Ứng dụng chỉ thị phân tử phục vụ công tác chọn tạo các dòng lúa thơm tại viện lúa đồng bằng Sông Cửu Long

KHOA HOC CbNG NGHt

lilMG D LI IMG CHi TH| P H A N T U PHIJC VIJ CAlMG TA C

CHOIM TA O CAC DONG L U A TH O M T A I V lfN L U A

OblMG B A N G SON G CLILI LOIMG

Tran Vfi Hai1, Nguy§n Lfe Van1, VO Minh Thu$n\

L6 Thi Ydn Huong1, Lam Thai Duy1, Pham Ngpc Tu1

t 6 m t At

Viec danh gia mui thom cua lua gao bing phuong phap hoa sinh va phan tich SSR co y nghia rat Ion trong

viec xac djnh dong/giong lua thom phuc vu cho cong tac trong giong lua thom, pham chat t6t sau nay.

Thong qua phuong phap phan tich hoa sinh va dau chuan phan tu se som dua ra cac dong, giong lua co mui

thom va chat luong da va dang duoc ap dung trong viec tao chon giong lua co mui thom. De xac dinh mui

thom, da tien hanh thanh loc 14 to hop lai hoi giao voi lua thom bang phuong phap hoa sinh, ket hop dau

chuan phan tu. Phan tich dlu chuan dua vao 4 doan moi chuyen biet ESP, IFAP, INSP va EAP, ke-t qua cho

thay: (1) Dua tren danh gia mui thom la cua 2.030 ca

2; 52,96% ca the c6 mui thom cap 1; (2) phan tich SSR

dong hop tu thom; (3) k£t hop ca hai phuong phap

thom tot va kieu gien la dong hop tu thom.

Tu kh6a: Lua, gien thom, lua thom, SSR

1. BAT VAN BE

Be co the dap ung duoc yeu cau xuat khau gao,

viec chon loc cac giong lua thom chat luong cao la

mot trong nhung nhu cau cap bach hien nay cr nuoc

ta (Nguyen Van Bo, 2004). Chien lupc tao giong lua

thom can duoc quan tam hem trong phuong huong

cai tien giong lua cr nhung vung trong lua chat luong

cao (Bui Chi Biru, 2004). Vi vay viec duy tri mui thom

thong qua qua trinh lai hoi giao, tir do danh gia mui

thom bang phuong phap alkali va dau chuan phan tu

la can thiet.

Qua viec khao sat nhung giong lua thom cho

thay co rat nhieu hop chat bay hoi khi nau com, tren

hai giong lua thom va khong thom cho rang co tong

cong khoang 70 hop chat bay hoi khi nau com

(Widjaia va ctv, 1995). Trong hon 100 thanh phan

chat bay hcri co mui, chat 2-axetyl-l-pyrolin (2AP)

duoc xem la chat chuan de xac dinh mui thom tren

lua (Chen va ctv, 2006). Mui thom cua lua duoc the

hien trong tat ca cac thanh phan cua lua ngoai trir r§

(Buttery va ctv, 1986; Lorieux va ctv, 1996;

Yoshihashi, 2002).

1 Bo mon Cong nghe Sinh hoc, Vien Lua dong bang song

Ciru Long

the BC2F2, da xac dinh 19,36% ca the co mui thom cap

tir 70 ca the cua 14 to hgrp cho thay co 4 to hgrp o dang

phan tich mui thom cho thay, co 3 to hop co co mui

Di truyen tinh trang thorn cr lua da dupe nhi£u

nha khoa hoc quan tam nghien ciru. Gien dieu khi£n

tinh trang mui thom dupe ghi nhan o nhieu tac gia

nghien cuu khac nhau, voi nhidu ket luan khac nhau;

Richharia va ctv (1965) cho rang mui thom do da

gien dieu khien; theo Dhulappanavar va Mensinkai

(1969) mui therm do 2 gien lan dieu khien, hoat dong

lap doan (15 khong thom: 1 thom a F2);

Dhulappanawa (1976) cho ring su dung phucmg

phap cam quan da nghien cuu tinh thom con lai cna

giong T-141 Qua thuong)/Kagisali 44-1 Oua thom).

Bradbury va ctv (2005) da nghien enru ve cau true,

chuc nang gien fgr tao mui thom tren cay lua, su

dung ky thuat ASA (Allele specific amplification -

alen sao chep dac trung) vdi phan ung PCR de phan

biet gien thom d6ng hop tu va di hop tir. B6 Thi Thu

Huong va ctv (2008) dung 2 cap moi ASA de phan

tich 42 dong giong lua 6 Viet Nam, trong do co 16

dong lua thom dong hop tu va 26 dong lua khong

thom dong hop tir. Nguyen Thi Lang (2004) nghien

cuu mui thom tren quan the F2 cua 4 to hop lai cho

ket qua he so di truyen rat thap, chung to rang tinh

trang mui thom tuong tac ven moi trudng rat cao.

Trong nghien ciru nay, chung toi da xac dinh

dupe tinh trang mui therm cua 10 to hop lai hoi giao 6

the he BCtF2 thong qua phuemg phap phan tich hoa

sinh va dau chuan phan tir nhd ky thuat PCR

24 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 6/2014