Tìm hiểu chất lượng cuộc sống dân cư tỉnh hà tĩnh.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA ĐỊA LÝ

LÂM THỊ HỒNG

TÌM HIỂU CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG DÂN CƯ

TỈNH HÀ TĨNH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

CỬ NHÂN SƯ PHẠM ĐỊA LÝ

Người hướng dẫn khoa học:

Th.S Hoàng Thị Diệu Huyền

Đà nẵng, tháng 5 năm 2014

1

Để có được kết quả và kiến thức để hoàn thành khóa luận ngày hôm nay, em

xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của quý thầy, cô giáo trong

khoa Địa lý đã dẫn dắt, trang bị cho em những kiến thức quý báu trong suốt thời

gian được học tập tại trường.

Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến cán bộ, nhân viên văn phòng Cục thống kê

Hà Tĩnh, Sở y tế Hà Tĩnh, Sở điện lực Hà Tĩnh…đã tạo điều kiện cho em được tiếp

cận các tài liệu liên quan và giúp đỡ em trong quá trình thực hiện đề tài này.

Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến cô giáo Th.S Hoàng

Thị Diệu Huyền người đã nhiệt tình hướng dẫn em hoàn thành khóa luận này.

Tuy khóa luận đã hoàn thành song không tránh được thiếu sót. Vì vậy em rất

mong nhận được sự góp ý chân thành của quý thầy cô trong khoa Địa lý để khóa

luận tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn.

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2014

Sinh viên

Lâm Thị Hồng

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.............................................. Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

1. Lí do chọn đề tài................................ Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu...... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

2.1. Mục tiêu nghiên cứu……………………………………………………………………2

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu…………………………………………………………………..2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

4. Lịch sử nghiên cứu ............................ Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu.......Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác

định.

5.1. Các quan điểm nghiên cứu……………………………………………………………..3

5.1.1. Quan điểm hệ thống………………………………………………………………….3

5.1.2. Quan điểm tổng hợp lãnh thổ………………………………………………………...4

5.1.3. Quan điểm lịch sử - viễn cảnh………………………………………………………..4

5.1.4. Quan điểm sinh thái…………………………………………………………………..4

5.1.5. Quan điểm phát triển bền vững………………………………………………………4

5.2. Các phương pháp nghiên cứu…………………………………………………………..5

5.2.1. Phương pháp phân tích tổng hợp……………………………………………………..5

5.2.2. Phương pháp thống kê………………………………………………………………..5

5.2.3. Phương pháp bản đồ, biểu đồ………………………………………………………...5

6. Cấu trúc đề tài…………………………………………………………………………….5

NỘI DUNG .......................................... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN.......Lỗi! Thẻ đánh dấu không

được xác định.

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN .......................... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

1.1.1. Quan điểm về chất lượng cuộc sống…………………………………………………5

1.1.2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng cuộc sống………………………………………….5

a. HDI - thước đo tổng hợp về sự phát triển con người…………………………………….5

b. Nhà ở và tình hình sử dụng điện nước…………………………………………………...5

c. Môi trường sống………………………………………………………………………….5

1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN ...................... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

1.2.1 Tổng quan về chất lượng cuộc sống dân cư ở Việt Nam.....Lỗi! Thẻ đánh dấu

không được xác định.

1.2.2 Một số chỉ tiêu cụ thể.................... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

a. Thu nhập và chỉ tiêu……………………………………………………………………...7

b. Giáo dục………………………………………………………………………………….9

c. Y tế và chăm sóc sức khỏe……………………………………………………………….9

d. Các điều kiện về sử dụng điện, nước sinh hoạt và nhà ở……………………………….10

CHƯƠNG 2. TÌM HIỂU THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG DÂN

CƯ TỈNH HÀ TĨNH GIAI ĐOẠN 2007 - 2012.. Lỗi! Thẻ đánh dấu không được

xác định.

2.1. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG DÂN

CƯ TỈNH HÀ TĨNH. ............................ Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

2.1.1. Các nhân tố tự nhiên .................... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

a. Vị trí địa lý………………………………………………………………………………28

b. Địa hình…………………………………………………………………………………28

c. Khí hậu………………………………………………………………………………….28

d. Tài nguyên tự nhiên…………………………………………………………………….28

2.1.2. Các nhân tố kinh tế- xã hội .......... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

a. Dân số và nguồn lao động………………………………………………………………29

b. Cơ sở hạ tầng……………………………………………………………………………30

c. Tình hình phát triển kinh tế……………………………………………………………..31

d. Đường lối chính sách……………………………………………………………………33

2.2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG DÂN CƯ TỈNH HÀ TĨNH TỪ

NĂM 2007 - 2012 ................................. Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

