Tín dụng ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Thị Thanh Huyền

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN

TÍN DỤNG NGẮN HẠN ĐỐI VỚI KHÁCH

HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM

– CHI NHÁNH GIA LAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60340201

Người hướng dẫn khoa học:

NGƯT., PGS., TS. LÝ HOÀNG ÁNH

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2016

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Trong cộng đồng doanh nghiệp (DN) Việt Nam thì doanh nghiệp nhỏ và vừa

(DNNVV) là loại hình DN chiếm đa số. Lực lượng DNNVV Việt Nam đóng vai trò

quan trọng trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, giúp tăng nguồn

lực xã hội cho đầu tư và phát triển, xóa đói giảm nghèo, góp phần đắc lực thực hiện

công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong những năm vừa qua, mặc dù có nhiều

cố gắng tiếp cận nguồn vốn vay của các Ngân hàng thương mại (NHTM) đặc biệt là

nguồn vốn vay vốn lưu động ngắn hạn song doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam vẫn

gặp phải những rào cản.

Mục đích của luận văn là phân tích thực trạng hoạt động cho vay vốn lưu động

ngắn hạn đối với DNNVV của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh

Gia Lai những năm qua, đánh giá những mặt tích cực, hạn chế và nguyên nhân những

hạn chế của công tác này. Qua đó, đề xuất những giải pháp, kiến nghị liên quan nhằm

góp phần mở rộng hoạt động cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với DNNVV mà vẫn

đảm bảo an toàn, tối thiểu hóa rủi ro cho Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam –

Chi nhánh Gia Lai.

Luận văn được thể hiện nội dung thông qua 3 chương chính:

Chương 1: Cơ sở lý luận về tín dụng ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Chương 2: Thực trạng cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và

vừa tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai giai đoạn

2011 - 2015.

Chương 3: Giải pháp và kiến nghị mở rộng cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với

doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh

Gia Lai.

LỜI CAM ĐOAN

**********

Tôi tên là: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sinh ngày: 28 tháng 02 năm 1986 – Tại: Gia Lai

Quê quán: Nhơn Mỹ - An Nhơn – Bình Định

Hiện đang công tác tại: Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh

Gia Lai, địa chỉ: 01 Trần Hưng Đạo – TP Pleiku – Tỉnh Gia Lai.

Là học viên cao học khóa 16 của Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh

Mã học viên: 020116140096

Cam đoan đề tài: “Tín dụng ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp nhỏ và

vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai”

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng. Mã số: 60340201

Người hướng dẫn khoa học: NGƯT,.PGS,.TS. Lý Hoàng Ánh

Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây

hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn

đầy đủ trong luận văn.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi.

TP.HCM, ngày 07 tháng 10 năm 2016

Tác giả

NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN

LỜI CẢM ƠN

Trước khi đi vào nội dung luận văn, tôi xin được tỏ lòng biết ơn và gửi lời cám

ơn chân thành đến NGƯT,.PGS,.TS. Lý Hoàng Ánh, người trực tiếp hướng dẫn luận

văn, đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn tôi tìm ra hướng nghiên cứu, tiếp cận thực tế,

tìm kiếm tài liệu, xử lý và phân tích số liệu, giải quyết vấn đề… nhờ đó tôi mới có thể

hoàn thành luận văn cao học của mình. Ngoài ra, trong quá trình học tập, nghiên cứu

và thực hiện đề tài tôi còn nhận được nhiều sự quan tâm, góp ý, hỗ trợ quý báu của

quý thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè và người thân. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc

đến: Cha mẹ và những người thân trong gia đình đã hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho

tôi trong suốt thời gian qua và đặc biệt trong thời gian tôi theo học khóa thạc sỹ tại

trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, quý thầy cô Khoa Sau đại học – Trường Đại học

Ngân hàng TP.HCM đã truyền đạt cho tôi những kiến thức bổ ích trong suốt hai năm

học vừa qua. Ban giám đốc Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh

Gia Lai và các bạn bè, đồng nghiệp luôn động viên, hỗ trợ tôi trong quá trình học tập

và nghiên cứu. Mặc dù đã nỗ lực hết mình, nhưng do khả năng, kiến thức và thời gian

có hạn nên không thể tránh được những sai sót trong lúc thực hiện luận văn này, tôi

kính mong quý thầy cô chỉ dẫn, giúp đỡ tôi để ngày càng hoàn thiện hơn vốn kiến của

mình.

