho các giai đoạn kế................. ...63

Hình 4.7. Xử lý biến đông sử dụng đất giai đoạn nghiên cứu…..………..….66