2.2.1. Tổng quan về chất lượng cuộc sống dân cư ở Hà Tĩnh……………………………35

2.2.2. Các chỉ tiêu cụ thể…………………………………………………………………..35

a. Thu nhập bình quân đầu người…………………………………………………...……..36

b. Y tế và chăm sóc sức khỏe………………………………………………………….......37

c. Giáo dục…………………………………………………………………………………38

d. Các điều kiện về sử dụng điện, nước sinh hoạt và nhà ở………………………………39

2.2.3. Đánh giá chung về chất lượng cuuộc sống dân cư tỉnh Hà Tĩnh…………………..39

CHƯƠNG 3.MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG

CUỘC SỐNG TỈNH HÀ TĨNH ĐẾN NĂM 2020 ........Lỗi! Thẻ đánh dấu không

được xác định.

3.1.CÁC MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI.........Lỗi! Thẻ đánh dấu

không được xác định.

3.1.1. Mục tiêu kinh tế........................... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

3.1.2. Mục tiêu xã hội............................ Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

3.2.ĐỊNH HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG DÂN CƯ......Lỗi!

Thẻ đánh dấu không được xác định.

3.2.1. Về giáo dục và đào tạo................. Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

3.2.2. Y tế và chăm sóc sức khỏe........... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.

3.2.3. Lao động, việc làm và xóa đói giảm nghèo…………………………………………50

a. Định hướng bố trí sử dụng lao động…………………………………………………….61

b. Công tác định canh định cư cho đồng bào các dân tộc và nâng cao chất lượng công tác

xóa đói giảm nghèo………………………………………………………………………..61

3.2.4. Phát triển văn hóa thông tin, thể dục thể thao……………………………………....62

a. Văn hóa thông tin……………………………………………………………………….62

b. Thể dục thể thao………………………………………………………………………...62

3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG DÂN CƯ TỈNH

HÀ TĨNH ĐẾN NĂM 2020……………………………………………………………..62

3.3.1. Nhóm giải pháp về kinh tế………………………………………………………..62

3.3.2. Nhóm giải pháp về phát triển y tế và chăm sóc sức khỏe………………………...65

1

3.3.3. Nhóm giải pháp về giáo dục và đào tạo…………………………………………..67

3.3.4. Các giải pháp khác………………………………………………………………..68

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ………………………………………………………......71

1.KẾT LUẬN……………………………………………………………………………71

2. KIẾN NGHỊ………………………………………………………………………….72

TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………………………73

2

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBYT : Cán bộ y tế

CLCS : Chất lượng cuộc sống

DTTS : Dân tộc thiểu số

GD-ĐT : Giáo dục - đào tạo

GDP : Tổng thu nhập quốc nội

GV : Giáo viên

HDI : Chỉ số phát triển con người

GNI : Tổng sản phẩm quốc gia

HPI : Chỉ số nghèo đói tổng hợp

HS : Học sinh

HS THPT : Học sinh Trung học phổ thông

KTXH : Kinh tế - xã hội

KSMS : Khảo sát mức sống

LĐ-TB-XH : Lao động - Thương binh và xã hội

THCS : Trung học cơ sở

THPT : Trung học phổ thông

3

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

bảng

Tên bảng Trang

1.1. Thu nhập bình quân đầu người một tháng theo giá hiện hành

phân theo thành thị, nông thôn giai đoạn 2006 – 2012

18

1.2. Thu nhập bình quân đầu người một tháng theo giá hiện hành

phân theo vùng giai đoạn 2006 – 2012

19

1.3 Tỷ trọng chi tiêu trong đời sống (ăn, uống…) 20

2.1

Diện tích, dân số và mật độ dân số năm 2012 phân theo huyện,

thị xã, thành phố thuộc tỉnh Hà Tĩnh 29

2.2

Thu nhập bình quân đầu người một tháng theo giá hiện hành

phân theo nguồn thu trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh 38

2.3 Chi tiêu bình quân/người/tháng ở Hà Tĩnh trong năm 2008,

2012

40

2.4

Tổng hợp hộ nghèo theo chuẩn mới trên địa bàn các huyện của

tỉnh Hà Tĩnh năm 2012

42

2.5 Số cơ sở y tế, giường bệnh và cán bộ y tế của tỉnh Hà Tĩnh

năm 2008 – 2012

44

2.6

Số cán bộ y tế, số CBYT/10.000 dân, số giường bệnh,số

giường bệnh/10.000 dân trên địa bàn các huyện năm 2012

46

2.7 Ngân sách đầu tư cho y tế tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2009 – 2012 47

2.8 Số trường, lớp, học sinh của Hà Tĩnh giai đoạn 2007 – 2012 48

2.9 Số giáo viên, học sinh và số HS THPT trên địa bàn các huyện

năm 2012

50

2.10 Ngân sách đầu tư cho giáo dục tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2009 –

2012 51

2.11

Diện tích ở bình quân 1 nhân khẩu chia theo loại nhà, năm

2010 53

2.12

Tỉ lệ học sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh phận theo thành

thị, nông thôn trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2006 – 2012

