Tìm hiểu phương pháp và hình thức tổ chức dạy học các yếu tố và đại lượng hình học trong môn toán lớp 3 theo mô hình trường tiểu học mới vnen.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC – MẦM NON

£·£

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

TÌM HIỂU PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC

CÁC YẾU TỐ VÀ ĐẠI LƯỢNG HÌNH HỌC TRONG MÔN TOÁN

LỚP 3 THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG TIỂU HỌC MỚI VNEN

GVHD : Ths. MÃ THANH THỦY

SVTH : ĐOÀN HỒ MỸ LIÊM

Lớp : 10STH1

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2014

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1

LỜI CẢM ƠN

Nghiên cứu thực hiện một đề tài là một quá trình khó khăn, vất vả, tuy

nhiên đến thời điểm này thì em cũng đã hoàn thành xong. Bên cạnh những nỗ

lực, phấn đấu của bản thân thì em còn được nhận nhiều sự quan tâm và giúp đỡ

từ các phía.

Lời đầu tiên,cho phép em được cảm ơn chân thành đến các thầy cô giáo

trong Khoa Giáo dục Tiều học – Mầm non, trường Đại học Sư phạm. Các thầy,

các cô đã trang bị cho em những hành trang kiến thức vô cùng quý báu suốt 4

năm học vừa qua.

Đặc biệt, cho em được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến Cô Mã

Thanh Thủy, người luôn đồng hành, hướng dẫn, giúp đỡ em hết mình trong quá

trình thực hiện khóa luận này.

Nhân đây, em cũng xin cảm ơn các thầy cô giáo cùng các em học sinh

trường Tiểu học Hòa Phú, đã tạo điều kiện thuận lợi để em nghiên cứu về

phương pháp dạy học theo mô hình trường Tiểu học mới, truyền lại cho em

những kinh nghiệm dạy học thực tế, cũng như cung cấp những tư liệu, hình ảnh

sinh động cho em để phục vụ hoàn chỉnh đề tài.

Và cũng gửi lời cảm ơn đến những người bạn ở lớp 10STH1 luôn nhiệt

tình ủng hộ và cổ vũ tinh thần cho tôi ngay từ những ngày đầu.

Mặc dù, đã cố gắng rất nhiều nhưng do điều kiện thời gian và năng lực

bản thân còn hạn chế, lại là lần đầu tiên tập dượt nghiên cứu khoa học nên khóa

luận này không thể tránh khỏi những thiếu xót. Em rất mong muốn nhận được

sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô giáo, các đồng nghiệp và những bạn đọc để

đề tài hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

Đà Nẵng, tháng 5, năm 2014

Sinh viên

Đoàn Hồ Mỹ Liêm

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. Gv: Giáo viên

2. Hs: Học sinh

3. VNEN: Viet Nam Escuela Nueva

4. Hcn: Hình chữ nhật

5. Hv: Hình vuông

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ...........................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................2

3. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................2

4. Nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................................2

5. Phương pháp nghiên cứu..............................................................................3

6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................3

7. Cấu trúc đề tài ...............................................................................................3

PHẦN NỘI DUNG ..................................................................................................5

Chương I: CƠ SỞ LÍ LUẬN CÁC VẤN ĐỀ.......................................................5

1.1. Cơ sở toán học....................................................................................................5

1.1.1. Hệ tiên đề hình học Hin-be trong trường phổ thông ............................5

1.1.1.1. Các khái niệm cơ bản (6 khái niệm)...................................................5

1.1.1.2.Các tiên đề.............................................................................................5

1.1.2. Diện tích của các đa giác đơn trong mặt phẳng....................................7

1.1.3. Hệ các phép dựng cơ bản của bộ dụng cụ dựng hình thước và compa

trong mặt phẳng ................................................................................................7

1.1.3.1. Các tiên đề chung................................................................................8

1.1.3.2. Các tiên đề về dụng cụ dựng hình......................................................8

1.2. Đặc điểm tâm lí của học sinh lứa tuổi tiểu học ................................................8

1.2.1. Tri giác ....................................................................................................8

1.2.2. Sự chú ý...................................................................................................9

1.2.3. Trí nhớ.....................................................................................................9

1.2.4. Trí tưởng tượng.......................................................................................9

1.2.5. Tư duy ...................................................................................................10

1.3. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học thường được sử dụng trong

trường Tiểu học .......................................................................................................11

1.3.1. Một số phương pháp dạy học trong môn toán ở trường Tiểu học.....11

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1

1.3.1.1. Phương pháp trực quan .....................................................................11

1.3.1.2. Phương pháp giảng giải – minh họa.................................................12

1.3.1.3. Phương pháp thực hành - luyện tập..................................................13

1.3.1.4. Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề ...................................15

