Tìm hiểu đa dạng sinh học khu bảo tồn thiên nhiên đakrông, huyện đakrông - tỉnh quảng trị. một số giải pháp bảo vệ.

1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA ĐỊA LÝ



NGUYỄN THỊ TÂM

ĐỀ TÀI: TÌM HIỂU ĐA DẠNG SINH HỌC KHU BẢO TỒN THIÊN

NHIÊN ĐAKRÔNG, HUYỆN ĐAKRÔNG - TỈNH QUẢNG TRỊ,

MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO VỆ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Chuyên ngành đào tạo: Cử nhân Địa Lý học

Đà Nẵng, tháng 05 năm 2014

2

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA ĐỊA LÝ



NGUYỄN THỊ TÂM

ĐỀ TÀI: TÌM HIỂU ĐA DẠNG SINH HỌC KHU BẢO TỒN THIÊN

NHIÊN ĐAKRÔNG, HUYỆN ĐAKRÔNG - TỈNH QUẢNG TRỊ,

MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO VỆ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Chuyên ngành đào tạo: Cử nhân Địa Lý học

Giảng Viên hướng dẫn khoa học:

PGS.TS Đậu Thị Hòa

Đà Nẵng, tháng 05 năm 2014

3

MỤC LỤC

PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................... 10

1. Lý do chọn đề tài: ......................................................................................................... 10

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................. 11

2.1 Mục đích nghiên cứu.................................................................................................. 11

2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................. 11

3. Lịch sử nghiên cứu ....................................................................................................... 11

4. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu .................................................................................. 12

4.1 Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................... 12

4.2 Giới hạn nội dung nghiên cứu ................................................................................... 12

5. Quan điểm nghiên cứu ................................................................................................. 12

5.1 Quan điểm hệ thống ................................................................................................... 12

5.2 Quan điểm lịch sử và viễn cảnh................................................................................. 13

5.3 Quan điểm kinh tế sinh thái ...................................................................................... 13

6. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................. 13

6.1 Phương pháp phân tích và tổng hợp thông tin ........................................................ 13

6.2 Phương pháp bản đồ và biểu đồ................................................................................ 14

6.3 Phương pháp thực địa................................................................................................ 14

6.4 Phương pháp chuyên gia............................................................................................ 14

7. Bố cục của đề tài ........................................................................................................... 14

PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU............................................................................ 15

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ CẦN

NGHIÊN CỨU.................................................................................................................. 15

1.1 SỰ ĐA DẠNG SINH HỌC:....................................................................................... 15

1.1.1Khái niệm đa dạng sinh học. ................................................................................... 15

1.1.2Phân loại đa dạng sinh học. ..................................................................................... 16

1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới đa dạng sinh học. ...................................................... 18

1.1.3.1 Vị trí địa lý. ........................................................................................................... 18

1.1.3.2 Địa chất.................................................................................................................. 18

1.1.3.3 Địa hình - địa mạo. ............................................................................................... 18

4

1.1.3.4 Khí hậu. ................................................................................................................. 19

1.1.3.5 Thủy văn................................................................................................................ 19

1.1.3.6 Thổ nhưỡng........................................................................................................... 19

1.1.3.7 Lịch sử phát triển khu vực .................................................................................. 20

1.1.3.8 Con người .............................................................................................................. 20

1.2 KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN.............................................................................. 20

1.2.1 Khái niệm khu bảo tồn thiên nhiên. ...................................................................... 20

1.2.2 Mục đích thành lập khu bảo tồn thiên nhiên........................................................ 21

1.3 KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA

HUYỆN ĐAKRÔNG........................................................................................................ 22

1.3.1 Khái quát về điều kiện tự nhiên. ............................................................................ 22

1.3.1.1 Vị trí địa lý. ........................................................................................................... 22

1.3.1.2 Đặc điểm địa hình địa mạo .................................................................................. 23

1.3.1.3 Khí hậu, thủy văn ................................................................................................. 23

1.3.1.4 Tài nguyên nước ................................................................................................... 26

1.3.1.5 Tài nguyên đất. ..................................................................................................... 26

1.3.1.6 Tài nguyên khoáng sản. ....................................................................................... 26

1.3.2 Điều kiện kinh tế - xã hội. ....................................................................................... 27

CHƯƠNG 2: ĐA DẠNG SINH HỌC KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN

ĐAKRÔNG ....................................................................................................................... 28

2.1 KHÁI QUÁT VỀ KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN ĐAKRÔNG, HUYỆN

ĐAKRÔNG, QUẢNG TRỊ. ............................................................................................. 28

2.1.1 Giới thiệu chung về khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông. ...................................... 28

2.1.2 Đa dạng sinh học...................................................................................................... 29

2.1.3 Các giá trị khác........................................................................................................ 29

2.1.4 Chức năng và nhiệm vụ chính................................................................................ 30

2.2 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI ĐA DẠNG SINH HỌC CỦA KBTTN

ĐAKRÔNG, HUYỆN ĐAKRÔNG, QUẢNG TRỊ........................................................ 31

2.2.1 Vị trí địa lý................................................................................................................ 31

2.2.2 Các nhân tố tự nhiên ............................................................................................... 31

2.2.2.1 Địa hình địa mạo................................................................................................... 31

5

2.2.2.2 Khí hậu .................................................................................................................. 32

