Tổ chức hạch toán chi phí sx và tính giá thành sản phẩm tại công ty đá quý Việt Nhật.doc

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Lêi nãi ®Çu

Mét nÒn kinh tÕ muèn cã sù ph¸t triÓn th× tÊt yÕu ph¶i thóc ®Èy sù c¹nh tranh

lµnh m¹nh. §Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt ra

c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng chiÕn th¾ng trong m«i trêng c¹nh tranh ®ã. Søc c¹nh tranh

®îc quyÕt ®Þnh bëi hai ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ chÊt lîng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó cã

s¶n phÈm chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹ ngoµi mét sè nh©n tè kh¸c, doanh nghiÖp chØ cã

thÓ thùc hiÖn ®îc th«ng qua h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Nh vËy víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay,

h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ vai trß hÕt søc quan träng.

H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng chØ cã nhiÖm vô cung

cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n trÞ trong viÖc ra quyÕt ®Þnh mµ th«ng qua ®ã doanh

nghiÖp cã thÓ gi¶m bít chi phÝ s¶n xuÊt gãp phÇn gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi

nhuËn, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng.

Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty §¸ Quý ViÖt NhËt, ®îc t×m hiÓu vÒ thùc

tr¹ng s¶n xuÊt cña c«ng ty, ho¹t ®éng cña bé m¸y kÕ to¸n, kÕt hîp víi kiÕn thøc cña

b¶n th©n t«i ®· nhËn thøc râ vÞ trÝ, vai trß còng nh nh÷ng nÐt ®Æc thï cña h¹ch to¸n chi

phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty. Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm th× c«ng

t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty §¸ Quý

ViÖt NhËt cßn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ ph¶i kh¾c phôc. ChÝnh v× vËy t«i chän ®Ò tµi luËn

v¨n lµ " Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng

ty §¸ Quý ViÖt NhËt".

Tõ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh

s¶n phÈm ®îc nghiªn cøu, ph¶i xem xÐt sù vËn dông vµo thùc tÕ t¹i c«ng ty §¸ Quý

ViÖt NhËt nh thÕ nµo? ViÖc vËn dông ®ã cã nh÷ng u ®iÓm vµ tån t¹i g×? Trªn c¬ së ®ã

®a ra ph¬ng híng, gi¶i ph¸p cô thÓ kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ

chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty §¸ Quý ViÖt

NhËt. §ã chÝnh lµ môc ®Ých cña chuyªn ®Ò thùc tËp.

Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn luËn v¨n cã kÕt cÊu nh sau:

PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong

c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

PhÇn II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty §¸

Quý ViÖt NhËt.

PhÇn III: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty §¸ Quý

ViÖt NhËt.

MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng song do thêi gian, tr×nh ®é kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm

thùc tÕ cßn h¹n hÑp, nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. T«i rÊt mong ®îc sù

chØ b¶o, gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o còng nh c¸c c¸n bé phßng KÕ to¸n C«ng ty §¸

Quý ViÖt NhËt ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn thiÖn h¬n.

T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !

1

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

phÇn I

Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc h¹ch

to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt

I. Chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc

h¹ch to¸n kÕ to¸n

1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt

1.1.1 B¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt

Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô cho con ngêi lµ mét qu¸ tr×nh

lu«n g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÝnh

lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ

lao ®éng sèng. Do vËy khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, t¬ng øng víi viÖc sö dông c¸c yÕu tè c¬

b¶n lµ sù h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt.

Tuy nhiªn ®Ó hiÓu râ ®îc b¶n chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt tríc

hÕt ph¶i ph©n biÖt ®îc gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu.

Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng

vËt ho¸ cÇn thiÕt phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i chi

ra trong mét kú kinh doanh. Do vËy chi phÝ cña kú h¹ch to¸n chØ bao gåm nh÷ng hao

phÝ vÒ lao ®éng vµ tµi s¶n cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú

chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú. Ngîc l¹i chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn

c¸c lo¹i vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp cho bÊt kú c¸c môc ®Ých nh chi tiªu

cho qu¸ tr×nh cung cÊp, chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô.

Chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng chØ kh¸c nhau vÒ lîng mµ cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian.

Cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng tÝnh vµo chi phÝ kú sau, ngîc l¹i cã nh÷ng kho¶n

tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu.