54

2.13 Số hộ dân được dùng nước sạch của các huyện trên địa bàn

tỉnh Hà Tĩnh năm 2009 – 2012

54

2.14

Tỉ lệ hộ sử dụng điện sinh hoạt phân theo thành thị, nông thôn

trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2006 – 2012

57

2.15 Số hộ dùng điện, sản lượng điện tiêu thụ bình quân năm 2012 57

4

của các huyện trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh

2.16

Tỉ lệ hộ có đồ dùng lâu bền phân theo thành thị, nông thôn trên

địa bàn tỉnh Hà Tĩnh 59

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Số hiệu

hình vẽ

Tên hình vẽ Trang

2.1

Biểu đồ thể hiện tỉ lệ hộ nghèo ở khu vực Duyên hải Bắc Trung

Bộ, năm 2010

41

2.2

Số học sinh phổ thông các cấp của tỉnh Hà Tĩnh năm 2007 –

2012

49

2.3 Tỉ lệ người lớn biết chữ ở Hà Tĩnh và một số tỉnh năm 2010 49

2.4

Tỉ lệ hộ có nhà ở chia theo loại nhà ở Hà Tĩnh so với bình quân

của Việt Nam, Bắc Trung Bộ và DH Nam Trung Bộ

53

2.5

Tỉ lệ hộ gia đình sử dụng nước sạch trên địa bàn các huyện của

tỉnh Hà Tĩnh năm 2012

55

2.6

Tỉ lệ hộ sử dụng điện của các huyện trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh

năm 2012

58

5

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Con người là vốn quý nhất, là chủ nhân của thế giới, là động lực để phát triển

xã hội và cũng là mục tiêu để mọi hoạt động kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia cũng

như cả thế giới hướng tới. “ Con người là của cải thực sự của mỗi quốc gia” ( Báo

cáo phát triển con người đầu tiên 1990 ). Việc nâng cao chất lượng cuộc sống của

con người đã và đang là mối quan tâm đặc biệt của hầu hết các nước. Cùng với sự

phát triển kinh tế thì bộ mặt chất lượng cuộc sống của dân cư cũng có nhiều thay

đổi theo chiều hướng tích cực. Tuy nhiên, ở bất kỳ nơi đâu chúng ta cũng đều có sự

chênh lệch về chất lượng cuộc sống mà thậm chí có những nơi sự chênh lệch này lại

rất lớn. Theo báo cáo phát triển con người của Liên Hợp Quốc, sự phân hóa giàu

nghèo trên thế giới đang ở mức khó có thể chấp nhận: 20% dân số thế giới thuộc

nhóm giàu nhất chiếm 86% GDP toàn thế giới, trong khi đó 20 % thuộc nhóm nước

nghèo nhất chỉ có 1%; tài sản của 3 nhà tỉ phú giàu nhất thế giới còn hơn cả GDP

của các nước nghèo nhất với số dân hơn 600 triệu cộng lại.

Ở Việt Nam, vấn đề chất lượng cuộc sống của người dân đã được Đảng và

Nhà nước quan tâm từ lâu. Ngay từ những ngày đầu xây dựng Đất nước, Đảng và

Nhà nước ta đã quan tâm đến việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người

dân. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng ( năm 1991) đã khẳng định: “

Mục tiêu của chính sách xã hội thống nhất với mục tiêu phát triển kinh tế, đều nhằm

phát huy sức mạnh của nhân tố con người và vì con người. Kết hợp hài hòa giữa sự

phát triển kinh tế và sự phát triển xã hội; giữa đời sống vật chất và đời sống tinh thần

của nhân dân...”. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của nước ta thời kỳ 2001 -

2010 đã khẳng định: “Phát triển con người phải được coi là chiến lược trung tâm

của Việt Nam”. Vì vậy chất lượng cuộc sống dân cư về mọi mặt đang được cải thiện

(về thu nhập, giáo dục, y tế, sức khỏe, nhà ở, phúc lợi xã hội…), song nhìn chung

còn ở mức thấp so với thế giới và khu vực. Trên cơ sở đó mà vấn đề chất lượng

cuộc sống không chỉ được quan tâm ở mức cấp quốc gia mà ngay từng địa phương,

ban ngành của vùng, tỉnh, huyện cũng rất quan tâm đến vấn đề này.