Tôi tự học - BA YẾU TỐ CHÍNH CỦA MỘT NỀN VĂN HÓA VỮNG VÀNG ppsx

Chương Thứ Bảy

BA YẾU TỐ CHÍNH CỦA MỘT

NỀN VĂN HÓA VỮNG VÀNG

A. ÓC KHOA HỌC :

Tạo cho mình có được một đầu óc khoa học là phát huy được cái khiếu ham chứng

minh và lí luận, đồng thời phân biệt được rõ rang thế nào là một chứng minh luận

cứ, thế nào là một thực nghiệm.

*

* *

Chứng minh luận cứ là đem một thực nghiệm để chứng minh, để lập luận, còn

thực nghiệm là một sự kiện và chỉ là một sự kiện thôi. Như trước đây đã có nói :

những sự kiện không chứng minh gì cả ( les faits ne prouvent rien). Chứng minh

luận cứ thì có màu sắc chủ quan, trái lại không cố cưỡng đem sự thật để chứng

minh gì cả, đó là nhận xét khách quan.

Vì thế, óc khoa học có rất nhiều hình thức khác nhau, nhưng tựu trung ta nên phân

biệt óc toán học và óc thực nghiệm. Người có óc toán học ( esprit

mathematique)thì ưa lí luận, ưa chứng minh, người có óc thực nghiệm ( esprit

exprerimenta) thì trái lại, không tin nơi lí luận mà chỉ dùng thực nghiệm làm nền

tảng cho sự hiểu biết của mình. Thực ra hai khuynh hướng ấy không phải ngược

nhau mà thường bồi bổ cho nhau. Các bậc vĩ nhân trong giới khoa học như Henri

Poincare, tự mình vưa làm một nhà toán học đại tài, vừa cũng là một nhà vật lí học