Tính độc lập của ngân hàng trung ương - Chìa khóa để ổn định giá, kinh nghiệm của New Zealand và một số đề xuất đối với Việt Nam

TÍNH ĐỘC LẬP CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG -

CHÌA KHÓA ĐỂ ỔN ĐỊNH GIÁ, KINH NGHIỆM

CỦA NEW ZEALAND VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT ĐỐI VỚI

VIỆT NAM

CENTRAL BANK INDEPENDENCE – A KEY TO PRICE STABILITY- THE

EXPERIENCE OF NEW ZEALAND AND SOME SUGGESTED SOLUTIONS

FOR VIET NAM

ĐẶNG HỮU MẪN

Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng

TÓM TẮT

Ổn định giá cả, ổn định sức mua của đồng tiền là nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất của

một ngân hàng trung ương (NHTW). Duy trì mức lạm phát thấp và hợp lý trong một khoảng

thời gian dài là dấu hiệu cho sự hoạt động hiệu quả một NHTW. Nhiều học giả đã cho rằng

một phần lớn trong kết quả của sự giảm lạm phát từ nửa đầu thập kỷ 80 của thế kỷ XX trên

toàn thế giới có sự đóng góp quan trọng của những mô hình NHTW độc lập. Bài viết không

xem xét toàn bộ những nội dung trong tính độc lập của NHTW, thay vào đó, tác giả chỉ nghiên

cứu để tiếp cận vấn đề này ở mức độ sơ lược và cơ bản nhất với mục đích phát hiện ra

những vấn đề chính trong tính độc lập của NHTW, từ đó chứng minh được vai trò của nó đối

với sự ổn định giá của một quốc gia thông qua một minh chứng điển hình nhất. Tác giả cũng

đưa ra một số đề xuất như là một tiếng nói đóng góp thêm vào nhiệm vụ ổn định giá cả ở Việt

Nam hiện nay.

ABSTRACT

Stabilizing prices and money purchasing power is the first and most important task of a

Central Bank. Maintaining low levels of inflation and sensible in long periods is a sign of an

effective Central Bank. A large number of scholars indicate that a large fraction of the

worldwide inflation decline since the early 1980s has been contributed by independent central

bank models. The paper does not explore all details of Central Bank independence, instead

the writer only approaches this problem at a fundamental level in order to find out the major

problems in Central Bank independence. On this basis, it aims to prove its role in stabilizing

prices for a country through the most typical evidence. The writer also provides some

suggestions as a contribution to the price stabilization task for Viet Nam.

1. Giới thiệu

1.1. Ổn định giá cả và vì sao mục tiêu ổn định giá cả lại đặt lên hàng đầu?

- Thứ nhất, vấn đề ổn định giá trị của đồng tiền là một điều kiện cần nếu muốn có sự

tăng trưởng bền vững. Không một nền kinh tế nào có thể tăng trưởng bền vững nếu phải đối

mặt với mức lạm phát quá cao.

- Thứ hai, sự đánh đổi giữa tỷ lệ lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp diễn ra không lâu dài.

Đường cong Phillips mô tả mối quan hệ thực nghiệm về tỷ lệ thất nghiệp thấp hay tỷ lệ tăng

trưởng cao có thể đạt được trong ngắn hạn thông qua chính sách mở rộng và tỷ lệ lạm phát

cao. Tuy nhiên, trong dài hạn, sự tăng trưởng kinh tế và giảm thất nghiệp không được duy trì,

bởi vì năng lực của nền kinh tế có giới hạn, trong khi đó, tỷ lệ lạm phát có thể tiếp tục tăng.

- Thứ ba, ổn định giá cả sẽ thúc đẩy hệ thống kinh tế hoạt động hiệu quả hơn và do đó

làm tăng được mức sống của xã hội. Nếu giá cả không ổn định sẽ khiến cho xã hội phải gánh

chịu một số phí tổn kinh tế mà chi phí cơ hội là một ví dụ rõ ràng nhất.