MỤC LỤC

1. Đặt vấn đề ......................................................................................................1

2. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................2

3. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................2

4. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................3

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................3

6. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................4

7. Đóng góp của đề tài .......................................................................................4

8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu.................................................................4

9. Kết cấu của đề tài...........................................................................................6

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGẮN HẠN ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA............................................................................................7

1.1. Lý luận chung về tín dụng ngân hàng............................................................7

1.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng ................................................................7

1.1.2. Các đặc trưng cơ bản về tín dụng ngân hàng ..........................................7

1.1.3. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với nền kinh tế ................................8

1.1.4. Các hình thức tín dụng ngân hàng...........................................................8

1.2. Doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................................................11

1.2.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa.....................................................11

1.2.2. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế........................12

1.2.3. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa................................................14

1.3. Tín dụng ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa..................................16

1.4. Cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ............18

1.4.1. Sự cần thiết cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ

và vừa ...............................................................................................................18

1.4.2. Các hình thức cho vay vốn lưu động ngắn hạn doanh nghiệp nhỏ và vừa

của ngân hàng thương mại................................................................................20

1.4.3. Vai trò của cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ

và vừa ...............................................................................................................21

1.4.4. Chỉ tiêu đánh giá cho vay vốn lưu động đối với doanh nghiệp nhỏ và

vừa của ngân hàng ............................................................................................23

1.4.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá qui mô cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối

với doanh nghiệp nhỏ và vừa ...........................................................................23

1.4.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay vốn lưu động ngắn hạn

đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .....................................................................25

1.4.5. Các nhân tố có ảnh hưởng đến hoạt động cho vay vốn lưu động ngắn

hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ..............................................................27

1.4.5.1. Các nhân tố khách quan ..................................................................27

1.4.5.2. Các nhân tố chủ quan......................................................................28

1.4.6. Kinh nghiệm của các ngân hàng tại các quốc gia khác về cho vay vốn

lưu động ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................................32

1.4.6.1. Kinh nghiệm tại Mỹ và các nước thành viên Liên minh Châu Âu. 32

1.4.6.2. Kinh nghiệm tại Đài Loan.......................................................…..33

1.4.6.3. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam..............................................35

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHO VAY VỐN LƯU ĐỘNG NGẮN HẠN

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG

VIỆT NAM – CHI NHÁNH GIA LAI GIAI ĐOẠN 2011-2015.............................38

2.1. Giới thiệu về Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam- Chi

nhánh Gia Lai........................................................................................................38

2.1.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển Ngân hàng Thương mại cổ

phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai ..........................................38

2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần

Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai giai đoạn 2011 – 2015 ..............39

2.2. Thực trạng cho vay vốn lưu động đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân

hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai giai đoạn

2011 – 2015 ..........................................................................................................45

2.2.1. Tổng quan tình hình phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa bàn tỉnh

Gia Lai..............................................................................................................45

2.2.1.1.Điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Gia Lai........45

2.2.1.2. Thực trạng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Gia

Lai ..............................................................................................................47

2.2.2. Tình hình cho vay vốn lưu động ngắn hạn doanh nghiệp nhỏ và vừa tại

Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai

giai đoạn 2011 – 2015 ......................................................................................50

2.2.2.1. Quy trình cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh nghiệp nhỏ

và vừa..........................................................................................................50

2.2.2.2. Các phương thức cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh

nghiệp nhỏ và vừa tại VietinBank Gia Lai ................................................52

2.2.2.3. Tình hình dư nợ cho vay vốn lưu động ngắn hạn giai đoạn 2011 –

2015............................................................................................................53

2.2.2.4. Tình hình dư nợ cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh

nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2011 – 2015 .................................................56

2.2.2.5. Tình hình chất lượng cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với

doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Vietinbank Gia Lai ......................................60

2.3. Đánh giá tình hình cho vay vốn lưu động ngắn hạn tại Doanh nghiệp nhỏ và

vừa tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Gia Lai giai đoạn

2011-2015 .............................................................................................................64

2.3.1. Kết quả đạt được trong cho vay vốn lưu động ngắn hạn doanh nghiệp

vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Gia Lai

giai đoạn 2011-2015.........................................................................................64

2.3.2. Những hạn chế trong cho vay vốn lưu động ngắn hạn doanh nghiệp nhỏ

và vừa tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Gia Lai giai

đoạn 2011-2015................................................................................................67

2.3.3. Những nguyên nhân dẫn đến các hạn chế cho vay vốn lưu động ngắn

hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng TMCP Công thương Việt

Nam – Chi nhánh Gia Lai.................................................................................69

2.3.3.1. Nguyên nhân từ phía ngân hàng ...................................................69

2.3.3.2. Những nguyên nhân xuất phát từ phía doanh nghiệp ...................75

2.3.3.3. Những nguyên nhân xuất phát từ cơ chế chính sách, môi trường thể

chế ..............................................................................................................79

