Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN XUÂN NGỌC

TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH

TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN XUÂN NGỌC

TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH

TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG

Ngành: Quản lí giáo dục

Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Văn Tuân

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và

kết quả khảo sát, nghiên cứu trong luận văn được thực hiện trên phạm vi địa bàn

nghiên cứu triển khai chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Ngọc

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu, hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được

sự hướng dẫn giúp đỡ, động viên của quý Thầy, Cô, bạn bè đồng nghiệp, quý

CMHS và gia đình.

Tôi xin cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên,

Phòng Sau Đại học, Khoa Tâm lí Giáo dục, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi

hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Lục Nam, các trường tiểu

học huyện Lục Nam và đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong

quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Đặc biệt, với tình cảm chân thành tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất

đến TS. Nguyễn Văn Tuân đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ để tôi có

thể hoàn thành công trình nghiên cứu này.

Tôi cũng xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, các bạn

đồng nghiệp, những người luôn động viên, khuyến khích và giúp đỡ về mọi mặt

để tôi có thể hoàn thành công việc nghiên cứu của mình.

Trong quá trình nghiên cứu, dù đã rất cố gắng, song luận văn này chắc vẫn

còn có thiếu sót, tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy,

cô, các bạn đồng nghiệp và những người quan tâm tới đề tài.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Ngọc

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT.................................................................viii

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ...............................................................x

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................4

6. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu......................................................................4

7. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ........................................5

8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................6

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ

TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở

TRƯỜNG TIỂU HỌC...............................................................................7

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ...................................................................7

1.1.1. Nghiên cứu về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong

giáo dục học sinh ở trường tiểu học ..........................................................7

1.1.2. Nghiên cứu về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong

giáo dục học sinh ở trường tiểu học ..........................................................8

1.1.3. Nhận xét chung về hướng nghiên cứu tiếp theo........................................9

1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài.......................................................10

1.2.1. Trường tiểu học .......................................................................................10

iv

1.2.2. Gia đình học sinh, ban đại diện cha mẹ học sinh ....................................10

1.2.3. Phối hợp giáo dục học sinh......................................................................13

1.2.4. Tổ chức phối hợp giáo dục học sinh........................................................16

1.3. Hoạt động phối hợp giáo dục học sinh giữa nhà trường tiểu học với

ban đại diện cha mẹ học sinh...................................................................17

1.3.1. Vai trò, trách nhiệm và quyền của cha mẹ, ban đại diện cha mẹ học

sinh trong công tác giáo dục...................................................................17

1.3.2. Vai trò, trách nhiệm của Hiệu trưởng, Giáo viên chủ nhiệm trong

quan hệ với gia đình và Ban đại diện cha mẹ học sinh ...........................20

1.3.3. Mục đích, nội dung và hình thức phối hợp giữa nhà trường với cha

mẹ trong công tác giáo dục học sinh .......................................................21

1.4. Nội dung tổ chức phối hợp giữa trường tiểu học với Cha mẹ học sinh

và Ban đại diện cha mẹ học sinh .............................................................24

1.4.1. Tổ chức hội nghị cha mẹ học sinh đầu năm học .....................................24

1.4.2. Xây dựng Ban đại diện cha mẹ học sinh cấp trường/cấp lớp..................24

1.4.3. Định hướng hành động cho Ban đại diện cha mẹ học sinh.....................27

1.4.4. Chỉ đạo đội ngũ giáo viên phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh

lớp và gia đình học sinh...........................................................................29

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ chức phối hợp giữa nhà trường

với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học ..........................31

1.5.1. Điều kiện kinh tế - xã hội của gia đình và địa phương............................31

1.5.2. Các văn bản quy định hướng dẫn của các cấp về hoạt động và tổ chức

hoạt động phối hợp giữa trường tiểu học với Ban đại diện cha mẹ học

sinh...........................................................................................................32

1.5.3. Năng lực chỉ đạo của Cán bộ quản lí.......................................................33

1.5.4. Năng lực của giáo viên chủ nhiệm lớp ....................................................33

1.5.5. Sự tham gia ủng hộ của Cha mẹ học sinh ...............................................34

Kết luận chương 1..............................................................................................35

v

Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ

TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở

TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NAM TỈNH BẮC GIANG........ 36

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, giáo dục tiểu học của

huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.............................................................36

2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội......................................36

2.1.2. Khái quát về kết quả giáo dục .................................................................37

2.2. Tổ chức hoạt động khảo sát.....................................................................41

2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................41

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................41

2.2.3. Công cụ và phương pháp điều tra, khảo sát ............................................41

2.2.4. Đối tượng điều tra, khảo sát ....................................................................41

2.2.5. Địa bàn và đối tượng khách thể khảo sát.................................................42

2.3. Thực trạng tổ chức phối hợp giữa trường tiểu học với gia đình trong

công tác giáo dục học sinh ở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. .............43

2.3.1. Thực trạng nhận thức của các khách thể nghiên cứu về tổ chức phối

hợp giữa trường tiểu học với gia đình .....................................................43

2.3.2. Thực trang việc thực hiện các nội dung phối hợp giữa Nhà trường và

gia đình học sinh......................................................................................46

2.4. Thực trạng tổ chức các hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia

đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh

Bắc Giang ................................................................................................51

