Tìm hiểu "nhân học giáo dục" - một khuynh hướng của triết học giáo dục phương tây hiện đại

t×m hiÓu "nh©n häc gi¸o dôc" – mét khuynh h−íng

cña TriÕt häc gi¸o dôc ph−¬ng T©y hiÖn ®¹i

NguyÔn ChÝ HiÕu(*

gµy nay, vai trß hÕt søc quan träng

cña gi¸o dôc ®· ®−îc kh¼ng ®Þnh vµ

cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy trong chiÕn l−îc

ph¸t triÓn cña mçi quèc gia còng nh− ë

b×nh diÖn quèc tÕ. Gi¸o dôc gãp phÇn

lµm gia t¨ng tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña c¸

nh©n, lµm thay ®æi hoµn toµn lËp

tr−êng cña c¸ nh©n, c¶i thiÖn quan hÖ

gi÷a ng−êi víi ng−êi vµ h×nh thµnh th¸i

®é ®èi víi nh÷ng thµnh tùu cña tËp thÓ

trong mäi lÜnh vùc sinh ho¹t.

C¸c hÖ thèng gi¸o dôc truyÒn thèng

coi träng ph−¬ng diÖn trÝ tuÖ vµ tri thøc

uyªn b¸c trong nh÷ng thµnh tùu cña

con ng−êi. Tuy nhiªn, hiÖn nay cÇn ph¶i

chó ý nhiÒu h¬n tíi c¸c ph−¬ng diÖn

kinh nghiÖm vµ kü thuËt trong viÖc gi¸o

dôc c¸ nh©n vµ coi ®ã còng cã gi¸ trÞ vµ

tÇm quan träng nh− c¸c tri thøc "hµn

l©m", thuÇn tuý.

Kh«ng chØ thÕ, ng−êi ta cßn bµn luËn

nhiÒu ®Õn vai trß cña gi¸o dôc ®èi víi

viÖc x©y dùng mét thÕ giíi chung, mét

ng«i nhµ chung trªn tr¸i ®Êt. Khi ®ã nÒn

hoµ b×nh toµn cÇu cã thÓ trë thµnh thùc

t¹i phæ biÕn th«ng qua gi¸o dôc toµn cÇu.

Qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng thøc vµ cÊu

tróc râ rµng cña gi¸o dôc toµn cÇu kh«ng

thÓ vµ kh«ng nªn mang tÝnh tuyÖt ®èi

bÊt biÕn. Nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n néi t¹i

cña mçi x· héi vµ mçi nÒn v¨n hãa cÇn

ph¶i trë thµnh mét bé phËn kh«ng t¸ch

rêi cña mét lo¹i h×nh gi¸o dôc míi. Mét

bé phËn quan träng cña gi¸o dôc ph¶i lµ

viÖc lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò toµn cÇu

cô thÓ nhÊt, cã ý nghÜa xuyªn quèc gia vµ

liªn v¨n hãa, nh÷ng hÖ qu¶ cña chóng

®èi víi nÒn v¨n minh. ∗

TriÕt häc gi¸o dôc ph−¬ng T©y hiÖn

®¹i nãi chung, ®Æc biÖt lµ "nh©n häc gi¸o

dôc" nãi riªng, cã nh÷ng ®ãng gãp quan

träng cho viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò

nªu trªn. ViÖc tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu

cña nã trong bèi c¶nh tiÕp biÕn v¨n hãa

toµn cÇu nh»m môc ®Ých t¹o dùng mét

nÒn triÕt häc (gi¸o dôc) riªng, mang

®Ëm s¾c th¸i v¨n hãa ViÖt, cã ý nghÜa lý

luËn vµ thùc tiÔn quan träng.

1. Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ triÕt häc gi¸o dôc ph−¬ng

T©y hiÖn ®¹i

Cuèi thÕ kû XX - ®Çu thÕ kû XXI,

triÕt häc gi¸o dôc trë thµnh mét trong

nh÷ng vÊn ®Ò c¨n b¶n nhÊt, thu hót

®−îc sù quan t©m cña c¸c nhµ gi¸o dôc

häc vµ t©m lý häc, c¸c nhµ kinh tÕ häc

vµ chÝnh trÞ häc, c¸c nhµ x· héi häc vµ

triÕt häc, v.v...

(∗) ViÖn TriÕt häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh

chÝnh Quèc gia Hå ChÝ Minh.

N