1.3.1.5. Phương pháp dạy học theo lối kiến tạo............................................15

1.3.1.6. Phương pháp sử dụng trò chơi học tập.............................................16

1.3.2. Một số hình thức dạy học trong nhà trường........................................17

1.3.2.1. Hình thức tổ chức dạy học toàn lớp .................................................17

1.3.2.2. Hình thức tổ chức dạy học theo nhóm nhỏ......................................18

1.4. Sự cấp thiết và định hướng đổi mới phương pháp dạy học...........................20

1.4.1. Sự cấp thiết của đổi mới phương pháp dạy học..................................20

1.4.2. Định hướng đổi mới phương pháp dạy và học ...................................20

1.5. Tổng quan về mô hình trường Tiểu học mới VNEN.....................................21

1.5.1. Giới thiệu chung về mô hình trường học mới VNEN........................21

1.5.2. Đặc điểm của mô hình trường học mới VNEN ..................................21

1.5.3. Các yếu tố tác động đến quá trình dạy và học ....................................22

1.5.3.1. Hội đồng tự quản của học sinh ở các lớp học..................................22

1.5.3.2. Góc học tập ........................................................................................22

1.5.3.3. Thư viện lớp học................................................................................23

1.5.3.4. Tài liệu hướng dẫn học tập ...............................................................24

1.5.4. Cách thức tổ chức lớp học....................................................................24

1.5.5. Mười bước học tập của học sinh..........................................................24

1.6. Đặc điểm, nội dung và mục đích dạy học các yếu tố và đại lượng Hình học

trong Tài liệu Hướng dẫn học Toán lớp 3..............................................................25

1.6.1. Đặc điểm ...............................................................................................25

1.6.2. Nội dung dạy học các yếu tố và đại lượng hình học lớp 3.................27

1.6.3. Mục đích dạy học các yếu tố và đại lượng hình học lớp 3 ................28

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN ................................................................... 29

2.1. Mục đích điều tra .............................................................................................29

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1

2.2. Thời gian điều tra .............................................................................................29

2.3. Đối tượng điều tra ............................................................................................29

2.4. Phương pháp điều tra .......................................................................................29

2.5. Kết quả điều tra điều tra...................................................................................30

2.5.1. Đối với giáo viên ..................................................................................30

3.5.2. Đối với học sinh....................................................................................33

Chương 3: PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC

CÁC YẾU TỐ VÀ ĐẠI LƯỢNG HÌNH HỌC TOÁN LỚP 3 THEO MÔ

HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI VNEN ................................................................. 36

3.1. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học Toán lớp 3 theo mô hình trường

Tiểu học mới VNEN ...............................................................................................36

3.1.1. Phương pháp dạy học Toán lớp 3 theo mô hình trường Tiểu học mới

VNEN..............................................................................................................36

3.1.2. Hình thức tổ chức dạy học Toán lớp 3 theo mô hình trường Tiểu học

mới VNEN ......................................................................................................39

3.2. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học các yếu tố và đại lượng hình học

trong môn toán lớp 3 theo mô hình trường học mới VNEN.................................40

3.2.1. Phương pháp và hình thức dạy học các yếu tố và đại lượng hình học

trong phần Hoạt động cơ bản.........................................................................40

3.2.1.1. Hình thành biểu tượng và kĩ năng vẽ các yếu tố hình hình học .....40

3.2.1.1.1. Góc, góc vuông, góc không vuông................................................40

3.2.1.1.3. Hình chữ nhật, hình vuông ............................................................54

2.2.1.1.4. Hình tròn.........................................................................................58

3.2.1.2. Hình thành biểu tượng và quy tắc tính các đại lượng hình hình học

..........................................................................................................................63

3.2.1.2.1. Chu vi hình chữ nhật và chu vi hình vuông..................................63

3.2.1.2.2. Diện tích..........................................................................................67

3.2.2. Phương pháp và hình thức tổ chức các yếu tố và đại lượng hình học

trong phần Hoạt động thực hành....................................................................76

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1

3.2.3. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học các yếu tố và đại lượng

hình học trong phần Hoạt động ứng dụng.....................................................80