2.4.1. Thực trạng tổ chức hội nghị cha mẹ học sinh đầu năm học ....................51

2.4.2. Thực trạng việc xây dựng Ban đại diện cha mẹ học sinh cấp trường/

cấp lớp .....................................................................................................52

2.4.3. Thực trạng việc định hướng cho cha mẹ học sinh...................................55

2.4.4. Thực trạng chỉ đạo đội ngũ giáo viên phối hợp với Ban đại diện cha

mẹ học sinh lớp và gia đình học sinh ......................................................56

vi

2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức phối hợp giữa nhà

trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện

Lục Nam, tỉnh Bắc Giang........................................................................59

2.6. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức phối hợp giữa nhà trường với

gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học.................................60

2.6.1. Ưu điểm ...................................................................................................60

2.6.2. Hạn chế ....................................................................................................61

Kết luận chương 2..............................................................................................64

Chương 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG

VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở TRƯỜNG

TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NAM TỈNH BẮC GIANG .........................65

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................65

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lí.............................................................65

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ...........................................................65

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo phát huy tính tích cực tham gia của gia đình

trong công tác giáo dục học sinh.............................................................66

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi.........................................66

3.2. Biện pháp tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong dục

tiểu học ở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ............................................67

3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức, vai trò về sự phối hợp giữa

các lực lượng giáo dục trong nhà trường với gia đình ...............................67

3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới nội dung, hình thức cuộc họp Cha mẹ học sinh

của từng lớp .............................................................................................70

3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng KH Kiểm tra, đánh giá công tác phối hợp

giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh ............................72

3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp thực hiện hiệu quả

hoạt động phối hợp với cha mẹ học sinh.................................................74

3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường với Ban đại

diện cha mẹ học sinh ...............................................................................77

vii

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp..............................................................80

3.4. Khảo nghiệm mức độ nhận thức về tính cấp thiết và tính khả thi của

các biện pháp được đề xuất .....................................................................82

Kết luận chương 3..............................................................................................86

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................87

1. Kết luận..........................................................................................................87

2. Những khuyến nghị .......................................................................................89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................90

PHỤ LỤC

viii

DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT NGHĨA TIẾNG VIỆT

BĐD Ban đại diện

BGH Ban Giám hiệu

CBQL Cán bộ quản lí

CMHS Cha mẹ học sinh

CNH Công nghiệp hoá

CNL Chủ nhiệm lớp

CSVC Cơ sở vật chất

GD Giáo dục

GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

GV Giáo viên

GVCN Giáo viên chủ nhiệm

HĐGD Hoạt động giáo dục

HĐH Hiện đại hoá

HS Học sinh

HSTH Học sinh tiểu học

LLGD Lực lượng giáo dục

LLXH Lực lượng xã hội

MN Mầm non

QLGD Quản lí giáo dục

TH Tiểu học

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô, mạng lưới trường lớp, học sinh năm học 2019-2020.....38

Bảng 2.2. Quy mô phát triển trường lớp, học sinh cấp Tiểu học ..................38

Bảng 2.3. Chất lượng GD đại trà cấp Tiểu học (Đánh giá về NL, PC).........40

Bảng 2.4. Đội ngũ giáo viên và CBQL tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc

Giang năm học 2019-2020 ............................................................40

Bảng 2.5. Tình hình chung về mẫu nghiên cứu.............................................42

Bảng 2.6. Mức độ cần thiết của hoạt động phối hợp giữa trường tiểu học

với gia đình và BĐD CMHS.........................................................43

Bảng 2.7. Nhận thức của GVCN và CMHS về vai trò của các lực lượng

giáo dục trong sự quan hệ phối hợp giữa nhà trường và gia đình .... 44

Bảng 2.9. Mức độ gia đình (CMHS) thực hiện một số hoạt động phối hợp

với nhà trường trong năm học 2019-2020.....................................47

Bảng 2.10. Mức độ BĐD CMHS thực hiện hoạt động phối hợp với GVCN/

nhà trường .....................................................................................49

Bảng 2.11. Mức độ thực hiện hoạt động phối hợp của hiệu trưởng với gia

đình học sinh .................................................................................50

Bảng 2.12. Thực trạng tổ chức hội nghị CMHS đầu năm học ........................51

Bảng 2.13. Thực trạng tổ chức BĐD CMHS...................................................52

Bảng 2.14. Thực trạng tổ chức thực hiện các hình thức phối hợp với gia

đình HS..........................................................................................53

Bảng 2.15. Thực trạng nhà trường tạo điều kiện cho hoạt động của CMHS....54

Bảng 2.18. Thực trạng CMHS tham gia các hoạt động giáo dục trong và

ngoài giờ chính khóa .....................................................................55

Bảng 2.19. Mức độ giáo viên nắm vững nhiệm vụ phối hợp với CMHS .......56

Bảng 2.20. Mức độ sử dụng các hình thức phối hợp với CMHS của GVCN......57

Bảng 2.21. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực công tác chủ nhiệm cho

GVCN............................................................................................58

Bảng 2.22. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức phối hợp giữa nhà

trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học........59

Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cấp thiết các biện pháp .................................83

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát về tính khả thi của các biện pháp.......................84