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ MỞ RỘNG CHO VAY VỐN LƯU

ĐỘNG NGẮN HẠN ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN

HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH GIA LAI..............82

3.1. Cơ sở để đưa ra các giải pháp nhằm mở rộng cho vay vốn lưu động ngắn

hạn doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam –

Chi nhánh Gia Lai.................................................................................................82

3.1.1. Định hướng phát triển nhà nước............................................................82

3.1.2. Định hướng phát triển của tỉnh Gia Lai.................................................82

3.1.3. Định hướng phát triển của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam83

3.1.3.1. Định hướng chung...........................................................................83

3.1.3.2. Định hướng mở rộng cho vay vốn lưu động ngắn hạn doanh nghiệp

nhỏ và vừa của Vietinbank.........................................................................86

3.2. Các giải pháp để mở rộng cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh

nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh

Gia Lai ................................................................................................................88

3.2.1. Cải thiện quy trình thủ tục cho vay .......................................................88

3.2.2. Tăng cường công tác marketing và phát triển quan hệ khách hàng ......89

3.2.3. Xây dựng chính sách cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với doanh

nghiệp vừa và nhỏ ............................................................................................92

3.2.4. Nâng cao chất lượng thẩm định và trình độ của cán bộ:.......................95

3.2.5. Nâng cao chất lượng giám sát cho vay và kiểm soát sau cho vay ........99

3.3. Những kiến nghị.........................................................................................100

3.3.1. Khuyến nghị đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................100

3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước....................................................102

3.3.3. Kiến nghị với các cơ quan ban ngành có liên quan.............................102

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ACB Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

Agribank Ngân hàng nông nghiệp và nông thôn

BIDV Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam

CIC Trung tâm thông tin tín dụng ngân hàng nhà nước

CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

DN Doanh nghiệp

DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

GTGT Giá trị gia tăng

KH Khách hàng

KHCN Khách hàng cá nhân

KHDNL Khách hàng doanh nghiệp lớn

KHDNVVN Khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ

QHKH Quan hệ khách hàng

NHTM Ngân hàng thương mại

NHNN Ngân hàng nhà nước

NH Ngân hàng

NHCT VN Ngân hàng công thương Việt Nam

SXKD Sản xuất kinh doanh

Sacombank Ngân hàng TMCP Sài gòn thương tín

TCTD Tổ chức tín dụng

TMCP Thương mại cổ phần

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TDQT Tín dụng quốc tế

TNHH MTV Trách nhiệm hữu hạn một thành viên

TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh

TDNH Tín dụng ngân hàng

TSĐB Tài sản bảo đảm

Techcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương

UBND Ủy ban nhân dân

Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương

Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Tiêu chí xác định DNNVV.......................................................................12

Bảng 2.1: Số liệu huy động vốn của Chi nhánh giai đoạn 2011-2015......................40

Bảng 2.2: Số liệu dư nợ của Chi nhánh giai đoạn 2011-2015 ..................................42

Bảng 2.3: Số liệu dư nợ của Chi nhánh theo cơ cấu thời gian vay và hình thức bảo

đảm tiền vay ..............................................................................................................43

Bảng 2.4: Chất lượng tín dụng của Chi nhánh giai đoạn 2011 – 2015.....................44

Bảng 2.5: Kết quả kinh doanh của VietinBank Gia Lai giai đoan 2011 – 2015.......45

Bảng 2.6: Tổng hợp dư nợ cho vay vốn lưu động ngắn hạn đối với DNNVV.........56

Bảng 2.7: Nhận xét của khách hàng về lãi suất vay và phí khoản vay của Vietinbank

Gia Lai.......................................................................................................................63

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1.1: Nhu cầu vốn theo chu kỳ..................................................................18

Biểu đồ 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức VietinBank Gia Lai......................................39

Biểu đồ 2.2: Thị phần huy động vốn năm 2015 của VietinBank Gia Lai ............41

Biểu đồ 2.3: Thị phần tín dụng năm 2015 của VietinBank Gia Lai.....................42

Biểu đồ 2.4: Tình hình dư nợ cho vay vốn lưu động ngắn hạngiai đoạn 2011 –

2015 ......................................................................................................................53

Biểu đồ 2.5: Số lượng DNNVV vay vốn lưu động ngắn hạn tại Vietinbank Gia

Lai giai đoạn 2011-2015:......................................................................................54

Biểu đồ 2.6: Lý do khách hàng vay vốn tại NHTM khác.....................................61

Biểu đồ 2.7: Nhận xét của khách hàng về tốc độ xử lý công việc tại Vietinbank62

Biểu đồ 2.8: Thị phần cho vay vốn lưu động ngắn hạn DNNVV trên địa bàn Gia

Lai 2011 – 2015 ....................................................................................................68

Biểu đồ 2.9: Tình hình huy động và cho vay của Vietinbank Gia Lai giai đoạn

2011 -2015 ............................................................................................................72