Do vËy chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã mèi quan hÖ mËt

thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã

chi phÝ. Tuy nhiªn néi dung cña hai kh¸i niÖm nµy kh¸c nhau do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt

vËn ®éng vµ ph¬ng thøc dÞch chuyÓn gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

vµ yªu cÇu h¹ch to¸n cña chóng.

Nh vËy qua kh¸i niÖm chi phÝ vµ chi tiªu lµ c¬ së ®Ó ®a ra kh¸i niÖm chi phÝ s¶n

xuÊt.

Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ

lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong

mét thêi kú nhÊt ®Þnh.

2

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

1.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt

Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ kh¸c

nhau, môc ®Ých c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. Do vËy

®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, cã thÓ tiÕn hµnh ph©n

lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau.

Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau

vµo tõng nhãm theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh.

 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ

C¨n cø vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®îc

chia lµm 7 yÕu tè:

 YÕu tè chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu

chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ... Sö dông vµo s¶n xuÊt (lo¹i trõ gi¸ trÞ kh«ng

dïng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu, ®éng lùc).

 YÕu tè chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nhiªn liÖu, ®éng

lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ

phÕ liÖu thu håi).

 YÕu tè chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng: Bao gåm tæng sè tiÒn l¬ng

vµ c¸c kho¶n phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc.

 YÕu tè chi phÝ BHXH, BHYT, KPC§: Bao gåm sè trÝch cho c¸c quü KPC§,

BHXH, BHYT theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l-

¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc.

 YÕu tè chi phÝ khÊu hao TSC§: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch

trong tæng sè TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt.

 YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng

cho s¶n xuÊt trong kú.

 YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cha

ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè tiªu dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú.

Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch nµy cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc x©y dùng

vµ ph©n tÝch vèn lu ®éng còng nh viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ, lµ c¬

së ®Ó lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh tµi chÝnh, cung cÊp

tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t , kÕ ho¹ch quü l¬ng.

 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm

Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt

®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong

kú ®îc chia lµm 5 kho¶n môc chi phÝ:

 Kho¶n môc chi phÝ NVL trùc tiÕp: Bao gåm gi¸ trÞ NVL chÝnh, vËt liÖu phô,

nhiªn liÖu ®îc xuÊt trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn dÞch vô.

 Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, lu¬ng phô vµ

c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n

phÈm, thùc hiÖn lao dÞch vô cïng víi c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü BHXH, BHYT,

KHC§ theo tû lÖ quy ®Þnh.

3

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

 Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó

s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ NVL trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ

nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh

nghiÖp.

 Kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng: Bao gåm nh÷ng chi phÝ doanh nghiÖp chi ra cã

liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô.

 Kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm nh÷ng chi phÝ doanh

nghiÖp chi ra cã liªn quan ®Õn qu¶n trÞ kinh doanh vµ qu¶n lý hµnh chÝnh cña doanh

nghiÖp.

Trong c¸c kho¶n môc trªn, ba kho¶n môc ®Çu cã t¸c dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm s¶n xuÊt, c¶ n¨m kho¶n môc chi phÝ trªn ®Òu cã t¸c dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh toµn

bé cña s¶n phÈm.

ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸nh nµy cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu

qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh

s¶n phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, lµ tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp

®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau.

 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng c«ng viÖc,

s¶n phÈm hoµn thµnh.

C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi lîng s¶n phÈm c«ng

viÖc, lao vô hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia lµm hai lo¹i:

 Chi phÝ kh¶ biÕn: Lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tû lÖ so víi khèi l￾îng c«ng viÖc hoµn thµnh: chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp... tuy

nhiªn chi phÝ kh¶ biÕn trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cã tÝnh chÊt cè ®Þnh.

 Chi phÝ cè ®Þnh: Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè so víi khèi lîng

c«ng viÖc hoµn thµnh: Chi phÝ khÊu hao TSC§... Tuy nhiªn chi phÝ cè ®Þnh tÝnh cho

mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu sè lîng s¶n phÈm thay ®æi.

ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸nh nµy cã t¸c dông rÊt lín ®èi víi qu¶n

trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn

thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.

 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo quan hÖ cña chi phÝ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ

C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ cña chi phÝ

s¶n xuÊt víi ®èi tîng chÞu chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia lµm hai lo¹i:

 Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ chi ra cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc

s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n

cã thÓ c¨n cø vµo sè liÖu tõ chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho ®èi tîng chÞu chi phÝ.

 Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ chi ra cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t￾îng mµ kh«ng thÓ t¸ch riªng cho bÊt kú ®èi tîng nµo. Do vËy ®èi víi nh÷ng chi phÝ

nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo c¸c tiªu thøc

thÝch hîp.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp

vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý.

4

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

 Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph¹m vi cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh

C¨n cø vµo viÖc tham gia cña chi phÝ vµo ho¹t ®éng kinh doanh, toµn bé chi phÝ

®îc chia lµm ba lo¹i:

 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: Bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng

s¶n xuÊt kinh doanh.

 Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng

vÒ vèn vµ ®Çu t tµi chÝnh.

 Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng: Bao gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do

chñ quan hay kh¸ch quan mang l¹i.

C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®îc chÝnh x¸c, phôc vô cho

viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña tõng ho¹t ®éng kinh doanh ®óng

®¾n còng nh lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nhanh chãng, kÞp thêi.

1.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm

1.2.1 B¶n chÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm

Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt doang nghiÖp bá ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt vµ thu ®îc

kÕt qu¶ lµ s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña

x· héi. Nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh gäi chung lµ thµnh phÈm cÇn

®uîc tÝnh gi¸ thµnh tøc lµ nh÷ng chi phÝ ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt ra chóng. Nh vËy:

Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao

®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô

®· hoµn thµnh.

ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ x¸c ®Þnh lîng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao

phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· thùc sù chi ra cho nh÷ng s¶n phÈm, lao vô

®· hoµn thµnh trong kú cÇn ®îc bï ®¾p ®Ó doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc qu¸ tr×nh

t¸i s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c hiÖu

qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã ®a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®¹t ®îc

môc ®Ých: s¶n xuÊt ®îc khèi lîng s¶n phÈm víi chi phÝ s¶n xuÊt tiÕt kiÖm vµ h¹ gi¸

thµnh trªn c¬ së ®ã n©ng cao lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh

nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn, t¨ng søc canh tranh trªn thÞ trêng.

 Mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm

Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã mèi

quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ hai mÆt

kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ cña s¶n xuÊt,

cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt.

Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

 Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi tõng thêi kú ®· ph¸t sinh chi phÝ cßn gi¸ thµnh l¹i

g¾n víi khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh

 Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú bao gåm c¶ nh÷ng chi phÝ tr¶ tríc trong kú nhng cha

ph©n bæ cho kú nµy vµ nh÷ng chi phÝ ph¶i tr¶ kú tríc nhng kú nµy míi ph¸t sinh thùc

5

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

tÕ, nhng kh«ng bao gåm chi phÝ tr¶ tríc ph©n bæ cho kú nµy vµ nh÷ng chi phÝ ph¶i tr¶

kú nµy nhng cha thùc tÕ ph¸t sinh. Ngîc l¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i liªn quan ®Õn chi

phÝ ph¶i tr¶ trong kú vµ chi phÝ kú truíc ®îc ph©n bæ cho kú nµy.

 Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn

thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng cßn gi¸

thµnh kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n

phÈm háng nhng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang kú tríc chuyÓn

sang.

Tuy nhiªn hai kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cã mèi liªn hÖ rÊt mËt

thiÕt v× néi dung c¬ b¶n cña chóng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ doanh

nghiÖp ®· bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú lµ c¬ së ®Ó

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, c«ng viÖc hoµn thµnh. Do vËy viÖc tiÕt kiÖm hay l·ng

phÝ chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm

cao hay thÊp. Qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt.

S¬ ®å 1 - 1:

S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ

gi¸ thµnh s¶n phÈm

Chi phÝ s¶n xuÊt dë

dang §K

Tæng Chi phÝ s¶n xuÊt

Ph¸t sinh

Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm

hoµn thµnh

Chi phÝ s¶n xuÊt dë

dang CK

Tæng gi¸

thµnh s¶n

phÈm

=

Chi phÝ s¶n

xuÊt dë dang

®Çu kú

+

Chi phÝ ph¸t

sinh trong

kú

-

Chi phÝ s¶n

xuÊt dë dang

cuèi kú

Nh vËy, khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c

ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi

phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.

1.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm

§Ó gióp cho viÖc qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu

x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc kh¸c

nhau.

Trªn thùc tÕ cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu.

 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh

C¨n cø vµo thêi ®iÓm tÝnh vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm

chia lµm ba lo¹i

 Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kinh

doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú

kÕ ho¹ch.

6

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp lµ c¨n

cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹

gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.

 Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt

s¶n phÈm trªn c¬ së ®Þnh møc vÒ chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong

kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng). Gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi

sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸

thµnh.

Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c

®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông ba yÕu tè c¬ b¶n trong s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng

®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t

®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.

 Gi¸ thµnh thùc tÕ: §îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm

dùa trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.

Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña

doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, tæ chøc kü thuËt ®Ó

thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt

kinh doanh cña doanh nghiÖp.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ tõ ®ã x¸c

®Þnh ®îc c¸c nguyªn nh©n vît, hôt ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n ®Ó ®iÒu chØnh

kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp.

 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ

Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia lµm hai lo¹i

 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµng c«ng xëng) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ

ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng, bé

phËn s¶n xuÊt.

Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép.

 Gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ toµn bé) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ ph¸t sinh

liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm.

Gi¸ thµnh tiªu thô ®îc tÝnh theo c«ng thøc

Gi¸ thµnh

tiªu thô cña

s¶n phÈm

=

Gi¸ thµnh s¶n

xuÊt cña s¶n

phÈm

+

Chi phÝ qu¶n

lý doanh

nghiÖp

+

Chi phÝ b¸n

hµng

Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph©n lo¹i theo c¸ch nµy gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®îc

kÕt qu¶ kinh doanh (l·i, lç) cña tõng mÆt hµng... mµ doanh nghiÖp kinh doanh. Tuy

nhiªn do h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nªn c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ cßn mang ý nghÜa häc thuËt,

nghiªn cøu.

1.3 Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm

1.3.1 Yªu cÇu qu¶n lý

7

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ

nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp quan t©m, v×

chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng cña ho¹t

®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Víi nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh

s¶n phÈm do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, nh÷ng ngêi qu¶n lý n¾m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt

vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm còng nh kÕt qu¶ cña toµn bé qu¸

tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö

dông tµi s¶n, vËt t lao ®éng, tiÒn vèn, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm

lµm c¬ së cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý thÝch hîp. Th«ng qua viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸

nh÷ng chØ tiªu nµy, doanh nghiÖp sÏ cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m tæ chøc s¶n xuÊt hîp

lý, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp sÏ lµ c¬ së ®Ó

cung cÊp c¸c th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi cho c¸c nhµ qu¶n lý trong viÖc ®Þnh

híng kinh doanh. §ã còng lµ biÖn ph¸p thiÕt thùc nhÊt tiÕt kiÖm chi phÝ cho doanh

nghiÖp, mÆt kh¸c gióp nhµ níc thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn

c¸c nghÜa vô víi Ng©n s¸ch nhµ níc cña doanh nghiÖp.

§Æt trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t th×

c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm trë thµnh mét trong nh÷ng chiÕn

lîc cña doanh nghiÖp tõ viÖc tr¸nh thÊt tho¸t chi phÝ ®Õn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm.

VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó chi phÝ bá ra Ýt nhÊt nhng hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t ®îc lµ

cao nhÊt.

ChÝnh v× vËy, kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét

c«ng cô qu¶n lý tÊt yÕu, kh¸ch quan vµ cã vai trß quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ nãi

chung vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng trong c¸c lo¹i h×nh

doanh nghiÖp.

1.3.2 NhiÖm vô tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n

§Ó ph¸t huy vai trß cña kÕ to¸n doanh nghiÖp vµ tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp

hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau:

- X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch thÝch hîp c¨n cø vµo ®Æc

®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, yªu cÇu qu¶n lý.

- Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng tËp hîp

chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp. Yªu cÇu ph¶i ghi chÐp vµ

ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.

- X¸c ®Þnh ®óng ®¾n chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú.

- Cung cÊp kÞp thêi nh÷ng sè liÖu th«ng tin tæng hîp vÒ c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ

yÕu tè chi phÝ quy ®Þnh.

- §Þnh kú cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ

tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, dù to¸n chi phÝ, ph¸t hiÖn

kÞp thêi kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó phÊn ®Êu kh«ng ngõng

tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.

II. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

2.1 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

8

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

2.1.1 §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n s¶n xuÊt mµ chi phÝ s¶n

xuÊt cÇn ph¶i tËp hîp theo ®ã.

ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi

h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ chÞu chi

phÝ. §©y lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh

x¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi

phÝ ®óng ®¾n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tæ chøc tèt c«ng viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n

xuÊt: tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµo sæ chi tiÕt ®Òu

ph¶i theo ®óng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh.

§Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt th× ph¶i c¨n cø vµo:

 §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n

xuÊt.

NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm th×

®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm

cïng tiÕn hµnh trong mét qu¸ tr×nh lao ®éng th× ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã

thÓ lµ nhãm s¶n phÈm.

NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p th× ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ

lµ bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn, ph©n xëng s¶n xuÊt hay nhãm

chi tiÕt s¶n phÈm.

 Lo¹i h×nh s¶n xuÊt:

NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹i nhá th× ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ

s¶n xuÊt lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt.

NÕu s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín tuú thuéc vµo quy tr×nh gi¶n ®¬n hay

phøc t¹p mµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¬ng øng.

 Yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ch to¸n kinh doanh

cña doanh nghiÖp.

Dùa trªn c¬ së nµy mµ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n

xuÊt kinh doanh cã thÓ lµ toµn bé qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp hay

tõng giai ®o¹n, quy tr×nh c«ng nghÖ riªng biÖt, tõng ph©n xëng, tõng tæ ®éi s¶n xuÊt...

2.1.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

Trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc x¸c ®Þnh, kÕ to¸n tiÕn

hµnh lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thÝch øng.

Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph-

¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n

cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.

Néi dung chñ yÕu cña c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kÕ to¸n më

sæ (hoÆc thÎ) chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh, ph¶n

¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ®èi tîng, hµng th¸ng tæng hîp chi phÝ s¶n

xuÊt theo tõng ®èi tîng. Mçi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chØ thÝch øng víi mét lo¹i ®èi

tuîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh. Do vËy tªn gäi cña ph¬ng ph¸p nµy lµ

biÓu hiÖn cña ®èi tîng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ.

Trªn thùc tÕ cã mét sè ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:

9

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo chi tiÕt hoÆc bé phËn.

Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo tõng

chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy phøc t¹p do vËy chØ ®îc ¸p dông h¹n chÕ ë

nh÷ng doanh nghiÖp ®îc chuyªn m«n ho¸ cao, s¶n xuÊt Ýt s¶n phÈm mang tÝnh chÊt

®¬n chiÕc vµ cã Ýt chi tiÕt, bé phËn cÊu thµnh s¶n phÈm.

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm

Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo tõng lo¹i

s¶n phÈm riªng biÖt kh«ng phô thuéc vµo tÝnh chÊt phøc t¹p cña s¶n phÈm vµ quy tr×nh

c«ng nghÖ s¶n xuÊt.

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm

Theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp ph©n lo¹i theo nhãm s¶n

phÈm cïng lo¹i.

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng

Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i

theo tõng ®¬n ®Æt hµng cô thÓ.

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo giai ®o¹n c«ng nghÖ

Trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ quy tr×nh c«ng nghÖ ®îc chia lµm nhiÒu giai

®o¹n kÕ tiÕp nhau liªn tôc theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, mçi giai ®o¹n t¹o ra mét b¸n

thµnh phÈm vµ thµnh phÈm cña bíc tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn cña bíc sau. Do vËy chi

phÝ s¶n xuÊt sÏ ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ

Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ s¶n xuÊt

(ph©n xëng, tæ, ®éi). Trong mçi ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¸c chi phÝ l¹i ®îc tËp hîp theo c¸c

®èi tîng chi phÝ chi tiÕt: s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm...

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo toµn bé d©y truyÒn s¶n xuÊt

Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp d©y truyÒn s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n

xuÊt Ýt lo¹i s¶n phÈm.

2.2 H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn

Trªn thùc tÕ, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu

cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña c¸n bé kÕ to¸n còng nh vµo quy ®Þnh cña chÕ ®é

kÕ to¸n hiÖn hµnh, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p kª

khai thêng xuyªn hoÆc ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.

Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh

hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m hµng tån kho mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc trªn c¸c tµi

kho¶n ph¶n ¸nh hµng tån kho. Ph¬ng ph¸p nµy hiÖn nay ®îc sö dông phæ biÕn bëi v×

cã ®é chÝnh x¸c cao vµ cung cÊp th«ng tin vÒ hµng tån kho mét c¸ch kÞp thêi.

Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, chi phÝ s¶n xuÊt mçi lo¹i ®îc h¹ch to¸n

nh sau:

2.2.1 H¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp

Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ NVL chÝnh, vËt liÖu phô... ®îc xuÊt dïng

trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Th«ng thêng ®èi víi

nh÷ng vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp tíi tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng

biÖt do ®ã cã thÓ tæng hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng. C¨n cø vµo chøng tõ gèc (PhiÕu

10