PHẦN KẾT LUẬN............................................................................................... 84

1. Kết luận chung ............................................................................................84

2. Kết quả đạt được của đề tài........................................................................85

3. Hướng nghiên cứu sau đề tài......................................................................85

TÀI LIỆU THAM KHẢO

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1 Trang 1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Với bất cứ bậc học nào hay cơ sở đào tạo nào thì phương pháp và hình

thức tổ chức dạy học của giáo viên cũng được coi là yếu tố quan trọng nhất, có ý

nghĩa thực tế sâu sắc nhất. Bởi giáo viên có phương pháp và hình thức dạy học

hợp lí thì mới định hướng con đường đúng đắn cho người học, giúp người học

có cơ hội phát huy hết khả năng của bản thân. Ngược lại, nếu phương pháp và

hình thức tổ chức dạy học của giáo viên thiếu chính xác thì sẽ dễ dàng biến việc

học hành trở thành nhồi nhét kiến thức, khiến người học thụ động, đối phó, thậm

chí ảnh hưởng đến lối tư duy và đạo đức của họ. Nhìn chung, thực tiễn giáo dục

nước ta những năm qua đã có nhiều sự đổi mới về phương pháp cũng như hình

thức tổ chức dạy học tại các trường, đặc biệt là các trường Tiểu học, mang lại

nhiều thành tích cao trong quá trình dạy học.Tuy nhiên, sự đổi mới đó chưa

đáng kể nên vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, chẳng hạn như: phương pháp và hình

thức tổ chức dạy học trên lớp của giáo viên chưa chú trọng đến vai trò của học

sinh, giáo viên vẫn chủ yếu truyền kiến thức và học sinh ghi nhớ là chính. Vì

vậy dẫn đến nền giáo dục nước ta chưa vững mạnh để đáp ứng yêu cầu xã hội

trong thời kì công nghệ, hội nhập quốc tế như hiện nay.

Để khắc phục dần những bất cập trong giáo dục, năm 2012, Bộ giáo dục

và đào tạo đã đưa mô hình trường học mới – mô hình trường học VNEN - vào

thử nghiệm ở một số trường tiểu học vùng miền núi khó khăn trên phạm vi toàn

quốc. Với phương pháp dạy học đổi mới theo mô hình VNEN làm cho phong

cách của giáo viên lên lớp đã hoàn toàn thay đổi, học sinh trở nên chủ động, tích

cực hơn, đặc biệt các em có cơ hội giao lưu chia sẻ kinh nghiệm cá nhân lẫn

nhau, thực sự mở ra một con đường mới cho nền giáo dục Việt Nam. Tuy nhiên,

vì thời gian áp dụng mới chỉ hai năm, cũng như điều kiện vật chất còn khó khăn

nên nhiều giáo viên còn lúng túng, chưa khai thác hết hiệu quả các phương

pháp và hình thức tổ chức dạy học như trong tài liệu hướng dẫn.

GVHD: Th.S Mã Thanh Thủy Khóa luận tốt nghiệp

SVTH : Đoàn Hồ Mỹ Liêm

Lớp : 10 STH1 Trang 2

Mặt khác, môn toán tiểu học nói chung và nội dung dạy học về các yếu

tố, đại lượng hình học trong môn toán nói riêng có một ý nghĩa vô cùng quan

trọng, giúp học sinh rèn luyện năng lực tư duy, năng lực khái quát, so sánh, cũng

như rèn luyện kĩ năng thực hành, là nền tảng chuẩn bị cho học môn hình học các

lớp học trên. Nếu giáo viên biết và áp dụng hiệu quả phương pháp, hình thức tổ

chức dạy học theo mô hình VNEN vào dạy học môn toán thì không những giúp

học sinh có những kĩ năng của môn học mà thông qua môn học còn được rèn

luyện thêm về các kĩ năng xã hội ( kĩ năng hợp tác, kĩ năng tự khẳng định mình,

kĩ năng đồng cảm, kĩ năng tự kiểm soát – các kĩ năng rất cần thiết khi các em

bước vào cuộc sống lao động sau này). Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có tài liệu

nào nghiên cứu phương pháp và hình thức tổ chức dạy học về một mảng kiến

thức là yếu tố và đại lượng hình học trong môn toán toán lớp 3 theo mô hình

trường Tiểu học mới VNEN này.

Chính vì những lí do trên mà em chọn đề tài: “Tìm hiểu phương pháp và

hình thức tổ chức dạy học các yếu tố và đại lượng hình học trong môn toán lớp

3 theo mô hình trường học mới VNEN” nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu cơ sở lí luận về phương pháp và hình thức tổ chức dạy học

trong môn Toán lớp 3, trên cơ sở đó đi sâu vào nghiên cứu phương pháp và hình

thức tổ chức dạy học hình thành biểu tượng và kĩ năng về các yếu tố và đại

lượng hình học trong môn Toán lớp 3 theo mô hình trường học mới VNEN

nhằm hiểu biết thêm về những điểm dạy học tích cực mà mô hình trường học

truyền thống chưa thực hiện được, từ đó học hỏi để góp phần nâng cao vào chất

lượng dạy học về các yếu tố và đại lượng hình học một cách có hiệu quả.

3. Đối tượng nghiên cứu

Quá trình dạy và học các yếu tố và đai lượng hình học trong môn toán lớp

3 theo mô hình trường học mới VNEN.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

Tìm hiểu cơ sở lí luận liên quan đến đề tài.