2.2.2.3 Thuỷ văn................................................................................................................ 32

2.2.2.4 Địa chất - thổ nhưỡng........................................................................................... 33

2.2.2.5 Tài nguyên sinh vật .............................................................................................. 33

2.2.3 Các nhân tố kinh tế - xã hội................................................................................... 34

2.3 ĐA DẠNG SINH HỌC CỦA KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN ĐAKRÔNG. .... 34

2.3.1 Đa dạng về thành phần loài. ................................................................................... 34

2.3.1.1 Đa dạng hệ thực vật............................................................................................. 34

2.3.1.2 Đa dạng hệ động vật. ........................................................................................... 37

2.3.2 Đa dạng về nguồn gen. ........................................................................................... 39

2.3.2.1 Đa dạng về thực vật............................................................................................. 39

2.3.2.2 Đa dạng về động vật. ........................................................................................... 44

2.3.3 Đa dạng về hệ sinh thái. .......................................................................................... 49

2.3.3.1 Rừng kín thường xanh chủ yếu cây lá rộng á nhiệt đới núi thấp. ................... 50

2.3.3.2 Kiểu rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới vùng thấp. .............................. 51

2.3.3.3 Rừng kín thường xanh nhiệt đới phục hồi sau khai thác. ................................ 52

2.3.3.4 Kiểu rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới phục hồi sau nương rẫy. ....... 52

2.3.3.5 Rừng hỗn hợp Tre - Nứa - Gỗ phục hồi sau nương rẫy và khai thác kiệt. ..... 52

2.3.3.6 Trảng cỏ cây bụi thứ sinh nhân tác. ................................................................... 53

2.3.3.7 Thảm cây nông nghiệp (ruộng và nương rẫy). .................................................. 53

2.3.3.8 Núi đá không cây. ................................................................................................. 53

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG SUY GIẢM VÀ GIẢI PHÁP BẢO TỒN ĐA

DẠNG SINH HỌC KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN ĐAKRÔNG............................ 54

3.1 THỰC TRẠNG SUY GIẢM ĐA DẠNG SINH HỌC CỦA KHU BẢO TỒN

THIÊN NHIÊN ĐAKRÔNG. .......................................................................................... 54

3.1.1 Thực trạng suy giảm đa dạng sinh học................................................................. 54

3.1.2 Nguyên nhân của sự suy giảm. .............................................................................. 55

3.1.2.1Hoạt động săn bắn và bẩy bắt động vật hoang dã.............................................. 55

3.1.2.2 Hoạt động khai thác gỗ trái phép........................................................................ 56

3.1.2.3 Khai thác lâm sản ngoài gỗ.................................................................................. 56

3.1.2.4 Hoạt động sản xuất............................................................................................... 57

6

3.1.2.5 Cháy rừng.............................................................................................................. 57

3.1.2.6 Hoạt động chăn thả gia súc trái phép. ................................................................ 58

3.2 THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC BẢO TỒN THIÊN NHIÊN ĐAKRÔNG. .... 58

3.2.1 Cơ cấu tổ chức ban quản lý khu bảo tồn............................................................... 58

3.2.2 Các chương trình hoạt động chính. ....................................................................... 59

3.2.3 Những khó khăn trong công tác bảo tồn............................................................... 62

3.3 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC. ................ 63

3.3.1 Giải pháp về quản lý và bảo vệ rừng. .................................................................... 63

3.3.2Giải pháp về kinh tế. ................................................................................................ 63

3.3.2.1 Chương trình phát triển kinh tế vùng đệm........................................................ 63

3.3.2.2 Giải pháp phát triển du lịch sinh thái................................................................. 64

3.3.3 Giải pháp về giáo dục và tuyên truyền. ................................................................. 64

3.3.3.1 Giải pháp về nghiên cứu khoa học...................................................................... 64

3.3.3.2 Giải pháp đào tạo phát triển nguồn nhân lực.................................................... 64

3.3.4 Giải pháp về môi trường......................................................................................... 65

3.3.5 Giải pháp về phục hồi sinh thái.............................................................................. 65

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. ..................................................................... 66

7

DANH MỤC BẢNG

Bảng 01: Thành phần thực vật KBTTN Đakrông............................................................... 35

Bảng 02: Thành phần thực vật một số khu bảo tồn............................................................. 35

Bảng 03: Sự phân bổ các taxon thực vật Khu BTTN Đakrông. ..................................... 36

Bảng 04: Thành phần Động vật KBTTN Đakrông ............................................................. 37

Bảng 05: Sự đa dạng về thành phần loài động vật hoang dã của các khu bảo tồn

thiên nhiên cùng vùng sinh thái. ...................................................................................... 38

Bảng 06: Thành phần loài động vật ghi nhận Khu BTTN Đakrông.............................. 39

Bảng 07: Các loài trong sách đỏ Việt Nam và Thế giới .................................................. 39

Bảng 08: Giá trị sử dụng các loài thực vật ...................................................................... 43

Bảng 09: Danh sách các loài thú quý hiếm ..................................................................... 46

Bảng 10: Danh sách các loài chim quý hiếm................................................................... 47

Bảng 11: Danh sách các loài bò sát, ếch nhái quý hiếm................................................. 49

Bảng 12: Diện tích các thảm rừng Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông .......................... 50